S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a

Lyuminessent usulda mikroskopik tekshirish. Lyuminessent yoki nurla- 
tish y o ‘li bilan mikroskopda tekshirish professor V.G. Evronova tomonidan tak- 
lif qilinib, gelmintozlarga tashxis q o ’yishning yangi usuli hisoblanadi. Bu usul tu-
148

---

xumlari o ‘zaro o ‘xshash, ammo har xil turdagi gelmintlamibir-biridan ajratish ham- 
da hayotchan tirik tuxum va lichinkalarni o'liklaridan farq qilish uchun ishlatiladi. 
Tekshirish uchun trematoda, sestada va nematoda tuxumlari, “akridin" yoki boshqa 
fluoroxrom eritmalari ishlatiladi. Nematodlarning tirik tuxumi va lichinkalari lyu- 
minessent qilmaydi, ammo o ‘lik tuxumi va lichinkalari yaxshi turlanadi, sarg'ish- 
k o 'k yoki sariq rangga bo'yaladi. Nurlatib mikroskopda tekshirganda g o 's h tx o 'r
hayvonlarning k o'pgina sestodlarini, askaridata, geterakis tuxumlarini bir-biridan 
ajratib, ularning o ‘lik yoki tirikligini bilish mumkin. Nurlatish uchun tayyorlangan 
preparat MUF-3 yoki ML-2 markali mikroskopda tekshiriladi. Nurlatib tekshirish 
usuli ju d a oson bo'lganligi uchun undan ishlab chiqarishda foydalanish mumkin.
Geimintozlarga tashxis qo'vishda q o ‘shimcha tarzda qonning morfologik tuzi- 
lishi, eozinofillar miqdori, zardobdagi oqsillaming fraksiyalarini aniqlash kabi usul- 
lar ham q oilaniladi.
HAYVON 
0 ‘LGANDAN 
KEVIN 
GELMINTOZLARGA 
TASHXIS 
Q O ‘YISH
Hayvon o ig a n d a n keyin geimintozlarga tashxis qo'yish, o i i k n i y o n sh vaqti- 
da, so'yilgan mol nimtalarini tekshirganda topilgan gelmintlarga hamda organ va 
t o ‘qim alardagipatologo-anatomiko‘zgarishlargaqarabbajariladi.Qo‘z g ‘atuvchilari, 
deyarli, katta gelmintlar bo'lganligi uchun hayvon o'ligini patologo-anatomik yor- 
ganda ayrim gelmintozlarni (askaridoz, fassiolyoz, diktiokaulyoz. metastrongilyoz 
va boshqalar kabi) aniqlash mumkin. Lekin qator gelmintozlar mayda gelmint­
lar tomonidan q o ‘zg'atiladi. Hayvon o ‘ligini maxsus gelmintologik usulda yorib 
k o ‘rgandagina ularga aniq diagnoz qo'yish mumkin. O 'lgan hayvonlarni bir qan- 
cha xil gelmintologik yorish usullari mavjud: 1. Hayvonlarni akad. K.I. Skryabin 
usulida to'liq gelmintologik yorib tekshirish. Bu havvonning ham ma organ va 
t o ‘qimalaridagi gelmintlami topish va y ig ‘ish uchun foydalaniladi. 2. K.I. Skrya- 
bin usuli bo'yicha hayvonlarning ayrim organlarini to'liq yorib tekshirish. Bunda 
ayrim organlarning gelmintlar bilan qanchalik zararlanganlik (diktiokaulyozda 
o 'pka, fassiolyozda jigar) darajasi aniqianadi. 3. N o to iiq gelmintologik yorish -
bunda o 'lgan hayvon odatdagi patologo-anatomik yoriladi va binnuncha katta, 
k o 'zg a ko'rinadigan gelmintlar (askarida, moniyeziylar) topiladi. 4. R.S. Shuls va 
Shohnazarova usulida o ‘lgan hayvonlar parsial gelmintologik yoriladi. Bunda or­
ganlarning ayrim qismlari tekshirilib gelmintlari olinadi.