Resurs materiallar Yer resurslari qoidaga muvofiq, tiklanadigan

Ishlab chiqarish jarayonida chiqindilarni qayta ishlashni ko‘paytírish. Bir qator yaxshi misollar shuni ko‘rsatadiki, ushbu uslub qimmatli resurslami iqtisod qilishi mumkin. Masalan, gipsli karton ishlab chiqarishda qimmatli resurslar tejaladi. Ba’zi bir sanoat tarmoqlarining ishlab chiqarish jarayonlarida suvlami takroran ishlatilishi ahamiyatga ega. Masalan, keramik plitkalar ishlab chiqarishda suvlar takroran ishlatiladi.
Qurilish jarayonida va binolardan foydalanishda resurs- larning ishlatilishini qisqartirish. Ushbu ikkita fazada resurs- laming ishlatilishini qisqartirish uchun quyidagi imkoniyatlar mav- jud:

• 
  qurilish materiallarini tejab ishlatish bilan bino va inshootlami qurish;
  
• 
  bino va inshootlar qurilishida qurilish materiallarining isrof- larini eng oz miqdorga tushirish;
  
• 
  qurilish materiallarining umribogiyjigi ta’minlangan holda, ulardan foydalanish;
  
• 
  bino va inshootlaming buzilishidan chiqqan qurilish material­larini imkon boricha takroran foydalanish va qayta ishlash.
  

223

2. 
   Qurilish materiailarini tejamli ishlatish
   

Har qanday konstruktiv tizim ma’lum miqdorda qurilish materiailarini talab etadi. Tizimlar o‘rtasidagi farq juda ham ahami- yatli boiishi mumkin. Poiat ustunga ishlatiladigan materiallaming miqdorini bilgan holda loyihani eng qulay qilib bir necha martaga qisqartirib, loyihalash mumkin va to‘sin panjarasiga mustahkam to‘singa (yog‘och yoki poiat) qaraganda bir muncha kam miqdorda material ishlatiladi. Boshqa o‘ziga xos misollami aytadigan boisak, og‘ir buyumlar o‘miga shamollatadigan to‘sinlarni va g‘ovak gishtlami ishlatish mumkin. Resurslar va chegaralangan narx- laming oshib ketadigan ushbu ko‘rinishidagi samaradorligi toiiq taraqqiy topgan. Yaqin kelajakda engil konstruksiyali qurilishni tanlanishi, sezilarli darajada talab etadigan materiallami kamay- tiradi. Ta’kidlanganlarning yuqori samaradorligi mavjud. Biroq eng qulay sharoit yaratilgan binolarda issiqlik nasoslarini ishlatilishi o‘miga quyosh batareyalari va devorlaming qalinligini himoyalash bilan taqqoslaganda bunday binolar samarador boiadi. Yaqin kelajakdagi arxitektorlar uchun uncha katta boimagan binolami yuqori darajada shinam qilish juda katta muammo boiadi.