Revolverli tokarlik stanoklari

---

REVOLVERLI TOKARLIK STANOKLARI. 
14.1 Revolverli tokarlik stanoklari o’ziga xos xususiyatlari. 
14.2 Revolver kallagi gorizontal, vertikal, qiya o’q atrofida aylanadigan revolverli 
tokarlik stanoklarining kompanovkalari.
14.3 RDB revolverli tokarlik stanoklari.Tokarlik karusel stanoklari.
Tayanch iboralar: Revolverli tokarlik stanoklari; revolver kallagi; gorizontal, 
vertikal, qiya o’q atrofida aylanadigan revolverli tokarlik stanoklarining 
kompanovkalari; RDB revolverli tokarlik stanoklari;tokarlik karusel stanoklari;.
14.1 Revolverli tokarlik stanoklari o’ziga xos xususiyatlari. 
Revolverli-tokarlik stanoklari seriyalab ishlab chikarish sharoitlarida 
chiviqdan yoki dona zagotovkalardan murakkab shaklli detallar yasashda ishlatiladi. 
Bu stanoklar universal tokarlik-vintqirqish stanoklaridan ketingi babka va surish 
vintnning yo’qligi, revolver kallak o’rnatilgan bo’ylama supportning mavjudligi 
bilan farqlanadi. Revolver kallakning uyalarida mos asbob (kerkichlar, parmalar, 
zenkerlar, razvertkalar, metchiglar va xokazolar) maxkamlanadi. Revolverli- 
tokarlik stanoklarni uchinchn turga kiradi va revolver kallagi gorizontal va vertikal 
o’klarda aylanadigan stanoklarga ajraladi. 
Revolverli-tokarlik stanoklarining universal tokarlik-vintqirqish stanoklariga 
nisbatan afzalliklariga quyidagilar kiradi: 
-detalning sirtlariga bir vaqtning o’zida revolver kallakdagi va ko’ndalang 
supportdagi asboblar bilan baravariga ishlov berish mumkin; , 
-detalning sirtlariga baravar ishlov berishni ta’minlaydigan qurama asboblar 
(ko’pkerkichli tutkichlar, parmalar o’rnatilgan kerkich tutkichlar va x- k.) ni 
qo’llanish mumkin. 
Bu afzalliklar asosiy va yordamchi vaqtlarni jiddiy kirkartirishga imkon 
beradi. 
1П326 modelli revolverli-tokarlik stanogining; umumiy kurinishi 4.16-
rasmda ko’rsatilgan. Stanina 1 ning yon devoriga oldingi babka 2 ning korpusi 
biriktirilgan. Bu korpusda shpindelli uzel 3, tezliklar qutisi 4, surishlar qutisi 5 va 
chiviqni surish va qisish mexanizmi 6 joylashgan. Staninaning yunaltirgichlari 
bo’ylab ko’ndalang support 7 va revolver kallak 9 li bo’ylama support 8 siljiydi. 
Revolver kallak vertikal o’kda aylanadi. Bo’ylama supportning fartugi 10 da uning 
surish mexanizmi va revolver kallakni burish mexanizmi joylashgan, Stanokdan 
chapda yo’naltiruvchi truba 
uchun tayanch 12 li ustun 11 joylashgan, Bu truba orqali chiviq o’tadi. Asosiy elektr 
jixozlar elektrshkaf 14 da joylashgan. 
1P326 modelli revolverli-tokarlik stanogining ishlov berish sxemasini va kinematik 
strukturasini ko’rib chikamiz (4,17- rasm). Zagotovka 1, ko’ndalang support 3 
asbobi 2 va bo’ylama support 5 asbobi 4 shakl yasovchi oddiy xarakatlarni: mos 
xolda asosiy xarakat Ф
v
(В1), ko’ndalang surish xarakati Ф
5
(П
3
) va( bo’ylama surish 

---

xarakati Ф
s
(П
2
) ni bajaradi. Bu bilan -bir katorda bo’ylama support yordamchi 
xarakat В
5
П
4
), ya’ni tez (salt) siljish xarakatini xam bajaradi. Revolver kallak 6 xam 
yordamchi xarakat В
S
(В
5
) kiladi, Bunday xarakat natijasida asbob almashinadi. 
Yana bir yordamchi xarakat —chiviqni zagotovkani detalь qirqilgandan keyin surish 
xarakati xam bor (4.17-rasmda ko’rsatilmagan). 
14.1-rasm. 1П326 modelli to’karlik revolver stanogining umumiy ko’rinishi 
1-stanina; 2-old babka tanasi; 3-shpindelli uzel; 4-tezliklar qutisi; 5-uzatmalar 
qutisi; 6-chiziqli surish va qisish mexanizmi; 7- ko’ndalang support; 8-bo’ylama 
surish; 9-revolver kallak; 10- fartuk; 11-stoyka(ustun); 12-tayanch; 13-
yo’naltiruvchi truba; 14-elektroshkaf;
14.2- rasm. 1П326 modelli tokarlik-revolver stanokning kinematik 
strukturasi 
Bu xarakatlarni bajarish uchun stanokning kinematik strukturasini tashqil 
etuvchi mos kinematik guruxlar bor. SHakl yasovchi xarakatlar Фv(В
1
), Фs(П
2
), 
Фs(П
3
) ni oddiy kinematik guruxlar bajaradi. Bu guruxlarda tashqi aloqani sozlash 

---

organi (tezliklar qutisi) i
v
li kinematik zanjir a-b; sozlash organi (surishlar qutisi) is 
li kinematik zanjir a-б-в-г-д-e-ж va sozlash organi is li kinematik zanjir a-b-v-g 
ta’minlaydi. Yordamchi xarakat Ф
S
(П
4
) xarakat manbai M2 dan kinematik zanjir з-
и-e-ж vositasida uzatiladi. Yordamchi xarakat V
S
(П
5
) dastaki bajariladi. 
Revolverli-tokarlik stanoklarining kinematik zanjirlarini sozlashda quyidagi 
boshlangich ma’lumotlardan foydalaniladi: detal va asbob ashyosi, ularning 
geometrik parametrlari, ishlov beriladigan sirtlarining aniqligi va g’adir-bu- durligi. 
Asosiy xarakatning kinematik zanjiri. Bu zanjirda oxirgi zvenolar (4.18-rasm) 
elektrodvigatelь M1 ning vali (N = 4,5 kVt, n = 1440 ayl/min)va zagotovkali 
shpindeldan iborat. SHpindelning aylanish chastotasi quyidagi ifoda bo’yicha 
aniqlanadi 
Buyerda Vi —i-texnologik utishni bajarishdagi kesish tezligi m/min. Detalning 
sirtlariga bir vaqtning o’zida revolver 
14.3-расм.1П326 to’karlik revolver stanogining kinematic sxemasi. 
kallakdagi va ko’ndalang supportdagi asboblar yoki murakkab asbob bilan ishlov 
berishda shpindelning aylanish chastotney xarakat tezligini cheklovchi asbob uchun 
aniqlanadi. ' 
Asosiy xarakat zanjirida shpindelning aylanish chastotasini pog’onali 
avtomatik sozlaydigan tezliklar qutisi sozlash organi vazifasini bajaradi. Bu 
maqsadda elektromagnit muftalar ishlatiladi. Elektromagnit muftalarning keraklisi 
bajariladigan texnologik o’tish (yoki o’tishlar) turiga qarab kulachok K li boshqarish 
barabani B2 vositasida ishga tushiriladi. Bu baraban revolver kallak bilan kinematik 
bog’langan bo’lib, ular o’rtasidagi xarakat uzatish nisbati i = 1. Revolver kallak 
burilganda kulachoklar K elektromagnit muftalarni tok bilan ta’minlash 
zanjirlaridagi mikroalmashlab ulagichlarga ta’sir etadi. Asosiy xarakat zanjiri uchun 

---

kinematik balans tenglamasi quyidagicha bo’ladi: 
Bu tenglamadan kurinib turibdiki, tezliklar qutisi shpindelning 6 xil chastota 
bilan aylanishini ta’minlaydi. Tezliklar qutisining tuzilish formulasi quyidagicha 
bo’ladi: Zn=2*3=6. Tezliklar qutisini sozlaganda mos uzatishlar nisbatini tanlab, 
shpindelning n
shp 
≤ n
i
sharti bajariladigan tezlikda aylanishiga erishiladi. 
Surishlar kinematik zanjiri. Bo’ylama va ko’ndalang surishlar kinematik 
zanjirlarining oxirgi zvenolari zagotovkali shpindelь va revolver kallakga xamda 
ko’ndalang supportga o’rnatilgan asbobdan iborat. Bu zanjirlarda umumiy sozlash 
organi surishlar mikdorini pog’onali avtomatik rostlaydigan surishlar qutisidan 
iborat. Surishlar qutisi xam tezliklar qutisidagi kabi elektromagnit muftalar 
yordamida ishga tushiriladi. Bu muftalarning keraklisi kulachok K li boshqarish 
barabani Bg yordamida ishga tushirilad 
Ko’rilayotgan surishlar zanjiri uchun kinematik balans tenglamalari quyidagicha 
bo’ladi. 
Elektromagnit mufta ME» ung tomonga ulanganda bo’ylama va ko’ndalang 
supportlar reverslanadi; 
1П326 modelli revolverli-tokarlik stanogida biror texnologik utishni 
bajarishda bo’ylama support baraban B\ dagi tiraklar yordamida zarur mikdorga 
siljitiladi. Bu baraban kinematyk zanjir vositasida revolver kallakga birlashti- rilgan. 
Texnologik utish oxirida barabandagi mos tirak richag orqali mikroalmashlab 
ulagichlarga ta’sir etadi. SHunda elektromagnit mufta MEe ung tomonga ulanib, 
elektrodviga- tel Mi bo’ylama supportni tezda chetlatadi. Keyinchalik revolver 
kallak navbatdagi pozitsiyaga (ishlov berish xolatiga) burilganda tiraklar barabani 
251 va boshqarish barabani />2 buryladi. 
CHiviqni sik.ish va surish mexanizmi. CHiviq, polzushka P ga O’rnatilgan 
tsanga yordamida suriladi, shpindelning old uchiga O’rnatilgan tsanga TS 
yordamida esa kisiladi. Polzushka va qisish tsangasini richaglar Yaz va Pi siljitadi. 
Bu richaglarga barabanlar Bz va B$ nyng Kulachonlari ta’sir etadi.) Surish Va 
chiviqni qisish tsiklini bajarishda barabanlar Bz va 54 elektrodvigatelь M’ 
yordamida bir aylanaga buriladi, shun- dan sung u mikrouzgichga ta’sir etuvchi 
kulachok /Ci yordamida to’xtatiladi., 

---