S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a
Download 6.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Parazitologiya.Дадаев С
- Bu sahifa navigatsiya:
- 68-rasm . T o sh a k q an- . . . , , d alasi. (C im ex lectulariu s).
Qandalalar (Hemiptera) turkumiga 40 mingga yaqin tur kiradi. Ular orasida
o'sim lik zararkur.andalari bilan bir qatorda yirtqich va parazit turlari ham uchray di. 100 dan ortiq turiari qushlar va sutemizuvchilarda ektoparazitlik qilib yashaydi. 12 - P a r a z ito lo g iy a 177 Shularning ichida to'sh ak qandalasi (Cimex lectularius) muhim o ‘rin tutadi (68-rasm). T o'shak qandalasi kosmopolit tur hisoblanib, yer yuzida keng tarqalgan. Uning kattaligi 4 .5 -8 ,4 mm ke- ladi. Tanasi mayda tukchalar bilan qoplangan. Parazitlik hayotiga moslashishi tufayli ulammg qanotlari qisqarib, tanasi yassilashgan. Oyoqlari yuruvchi tipda bo'lib, tez harakatlanadi. 1 daqiqada 1 metr masofani bosib o ‘tadi. 68-rasm . T o 'sh a k q an- . . . , , d alasi. (C im ex lectulariu s). To shak qandalasmmg tanasi 3 qismdan, y a m bosh, ko'krak va qorin b o iim la rid an tashkil topgan. Bosh qismida 1 juft mo'ylov, 1 juft k o 'z va sanchib-so'ruvchi o g 'iz apparati joylashgan. K o'krak qismi 3 ta b o ‘g ‘imdan iborat. Har bir b o 'g ‘imdan 1 juftdan oyoq chiqqan. 10 ta segmentdan iborat qorin qismi shaklan bargga o'xshaydi. Ularda hid bilish orgam yaxshi rivojlangan. Qandalalar uzoq masofada turib o 'z xo'jayinining hidini sezadi. T o 'sh ak qandalasi, asosan, tunda hayot kcchiradi, kunduzi devor, pollaming yoriqlarida, uy burchaklarida, mebel, u y -ro 'zg 'o r buyumlarining ostida yashirinib yotadi. Uzoq vaqt och qolgan qandalalargina kunduzi yoki su n ’iy yoru g 'lik paytida odam ga hujum qilishi mumkin. Qon so'rish paytida terini teshishi va suyuqlik yu- borishi tufayli qattiq og'riq paydo bo'ladi. Ular ommaviy holda urchishidan odam- lar qattiq bezovtalanishi va yaxshi uxlay olmasligi mumkin. T o 'sh ak qandalasi, odatda, kunduzi yashirinadigan joylariga tuxum qo'yadi. Bitta urg'ochisi bir kecha-kunduzda 12 tagacha, hayoti davomida esa bir necha yuzlab tuxum qo'yadi. Tuxumdagi embrionning nvojlanish muddati tashqi muhit haroratiga bog'liq. 35-37° С da 4 - 6 kundan keyin tuxumdan lichinkalar chiqadi. Agar tashqi muhit harorati 10° С gacha bo'lsa, tuxumlar rivojlanmaydi, 6° С dan past bo'lsa, ular 1,5 oygina tirik saqlanishi mumkin. Tuxumdan chiqqan lichinkalar 5 marta p o 'st tashlab, imagoga aylanadi. Har bir tullaganda lichinkalar 1 marta qon so'radi. Lichinkalar 1,5 yilgacha och yashay oladi. Jinsiy voyaga yetgan qandala !4 oygacha yashashi mumkin. T o 'sh ak qandalasi hayotining barcha bosqichlarida faqat issiqqonli hayvonlar va odam qoni bilan oziqlanadi Ayrim odamlar to'shak qandalasining chaqishiga juda sezgir bo'ladi, bunday odam laming terisida har xil toshma paydo bo'lib, unga mikroblar tushishi natijasida yiringli yallig'lanish yuzaga keladi. T o 'sh ak qandalasi har xil yuqumli kasallik mikroblarini mexanik ravishda tashib yuradi. Uyda, ja- 178 moat muassasalarida, transport vositalarida to'shak qandalasining tarqalishi sani- tariya-gigiyena qoidalarining buzilishi oqibatidir. Ularga qarshi kimyoviy vositalar orqali kurash olib boriladi, Download 6.91 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling