Rossiya Federatsiyasi Ta'lim va fan vazirligi

2. Jarayonning fizik-ximiyaviy bazalari

Neft - bu molekulyar og'irlikda va qaynash nuqtasida har xil bo'lgan parafin, nafis va aromatik uglevodorodlarning murakkab aralashmasi. Bundan tashqari, neft oltingugurtli, kislorod va azotli organik birikmalarni o'z ichiga oladi. Turli maqsadlarda va o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lgan ko'plab mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun neftni fraksiyalar va uglevodorodlar guruhlariga ajratish usullari, shuningdek uning kimyoviy tarkibini o'zgartirish usullari qo'llaniladi. Neftni tozalashning birlamchi va ikkilamchi usullari mavjud. Asosiy jarayonlarga neftni fraksiyalarga ajratish kiradi, uning potentsiali assortiment bo'yicha ishlatilganda, olingan mahsulot va oraliqlar miqdori. Ikkilamchi usullarga neftni zararli tozalash va neft mahsulotlarini tozalash jarayonlari kiradi.

Zamonaviy zargarlik zavodlarida asosiy birlamchi jarayon neftni fraksiyalarga ajratish, ya'ni uning distillyatsiyasidir. Distillyatsiya (distillyatsiya) — neft va gazlarning bir-biridan farq qiluvchi fraksiyalarga (komponentlarga) va qaynash temperatura chegaralari (yoki harorati) bo'yicha dastlabki aralashmaga fizik ajralish jarayoni. Jarayon usuliga ko'ra, oddiy va murakkab distillyatsiya o'rtasida farq qilinadi. Oddiy distillash bosqichma-bosqich, yagona yoki takroriy bug'lanish orqali amalga oshiriladi.
Asta-sekin bug'lanish distillash natijasida hosil bo'lgan bug'larni kondensatsiyalash orqali uzluksiz olib tashlash bilan neftni boshlang'ichdan yakuniy haroratgacha bosqichma-bosqich isitishdan iborat. Neft va neft mahsulotlarini distillashning bu usuli asosan laboratoriya amaliyotida ularning fraktsiyali tarkibini aniqlashda qo'llaniladi.
Bitta distillyatsiya bilan suyuqlik (moy) ma'l haroratgacha qizdiriladi, hosil bo'lgan va erishilgan muvozanat juftlari suyuqlik fazasidan - qoldiqdan bir marta ajratiladi. Bu usul, asta-sekin bug'lanish bilan distillash bilan solishtirganda, bir xil harorat va bosimda distillashning katta qismini ta'minlaydi. Bu muhim afzalligi neft yorilish oldini olish maqsadida cheklangan isitish haroratda maksimal bug 'qazib olish erishish uchun neft tozalash amaliyotida ishlatiladi.
Ko'p bug'lanish bilan distillash, avvalgi jarayon qoldiqlariga nisbatan yuqori haroratlarda yoki past bosimlarda bitta distillash jarayonini ketma-ket takrorlashdan iborat.
Murakkab distillash jarayonlaridan dephlegmatsiya bilan distillash va rektifikatsiya bilan distillash ajralib turadi.
dephlegmation bilan distillash paytida, natijada bug 'kondensati, va flegm shaklida kondensat qismi bug 'oqimi tomon oziqlanadi. Bug 'va suyuqlik oqimlarining yagona kontakti natijasida tizimdan chiqib ketadigan bug'lar qo'shimcha ravishda past qaynatilgan tarkibiy qismlar bilan boyitiladi va shu bilan aralashmalarning ajralishining ravshanligini biroz oshiradi.
Rektilifikatsiya bilan distillash kimyoviy va neft va gaz texnologiyasida eng keng tarqalgan massa uzatish jarayoni bo'lib, bug'lar va suyuqliklarning takroriy qarama-qarshi aloqasi orqali qurilmalarda - rektifikatsion ustunlarda amalga oshiriladi. bug 'va suyuqlik oqimi bilan aloqa (noz-mo'rt ustunlarda) yoki (plastinka rektaj ustunlari bilan) doimiy yoki bosqichma-bosqich amalga oshirilishi mumkin. aloqa har bir bosqichida (plastinka yoki ko'krak qatlami) bug 'va suyuqlik qarshi oqimlari o'zaro bilan, issiqlik va massa uzatish tufayli muvozanat holatiga tizimi istagi uchun ular o'rtasida sodir bo'ladi. Har bir aloqa natijasida komponentlar fazalar o'rtasida qayta taqsimlanadi: bug 'past qaynatish va suyuqlik yuqori qaynoq komponentlar bilan bir oz boyitiladi. Kontakt qurilmaning yetarlicha uzoq aloqa va yuqori samaradorligi bilan noz-gazning plyonka yoki qatlamidan chiqib ketayotgan bug'lar va suyuqlik muvozanat holatiga yetishi mumkin, ya'ni oqimlarning harorati bir xil bo'lib qoladi va shu bilan birga ularning kompozitsiyalari tenglik tenglamalari bilan bog'liq bo'ladi. Fazaviy muvozanatga erishishda nihoyasiga yetuvchi suyuqlik va bug'ning bunday aloqasi muvozanat bosqichi, ya'ni nazariy plata deb ataladi. Aloqa bosqichlari va jarayon parametrlari sonini (harorat, bosim, oqim nisbati, flegm soni va boshqalar) tanlab, neft aralashmalarining fraksiyasini har qanday zarur ravshanligini ta'minlash moda.