Saitkamolov muxammadxo‘ja sobirxo‘ja o‘G‘li o‘zbekiston respublikasi issiqlik energetikasi korxonalarini barqaror rivojlantirish strategiyasini takomillashtirish

Mamlakatda barqaror rivojlanishni baholash ko‘rsatkichlari²¹

Vazifalar	Ko‘rsatkichlar	O‘lchov birliklari
Iqtisodiyotni diversifikatsiyalash va uning raqobatbardoshligini oshirish	YaIMning yuqori texnologiyali va ilmiy sig‘imga ega tarmoqlarida mahsulotlarning ulushi	%
	Milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshlik darajasi	Jahon reytingidagi o‘rni
Investitsion faoliyat iqlimini yaxshilash	Biznes yuritishning qulaylilik darajasi	Jahon reytingidagi o‘rni
Kambag‘allikni qisqartirish va daromadlar differensiatsiyasi (tabaqalanishni) kamaytirish	Daromadlari yashash darajasidan past bo‘lgan aholining ulushi	%
	Daromadlar konsentratsiyasi koeffitsiyenti	%
Korrupsiyaning masshtabini qisqartirish	Korrupsiyani qabul qilish darajasi	Ballar
		Jahon reytingidagi o‘rni
Davlat boshqaruvi sifati va samaradorligini oshirish	Davlat boshqaruvi sifati va samaradorligi indeksi	%
Iqtisodiyotda ekologik mas’uliyat va energiya samaradorligini oshirish	Ekologik barqarorlik darajasi	Ballar
		Jahon reytingidagi o‘rni

O.I.Averina ham asosan uchta guruhni ajratib ko‘rsatadi hamda ularga tashqi muhitning barqarorligini tavsiflovchi ko‘rsatkichlarni qo‘shadi. Bu guruhda energiya resurslari narxlarining o‘rtacha o‘sishi koeffitsiyenti, YaIM o‘sishi, ishsizlik, inflyatsiya, asosiy kapitalga investitsiyalarning qisqarishini, ilmiy-texnik, siyosiy va tabiiy risk koeffitsiyentlari, shuningdek, iste’mol narxlarini nazarda tutadi²².
N.A.Xomyachenkova, yuqorida aytib o‘tilgan uchta barqarorlik ko‘rsatkichlari majmuidan tashqari, risk barqarorligini ham taklif qiladi. Bu bilan u risk va mehnat unumdorligini boshqarish jarayonlarini birlashtirish hisobiga sanoat korxonasining bozor qiymatida barqaror o‘sishining ta’minlanishini nazarda tutadi²³. Umuman olganda, biz ushbu nuqtai nazar, sanoat korxonalari rivojlanishining barqarorligini baholashning ishlab chiqilgan va amaliyotga tadbiq qilingan metodologiya har xil turdagi barqarorlik uchun zarur koeffitsiyentlar va ko‘rsatkichlarni taqsimlash imkonini beradi, bu esa o‘z navbatida korxonaning o‘ziga xos xususiyatlari hisobga olish imkonini beradi.
Bizning nuqtai nazarimizdan, riskni baholash murakkab tahliliy jarayon bo‘lib, bu haqda faqat risk barqarorligi ko‘rsatkichi doirasida hisoblarni yuritish vaziyatni to‘liq aks etirib bermaydi. Shu sababli, risklar barqarorligini va ularlarni baholash mexanizmini ishlab chiqish kerak deb hisoblaymiz, bu sanoat korxonasining barqaror rivojlanish darajasini aniqlashda boshqaruv qarorlarini qabul qilishga yordam beradi. IHTTning ma’lumotlarining tahlili asosida prognozlash masalalari ham ko‘rib chiqilgan. Xususan 3-jadvalda energetika sanoatini amaldagi xolatini ko‘rish mumkin bo‘ladi. Jadvaldan ko‘rinib turibtiki, jahon miqyosida energiya ishlab chiqarish hajmi 2021 yilda 14646,2 mln.shartli yoqilg‘i(neft) tonnani tashkil qilib, 2010 yilga nisbatan 14,5 %ga ortgan.
3-jadval