Ўртача арифметик миқдорларни “момент” усулида ҳисоблаш тартиби - Юқоридаги хоссаларга асосланган ҳолда ўртачани ҳисоблашни анча соддалаштириш мумкин. Ўртача арифметик миқдорларни “момент” усулида ҳисоблашдан фойдаланилади. Бу усулда берилган алоҳида миқдорлардан (X) қандайдир ўзгармас “А” сони айрилиб, олинган натижа “В” сонга бўлинади. Натижада Y’қатори ҳосил қилинади:
-
- Сўнгра янги қатор Y1 учун ўртача миқдор ҳисобланади.
- Ҳисобланган ўртачани ўзгармас “В” сонга кўпайтириб, “А” сонни қўшсак, ҳақиқий ўртача келиб чиқади.
- =Y*B+A ёки
| | | | | | | - 140 гача
- 140-180
- 180-220
- 220-260
- 260-300
- 300 дан юкори
| | | | | | | | | | | | | - 3. Уртачани шартли момент усулида хисоблаш тартибини куйидаги маълумотлар асосида куриб чикамиз:
II. Ўртача гармоник миқдор. Ўртача гармоник. Статистикада ўртача арифметик билан бир қаторда ўртача гармоник ҳам кенг қўлланилади. Ўртача гармоник ўртача арифметикга тескари миқдор бўлиб, у қуйидаги формулалар билан ҳисобланади: Oддий кўринишда; - 4-мисол. Смена (8соат) давомида бир хилдаги битта деталга ишлов бериш учун 1-токар 10 минут, 2-токар 15 минут, 3-токар 20 минут иш вақти сарф қилди. Битта деталга ишлов бериш учун ўртача сарф қилинган вақтни ҳисоблаймиз:
- 5-мисол. Деҳқон бозорларида “А” маҳсулотнинг баҳоси ва сотилган суммаси бўйича қуйидагилар маълум:
| | - Бир бирлик махсулотнинг баҳоси
| | | | | | | | | | - Ўртача(баҳо)миқдорни ўртача тортилган гармоник формула билан ҳисоблаш мумкин:
- Берилган ёки келтирилган вариацион қаторларда, частоталар ҳар бир вариант бўйича номаълум бўлса, ўртача миқдорни ҳисоблашда ҳам гармоник тортилган ўртача формуладан фойдаланилади.
- Мисол учун, ўртача баҳо қуйидаги нисбат билан ифодаланади:
-
МОДА - Мода дейилганда тўпламда энг катта сонга ёки салмоққа эга бўлган кўрсаткич тушунилади. У оралиқли қаторлар учун аниқланиши мумкин.
- M0=X0+d
Do'stlaringiz bilan baham: |
