S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a

Makrogelmintoskopiya. Gelmintsizlantirishdan keyin tezak bilan chiqarilayot- 
gan gelmintlami aniqlash uchun o'tkaziladi. Buning uchun maxsus diagnostik 
gelmintsizlantirish o'tkazilgan b o ii s h i mumkin. Tasmasimon chuvalchanglarning 
b o 'g 'in i yoki bir necha b o 'g'inlari (fragmenti) ular tanasidan doimiy ravishda ajra­
lib turadi va tezak bilan tashqi muhitga chiqadi. Bunday b o 'g 'in larn in g tuzilishiga 
ko'ra, ularning qaysi tur gelmintdan ajralganligi aniqlanadi.
Makrogelmintoskopiya usuli odatda mikroskopsiz o'tkaziladi, am mo mayda 
gelmintlami topish uchun (trixostrongilidlar) lupadan foydalanish mumkin.
Kattaroq gelmintlami (askarida) hcch qanday asbobsiz tayoqeha bilan tezakni 
maydalab ko'rish mumkin. Moniyeziya bo'g'inlarini hayvonning orqa chiqaruv 
teshigi atrofidan ko'rish mumkin, chunki ular tezak bilan anus atrofida va dumga 
yopishgan bo'ladi. Avitellina b o 'g 'inlarin in g ko'rinishi xarakterli. M ayda (katta­
ligi tariq doni kabi) oqish rangda bo'lib, q o 'y va echki qumaloqlarining yuzasiga 
sezilarli darajada sepilgandek ko'rinadi. K o'pincha tezakni tekshirishdan oldin uni 
ketma-ket bir necha marta yuvish kerak. Buning uchun tekshiriladigan tezak chelak
130

---

yoki boshqa idishga solinib, ustidan suv quyiladi, yaxshilab aralashtirib tindiriladi, 
suyuq qismi boshqa idishga quyiladi, cho'km asining ustiga esa yana toza suv quyi­
ladi va aralashtiriladi. Bu ish tiniq cho ‘kma hosil bo'lguncha takrorlanadi. So'ngra 
ch o'k m ag a ozgina suv qo'shilib, oz-ozdan qora laganchaga solinadi va diqqat bilan 
tekshiriladi. M ayda parazitlami topish uchun ch o 'k m a oddiy lupada yoki shtativli 
lupada tekshiriladi.
Laboratoriya praktikasida makrogelmintoskopiya metodi 
nisbatan 
kam 
qo'llaniladi, ammo gelmintoepizootik tekshirishda asosiy o'rinni egallaydi.