S. Y. Is kamov

tartibL 
Tolaning pishiqligi egiluvchanligni aniqlash 
maqsadida PO-2 asbobida 420 mg og'irlikda tortilgan 27 sm 
uzunlikdagi 30 namunadan har biri alohida-alohida DKV-60 
dioomometrida uzib ko'riladi. DKV-60 dinamometri ikki shaklali 
boMib, ulardan biri 30 kg gacha, ikkinchisi esa 60 kg gacha 
nagruzkaga hisoblangan (48-rasm).
Asbob qutisi bilan birga stolga mahkamlanadi. 27 sm uzunlikdagi 
420 mgli namuna ikki tomonidan qisqichlarga mahkamlanadi. O'ng

---

tomondagi qisqich gaykaga o‘matilgan bo‘lib, dasta aylantirilganda 
vint bo‘ylab o‘ng va chapga harakatlanadi. Gayka chapki oxirgi 
holatiga kelganda qisqichlar orasidagi masofa 
100
mm ga teng bo‘lib, 
bu holat gaykaning tiralishi bilan belgilanadi. Namuna tola aw al 
chapki qisqichga, so‘ngra o‘ng qisqichga mahkamlanadi. Bunda 
namunadagi tolalar bir xil tortilgan va parallel bo‘lishi kerak. Chapki 
qisqich bo‘shatilgandan keyin dastani 50-60 ayl/daq. tezlik bilan tola 
uzilguncha aylantiriladi. Dasta aylantirilganda o ‘ng tomondagi qisqich 
o‘ng tomonga ketib, tola orqali chapki qisqichni tortadi, bu qisqich esa 
mayatnikka birlashtirilgan. Mayatnik burilganda, ko‘rsatkich strelkasi 
ham o‘sha tomonga shuncha burchak bilan buriladi va tolaning 
pishiqlik darajasini shkalada ko‘rsatadi.
Tola uzilgandan so‘ng, shkala bo‘yicha tolaning pishiqligi 
aniqlanadi. Bu ish 30 marta qaytariladi. О‘rtacha pishiqlikni aniqlash 
uchun sinash natijalarini qo‘shib, 30 gab o ‘lish kerak.
48- rasm. Tolaning mahkamligni aniqlash uchun mo'Ijallangan DK1*~60 
JJ t 
dinamometrining sxemasi:
f И
I-birinchi qisqich; 2-iidanchi qisqich; 3-tortqi; 4-prizma;
5-mayatnikdiski; 6-mayatnik; 7-mayatniko'qi; 8-strelka; 9-halqa; iG-shkala; II- 
gayka; 12-tirgak.
Pishiqlikning notekisligi quyidagi formuladan aniqlanadi:
х
Л
-