Risk tushunchasi va tavsifi Risklarning turlari va ularning turkumlanishi

Texnogen risklar – inson xo‘jalik faoliyati bilan bog‘liq holda yuzaga keladi: avariyali holatlar, atrof-muhitning ifloslanishi va sh.k. Texnogen risklarga misol qilib yong‘inning turli obyektlarga ta’siri bilan bog‘liq bo‘lgan yong‘in risklarini ko‘rsatishimiz mumkin.
Tabiiy risklar – inson faoliyati bilan bog‘liq emas. Ularga asosan tabiiy ofatlar: yer qimirlashi, suv toshqini, to‘fon, chaqmoq urishi va b. kiradi.
Aralash risklar – bu inson xo‘jalik faoliyati ta’sirida yuzaga keladigan tabiiy xarakterdagi holatlar. Misol uchun, qurilish ishlarini olib borilishi natijasidagi yer ko‘chishlari.
Riskni boshqarish (risk-menejment) – ko‘p bosqichli jarayon bo‘lib, uning maqsadi noqulay holatlar yuzaga kelganda obyektning ko‘rishi mumkin bo‘lgan zararlarini kamaytirish yoki kompensatsiyalash hisoblanadi.
Risk tahlili – boshlang‘ich bosqich bo‘lib, uning maqsadi obyektning hozirgi vaqtdagi tarkibi, xususiyatlari haqida, kelajakda uning holatini o‘zgarishi haqida zarur axborotlarni olish hisoblanadi.
Baholash – bu aniqlangan risklarning miqdoriy tavsiflarini aniqlash: ehtimolligi va ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlar hajmi.
Riskni istisno qilish - mazkur risk bilan bog‘liq bo‘lgan har qanday xatti-harakatlar va chora-tadbirlarni rad qilish.
Riskni pasaytirish - ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni yoki noqulay holatlarni ro‘y berish ehtimolligini kamaytirish.
Risklarni saqlash - zararlarni kompensatsiyalashga yo‘naltirilgan har qanday ta’sirlardan voz kechish yoki noqulay holatlar ro‘y berganda zararlarni qoplashga mo‘ljallangan maxsus rezerv fondlarini tashkil qilish (o‘z-o‘zini sug‘urtalash).
Risklarni o‘tkazish - u uchun javobgarlikni uchinchi shaxslarga o‘tkazish.
Sug‘urta mas’uliyati – sug‘urtalovchining sug‘urta holatlari ro‘y berganda sug‘urta qoplamalari yoki sug‘urta summalarini to‘lash bo‘yicha majburiyati.