s. KiriSH. «Kuntug‘mish» I bob. Xalq og‘zaki ijodi 1-§. Kirish. «Kuntug‘MlSH»
Download 0.53 Mb.
|
Nurbek kitob 8-sinf
|
3-§. ALISHER NAVOIY 55
1491 /92-1498/99-yillar mobaynida Alisher Navoiy barcha lirik she'rlarini nechta devonga taqsimlaydi? A) ikki devonga B) uch devonga C) to‘rt devonga D) besh devonga Ruboiy qanday mavzu(lar)da yoziladi? falsafiy; 2) ijtimoiy-siyosiy; 3) ishqiy; 4) axloqiy. A)1,2,4 B)1,2, 3,4 C) faqat 1 D) faqat 2 Alisher Navoiy qaysi fardida «Kimki senga odamlarning aybini aytsa, (esingdan chiqarmaginki), u sendan ayb topib, boshqalarga ham aytadi», — degan fikrni bildiradi? «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardida «Men - sinuq, ko'nglum - sinuq, sabrim uyi xud - yerga past...» fardida «Ulki, sanga eldin erur aybgo‘...» fardida «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro...» fardida Quyidagi she'rning muallifini va janrini toping. Charx tortib xanjari hijron bu tun, Qo'ymadi bir zarra bag'rimni butun. Tunga borib bizni behol ayladi, Ne balolig' yer emish, yo Rab, bu tun? A) Lutfiy, tuyuq B) Lutfiy, ruboiy C) Alisher Navoiy, ruboiy D) Alisher Navoiy, tuyuq Alisher Navoiy quyidagi qaysi ruboiyning har bir satrida bir o'gitni ilgari suradi: 1-misrada shoir do'stlariga yigitlik davrini g'animat bilishni; 2-misrada o'zni hali oldinda qarilik mashaqqatlari borligi bilan qo'rqitishni, ya'ni hozirgi kuch-quvvatga to'la davrning qadriga yetishni; 3-misrada boshqalarga adovat va hasad qilish odatlarining bahridan o'tishni va 4-misrada esa, har qanday yo'l bilan bolsa ham, o'zni necha kun, ya'ni ana shu yoshlik davrida ovutishni nasihat qiladi? «Gardun gah manga jafo-u dunluq qildi...» ruboiyning «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiyning «Bo‘lmas emish» radifli ruboiyning «Ey umri aziz» radifli ruboiyning Ruboiy qanday qofiyalanadi? a-a-a-a yoki a-b-b-a tarzida a-b-a-b yoki a-a-b-a tarzida a-a-a-a yoki a-a-b-a tarzida a-a-a-b yoki a-b-b-a tarzida
Alisher Navoiy alohida mustaqil asar sifatida bitilgan nechta fardini bir yerga jamlab, bir devon tarkibiga kiritgan? A) 81 ta B) 86 ta C) 89 ta D) 83 ta Hokimiyat almashishlari oqibatida Alisher Navoiylar oilasining ona shahrini tark etib, Mashhadga ko'chishi; 1466-yili esa ijtimoiy-siyosiy vaziyat sabab 25 yoshli shoirning yana Hirotdan o'zga shaharga - Samarqandga kelishga majbur bo'lishi quyidagi qaysi fardning yozilishiga sabab bo'lgan? A) «Ulki, sanga eldin erur aybgo'...» fardining «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardining «Men - sinuq, ko'nglum - sinuq, sabrim uyi xud - yerga past...» fardining «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro...» fardining Alisher Navoiyning qaysi tuyug'ida «hajr sahrosi» («ayriliq sahrosi»)ning yongani va u yerda biror gul yo giyoh. o'smasligiga xulosada lirik qahramonning ohi, otashi sabab qilib keltiriladi? «Sarvi gulrux soridin» tajnisli tuyug'ida «Butmagan» tajnisli tuyug'ida C) «Bormog‘in» tajnisli tuyug'ida D) «Bo'lmas emish» tajnisli tuyug'ida Adabiyotshunoslikda ruboiy necha satrli kichik lirik janrni anglatadi? A) olti B) to'rt C) sakkiz D) ikki Navoiyning o'zbekcha ruboiylari «Xazoyin ul-maoniy»ning qaysi devoniga kiritilgan? A) «G‘aroyib us-sig‘ar»ga B) «Badoye’ ul-vasat»ga C) «Navodir ush-shabob»ga D) «Favoyid ul-kibar»ga Alisher Navoiy o'zbek tilida qancha ruboiy bitgan? A) 300 dan ortiq B) 500 ga yaqin C) 200 dan ortiq D)100gayaqin Alisher Navoiyning quyidagi «Ulki, sanga eldin erur aybgo'...» ardida ikki satrni bir-biriga chambarchas boglab turgan, badiiy jo'zallikni hosil qilgan qofiyani toping. Ulki, sanga eldin eruraybgo', Elga dog'i sendin o‘lur aybjo'. 3-§. ALISHER NAVOIY 57 A) «aybgo‘» — «aybjo‘» B) «erur» — «o‘lur» C) «eldin» — «sendin» D) «sanga» — «elga» Alisher Navoiyning qaysi ruboiysida insonning taqdir buqalamunligidan ustun kela olishi lozimligi g'oyasi ilgari surilgan? «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysida «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysida «Gardun gah manga jafo-u dunluq qildi...» ruboiysida «Ey umri aziz» radifli ruboiysida Alisher Navoiyning forsiy devonida qancha ruboiy mavjud? A) 300 dan ortiq B) 500 ga yaqin C) 200 dan ortiq D)100gayaqin Alisher Navoiy qalamiga mansub qaysi ruboiyning mazmuni «O‘zga yurtda shoh bolguncha o‘z yurtingda gado bo‘l» maqoliga hamohang? «Ahbob, yigitlikni g'animat tutunguz...» ruboiysining «Gardun gah mangajafo-u dunluq qildi...» ruboiysining ,«Bo‘lmas emish» radifli ruboiysining «Ey umri aziz» radifli ruboiysining Fard janri haqidagi noto‘g‘ri ma'lumotni toping. A) Garchi eski tilimizda «fard» g'azalning alohida ajralib turadigan, eng ta'sirchan bir bayti, ya'ni «shohbayt» ma'nosida ham ishlatilgan bo‘lsa-da, hozir bu so‘z o'zbek mumtoz she'riyatidagi faqat bir baytdangina iborat alohida, mustaqil lirik janrni ifodalaycll. Bu janrning ko'plab namunalarida ishq-muhabbat mavzusi ustunlik qiladi. Fard ixcham hayotiy xulosalar uchun eng qulay janr hisoblanadi. Fardlarda Navoiy fikr-mulohazasi, ko'rgan-kechirganidan chiqargan xulosasining mag'zini aytib qo'ya qoladi. Alisher Navoiyning qaysi fardi: «Hayot mushkulotlaridan tushkunlikka tushmaslik kerak», - degan dalda paydo qiladi? «Belu og'zidin, - dedilarkim, - degil afsonae» fardi «Yuqar yamonlig' angakim, kirar yamon el aro...» fardi «Ulki, sanga eldin erur aybgo‘...» fardi «Men — sinuq, ko'nglum — sinuq, sabrim uyi xud — yerga past...» fardi
Download 0.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|