Rustamjon o‘rinov, anvar baxranov


Download 1.42 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/104
Sana08.01.2022
Hajmi1.42 Mb.
#251748
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   104
Bog'liq
2 5393550476400657837ор

 

Bavarchiq 

Chingizxon  zamonida  uyg‘urlarga Aydiqut bo‘lgan shaxs. U Chingizxonga  bo‘ysinib har yili  mol  berar edi. 

Chingizxon  otlanib Movarounnahr ustiga kelganda Bavarchiq Aydiqut lashkari  bilan kelin,  yo‘lda 

Chingizxonga  qo‘shilib yaxshi xizmatlar  qilgan. 

 

 



ASARDA  KELTIRILGAN  XALQ  NOMLARI 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uyg‘ur 

Ma’nosi: yopishqur (turk tilida)

Qoraxon  O‘g‘uzxonni  o‘ldirmoqchi  bo‘lganda odamlar  ikkiga  bo‘linadi,  ya’ni Qoraxon  va O‘g‘uzxon 

tarafdorlari.  Qoraxonning inilarining  ko‘plab o‘g‘lonari  bor edi. Ular  O‘g‘uzxon  toonga o‘tadi. O‘g‘uzxon 

ularga uyg‘ur nomini  beradi. 

To‘qra tubuzluq, Uskunluq va Qut tog‘larining  orasida bir yerdan oqadigan o‘n soy bo‘lgan. Bir  yerda to‘qqiz 

soyning barchasi ulug‘ suvlar hisoblanib qadimgi  uyg‘ur eli shu soylarning orasida yashagan. 

O‘n soyda o‘tirganni uyg‘ur der edilar,  to‘qqiz soyda o‘tirganni to‘qquz uyg‘ur der edilar. 

Shaharlari,  kentlari,  ekinlari  ko‘p bo‘lardi va bir yuz yigirma  urug‘ el edi. 

Bir  kuni o‘n uyg‘ur va to‘qqiz uyg‘ur yig‘ilib  o‘zlariga  to‘ra tayinlashadi. O‘n uyg‘ur urug‘idan  Mangutoy ismli 

shaxsni to‘ra qilib  ko‘tarishadi va El-elitar  laqabini berishadi. To‘qquz uyg‘ur O‘zqandar  urug‘idan bir kishini 

to‘ra qilib ko‘tarib,  Kulankir  laqabini qo‘yishadi. Shundan so‘ng o‘n uyg‘urga kim  to‘ra bo‘lsa,  El-elitar, 

to‘qquz uyg‘urga kim  to‘ra bo‘lsa, Kulerkin  deyiladi. 

Ko‘p yillar  to‘raarning otlari shunday bo‘ladi va keyinchalik  har kim  to‘ra bo‘lsa, unga Ayduq (Iduqit) deb nom 

berilardi. 

“Aydi”ning ma’nosi – yubordi. 

Uch ming yilcha shu yurtda yashashganidan so‘ng parchalanib o‘lja-yu asir bo‘lib ketadi. Shunda uyg‘urlarning 

bir qancha qismi  Irtish daryosi bo‘yiga borishadi. Uyg‘ur eli uch bo‘lak bo‘lib parchalangan edi. Bir  bo‘agi 

Irtish bo‘yida hech mol  saqlamay baliq va qunduz va kesh va suvsar va tiyin ovlab, go‘shtini yeb, terisini  kiyib 

yurishardi. Tirik  molni  va ipak va paxtadan bo‘lgan kiyimni  umrlarida  ko‘rishmas  edi. 

Uyg‘urlar  daftardorlik  va devon hisoblarini yaxshi  bilishar ed. Chingizxonning  nabiralari  zamonida 

Movarounnahr, Xuroson va Iroqda devonlar va daftardorlarning barchasi uyg‘ur edilar.  Xitoy yurtlarida ham 

Chingizxon  o‘g‘lonlari  devon va daftardorlarni uyg‘urlardan tayinlashgan edi. 


Download 1.42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling