S. Y. Is kamov

Nonni organoleptik baholash. Nonni 
organoleptik 
b a h o la s h d a
uning tashqi qiyofasi: 
sirti, 
ranggi, shakli, qobiq va mag'iz holati, 
yopilishi, egiluvchanligi, ta’mi va hidi tekshiriladi.
Tashqi qiyofasi. 
Nonning tashqi qiyofasi uni ko'zdan kechirish 
yo'li bilan aniqlanadi. Bunda nonning shakli, sirtining xususiyati va

---

qobiq ranggi inobatga olinadi. Topilgan kamchiliklar - ifloslanganligi, 
qobig‘ining g‘adir-budirligi, yirik yoriqlar, yangi ezilish va boshqalar. 
Sirti tekis yoki oz g‘adir-budir, yirik yoriqsiz bolishi kerak.
Eslatma, Yuqori qobiqda bir yoki bir necha y o 'nalishda о ‘tgan va
I sm enlikdagi yoriqlar yirik hisoblanadi. Agar qo ‘porilganligi shakli 
nonning butun yon tara/i bo 'yini yoki shaklsiz nonda 1 sm dan ко ‘p  
yirik hisoblanadi: Shaklsiz nonda quyi qobig'ning butun aylanasi 
bo ‘yicha qo 'porilishi ruxsat etiladi. Ranggi bir tekis, och sariqdan 
to ‘q jigarranggacha (non turiga qarab, kuymagan va rangsiz emas) 
bo'ladi. Shakli tegishli shaklga mos, tuxumsimon nonlarda to ‘g ‘ri.va 
uzun.
Qobiq qalinligi non turiga qarab 3-4 mm dan oshmasligi zarur. 
Qobiq qalinligi nonni ko'ndalanggiga kesib aniqlanadi. Shu maqsadda 
mahsulot ko'nadlanggiga o lk ir pichoq bilan kesiladi, qobiq qalinligi 
uch joyda o ‘lchanadi va о‘rtacha arifmetik hisoblashda 3-4 mm dan 
oshmasligi kerak. Agar ifloslanish yoki mag‘izdan qobiq ajralishi 
kuzatilsa, unda bu kamchiliklar ishi daftarida qayd etiladi.
M aglz holati nonni ko'ndalang kesib aniqlanadi (43-rasm). Bunda 
asosiy e’tibor qanday yopilganligi, egiluvchanligi, g‘ovaklarni bir tekis 
joylashishi, katta bo'shliqlari, zuvalachalari, tuz qo'shish va toblanish 
bor yoki yo‘qligiga qaratilishi zarur.
Non yaxshi yopilgan bo‘lishi, mag'zi yopishqoq bo‘lmasligi va qo‘l 
tekkanda namhgi bilinmasligi shart. Non mag‘zini barmoq bilan bosib 
yoki mag‘izdan soqqachalar yasash bilan aniqlanadi. Yomon yopilgan 
non qo'lga yopishib, bosishda mag‘zi ezilgancha qoladi.
G'ovaklik bir tekis bo‘lib, nonning yuqori qismida u yirikroq 
bolishi mumkin. Nonda bo‘shliqlar va ortiqcha toblanish belgilari — 
g‘ovaksiz zich joylari boimasligi kerak.
43-rasm.