Sahifa 1 Radioaktivlik, radionuklidlar va nurlanish

Sahifa 271

P-nurlanish energiyasi E moddaga singdirilgan J intensivligi bilan yutiladi

p-zarrachalarning maksimal diapazoniga teng bo'lgan qatlamdagi miqdor

ifoda:

£ 'yutish = JSt = 0.4Emax <& St.

(36)

S maydoni S bo'lgan materiya qatlamining massasi Δm butunlay tugagan

Rmax qatlamida so'rilgan p-nurlanish quyidagiga teng:

Ab = SRmax,

(37)

so'rilgan dozani quyidagicha aniqlash mumkin:

D.

= J L = 0,4Emax f

Poga

D.

D.

,

"

Rmax

Rmax

(38)

Yoki

Dg = 1.60 • 10 ~ 10 pu p = 1.60 •

[kul],

(39)

^

%

Rp

bu erda Er - P-nurlanishining o'rtacha energiyasi, Rp - maksimal diapazon

Biologik to'qimalarda P-zarralari.

Izoh. P-zarrachalarning umumiy diapazonidan sezilarli darajada kam masofada

havo, P-nurlanish manbasidan olingan doz manbadan o'nlab marta katta

bir xil energiya va faollikning y-nurlanishi.

Atmosferadagi p-nurlanishning nuqta manbasidan olingan dozaning darajasi

ni hisobga olgan holda manbadan r masofa (p-spektrning bitta chizig'i uchun)

havodagi emissiya:

m

XH 0,4Emax ^ fl'r

D = - ^ = -------------------

4P

Rmax, ya'ni

(40)

Bir hil muhitda radlarda so'rilgan dozaning formulasi

masofalar r

a- 3.7-107

Ef & -e ^^ p / -t

m

-

Dp = 1.6-10-10 ------------- i = - ------------------ = 4.7-10- 4 4

[kulrang ]

4 n ■ R p, maksimal

r i = 1 R max, p, i

(41)

bu erda a - faoliyat (mCi); n - o'rtacha dog 'energiyasiga ega bo'lgan p-zarrachalar soni

tra £ ^ q, yemirilish harakati uchun; Rp,; - to'liq assimilyatsiya qatlamining qalinligi

ob'ektning tarkibidagi maksimal spektrli energiya Emax, p, i bo'lgan p-zarralar

nurlanish;

p-zarrachalar oqimining chiziqli susayish koeffitsienti (ichida

sm "1) maksimal energiya spektri Emaxp bilan, i manba orasidagi muhitda

va nurlangan ob'ekt.

Izotoplarning gamma konstantalari ex kuchiga qo'shgan hissasini hisobga olmaydi

torusda hosil bo'lgan bremsstrahlung nurlanishidan pozitsion dozaning

ishlatiladigan moddada P-zarralari yoki ichki konversiya elektronlari ehtimoli

yoki preparatni o'rab turgan filtr. Aksariyat izotoplar uchun

bremsstrahlung rentabelligi asoslarga nisbatan ahamiyatsiz

y-nurlanish. Biroq, ba'zi izotoplar sezilarli darajada ajralib chiqadi

302