Riforming jarayoni asosiy reaktsiyalardan biri naften uglevodorodlaridan aromatik uglevodorodlar hosil bo`lishidir. Bu reaktsiyani nikel’ va platina guruhi metallari yordamida 3000C da sodir bo`lishidir


Download 39.06 Kb.
bet3/5
Sana31.01.2024
Hajmi39.06 Kb.
#1818591
1   2   3   4   5
Bog'liq
akram 13-20

Kimyoviy xossalari
Arenlar oʻrin olish, birikish va oksidlanish reaksiyalariga kirishadi.
Oʻrin olish reaksiyalari
Galogenlar bilan oʻrin olish reaksiyalari temir (III) tuzlari ishtirokida boradi

Nitrolash raeksiyasi. Nitrlovchi aralashmaning ishtirokida qizdirilganda benzoldan nitrobenzol hosil boʻladi:



Benzolning gomologlari oʻrin olish reaksiyalariga benzolga qaraganda oson kirishadi. Masalan: metilbenzol (toluol) oʻrin olish reaksiyasiga benzoldan koʻra oson kirishadi va 2-,4-,6-holatdagi vodorod atomlari oson almashinadi. Toluolning nitrat kislotasi bilan reaksiyaga kirishishi natijasida 2,4,6-trinitrotoluol hosil boʻladi.

2-,4-,6-trinitrotoluol trotil, tol, TNT deb ataladi, portlovchi modda sifatida ishlatilad
Birikish reaksiyalari
Aromaik uglevodorodlarning birinchi vakili benzol birikish reaksiyalariga qiyin kirishadi[3]. Faqat qattiq qizdirilganda yoki ultrabinafsha nurlar bilan taʼsir etganda va katalizator ishtirokidagina benzol toʻyinmagan xossani namoyon qilib, vodorod va galogenlarni biriktirib oladi.
Gidrogenlanishi — Nikel, platina, palladiy singari katalizatorlar ishtirokida qizdirilganda va yuqori bosim taʼsirida benzol vodorodni biriktirib olib tsiklogeksanga aylanadi[


Galogenlarni biriktirib olishi. Ultrabinafsha nurlarining taʼsirida benzol xlorning olti atomini biriktirib olib, natijada geksaxlortsiklogeksan (geksaxloran) hosil boʻladi:

Organik sintez sanoatida aromatik uglevodorodlar olefinlardan
so'ng ikkinchi o'rinni egallaydi. Tabiiy manbalardan olinadigan
aromatik uglevodorodlar orasida benzol, ksilollar katta ahamiyatga ega.
Ba'zi bir aromatik birikmalami flZik-kimyoviy ko'rsatkichlari bilan
tanishamiz
6-jadvaldan ko'rinib turibdiki, ksilol izomerlarining qaynashtemperaturasi bir-biriga yaqin, ulami qisman rektifikatsiya yo'li bilanajratish mumkin. n-ksilol va durol boshqa izomerlarga nisbatan yuqoritemperaturada suyuqlanadi, shuning uchun ulami aralashmalardan qayta \'kristallash usuli bilan ajratiladi. Bu usuI naftalinni ajratish uchun hamqo' llaniIadi.Aromatik uglevodorodlar qutbli erituvchilardan dietilenglikol,fenolda yaxshi eriydi. Vlar qattiq sorbentIarga (aktivIangan ko'mir,silikagel) yaxshi yutiladi. Vshbu xossalari hisobiga aromatik
uglevodorodlarni sanoatda ekstraksiya, ekstraktiv haydash va adsorbsiya yo'li bilan ajratish mumkin. 6-jadvaldan ko'rinishi bo'yicha aromatic uglevodorodlar benzol, toluol va ksilollarni chaqnash temperaturasi

Download 39.06 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling