S I n f L a r bayramlar V a tadbirlar

Boshlovchi:
Shifokor so'rar erkalab,
Nima yeding ertalab?
Bilolbek ingrab og'ir,
Yeganin sanar bir-bir.
B ilolbek:
Qaymoq yalovdim picha, choy bilan yog'liq kulcha.
Ikkita tuxum, yong'oq, somsa, yana tort ozroq.
Qovun, tarvuz yegandim, osh qolmasin degandim.
Dori bering doktorjon, so'ngra qiling imtihon.
Shifokor der, bolajon,
Doriga qolmabdi joy.
0 ‘ q itu v c h i: — Ana k o 'rd in g iz m i, b olajo n la r, n o to 'g 'ri 
o v q a tla n ish , s a n ita riy a -g ig ie n a q o id a la rig a , sh un in g de k, 
m e’yorga rioya qilm aslik, keragidan ortiqcha taom yeyish 
noxush holatlarga sabab bo'lib, jiddiy yuqumli kasalliklarga 
olib kelar ekan. Buni yuqoridagi sahna ko'rinishi qahramoni 
ochko'z Bilolbekning ahvolidan ham bilsa bo'ladi.
Vitaminlar lotincha bosh harflar — А, В, C, D, E bilan 
belgilanadi.
A vitamini (retinol) Sut mahsulotlari, ko'katlar va tuxum 
tarkibida bo'ladi. Terining sog'lom ligi va suyaklarning o'sishi 
uchun zarur hisoblanadi.
V, vitamini (tiamin) non, loviya, go'sht va yong'oqda ko'p 
bo'ladi. U asab va muskullar faoliyatini yaxshilaydi.
V2 vitamini (riboflavin) sut mahsulotlari va sabzavotlarda 
bo'ladi, u teri sog'lomligini ta ’minlaydi.
V3 vitam ini (niotsin) baliq, no'xot va loviyada serob. U 
organizmdagi gormonlarni sintezlashda ishtirok etadi.
V6 vitamini (pridoksin) baliq, go'sht, jigar, sut mahsulotlari, 
meva va sa bz a v o tla rd a m avjud b o 'lib , u o rg a n izm d a g i 
gemoglabin sintezida qatnashadi va organizmni kasallikka qarshi 
immunitetini kuchaytiradi.
V12 vitamini (siankopalamin) baliq, go'sht, sut mahsulotlari 
va tuxum da b o 'lib , u asab tizim ining m e’yorida ishlashini 
ta ’minlaydi.
75

---

S vitamini (askorbin kislotasi) sabzavot va sitrusli mevalarda 
ko'p. U to'qimalarning o'sishida va shikastlangan tizimni qayta 
tiklashda muhim ahamiyatga ega.
D vitamini sut mahsulotlarida, guruch, baliq va baliq yog'ida 
bo'lib, quyosh nurlari yordamida terida sintezlanadi. Suyaklar, 
tish la r uchun zarur b o'lgan kalsiyni o 'zla shtirib , asab va 
muskullar faoliyatini yaxshilashni ta ’minlaydi.
Ye vitam ini (tokoferol) o 'sim lik yo g'i, sabzavot, krupa 
mahsulotlari, tuxum va baliq tarkibida bo'ladi. Qon ko'payishini 
ta ’minlab, to'qimalarni zarurli moddalar ta ’siridan himoya qiladi.
Ichimlik suvi tarkibida odam organizm iga o'sish va tish 
suyaklarini mustahkam bo'lishi uchun muhim bo'lgan kalsiy 
va ftor mavjud.
0 ‘qituvchi: — Bolajonlar,'biz hozir siz bilan «Topishmoqlar 
m usobaqasi»ni o 'tkazam iz. Siz t o 'g 'r i javobni topsangiz, 
vitaminga boy sabzavot va mevalar nomini bilib olasiz.
Qavat-qavat to'ni bor, tugmasi yo'q. (Karam).
Yer tagida oltin qoziq, u hammaga bo'lar oziq: (Sabzi).
O'zi shirin, tukligina, mazasi ham totligina. (Shaftoli).
Xo'ppa semiz, bir tuki yo'q. (Tarvuz).
Yer tagida mushtday go'sht. (Sholg'om)
Qizil qiz yer ostida, sochlari yer ustida. (Lavlagi).
O'quvchilardan mavzuga mos hikmatli so'zlar va maqollar 
so'raladi.