Rivojlantirish instituti

3) Pulpa petrifikatsiyasi. Pulpa to‘qimasida mineral tuzlarning
yig‘ilishi, cho‘kishi, o‘tirib qolishi natijasida hosil bo‘ladigan o‘zgarishlar
oqibatida turli tuzlar yig‘indisi — petrifikatlar hosil bo‘ladi. Bu jarayon
albatta distrofik o‘zgarishlardan kelib chiqadi. Petrifikatlar tarqalgan va
o‘choqli joylashgan. O‘choqlisida bir yoki bir necha turli shakl va
hajmdagi dentikllar paydo bo‘ladi. Dentikllar dentinga o‘xshash tuzilishga
ega. Ular tish bo‘shlig‘ida joylashishiga qarab 3 xil bo‘ladi: 1) erkin,
ya’ni pulpa to‘qimasida, devorlarga yopishmay turgan; 2) devoroldi —
bo‘shliq devorlariga yopishib turgan va 3) obliteratsiyalovchi intersisial —
pulpaning barcha qismlariga yoyilib, tish bo‘shlig‘ini to‘ldirib turgan
dentikllar. Oxirgi intersisial dentikl ikkilamchi va uchlamchi dentin hosil
bo‘lish jarayonlarida paydo bo‘lib, ularga qo‘shilib ularning ichiga kirib
turadi.
Tuzilishi dentinga o‘xshasada, dentikllar yaxshi shakllangan dentikllar
(ularda dentin kanal (naycha) lari bor) va to‘liq shakllanmagan dentikl
(ularda dentin naychalari yo‘q) larga bo‘linadi.
Amaliyotda intersisial dentikllar rol o‘ynamaydilar, chunki ular pulpa
to‘qimasiga ta’sir eta olmaydilar. Eng xavflisi erkin joylashgan va undan
keyin devorli dentikllardir. Ular kattalashib, pulpa asab tolalarini bosib,
turli og‘riqlar paydo bo‘lishiga (klinikada bu holatni konkremental pulpit
deyiladi) sabab bo‘ladilar.
Dentikllar butun (intakt) tishlar pulpasida turli sabablardan paydo
bo‘ladi. Xar xil kasalliklardagi modda almashuv jarayonlari oqibatida
ularning hosil bo‘lish jarayonlari tezlashadi.
Shunday qilib, tashqi va ichki ta’sirotlar oqibatida pulpada turli
o‘zgarishlar yuzaga keladi. Shu bilan bir qatorda, pulpa to‘qimasi katta
kompensator-moslashish xususiyatiga ham ega bo‘lganligi tufayli, unga
tushadigan begona, yot ta’sirotlarga qarshi kurashib, o‘z butunligini
saqlab turadi va vazifalarini bajaraveradi.