Salomatligi xizmati

Tavsiya etilmaydi: 
• Immunosupressorlar: Tostilizumab 

---

53 
• Immunomodulyatorlar interferon induktorlari va immunostimullovchi 
preaparatlar: Interferon V -1a, interferon –alfa -2v va boshqalar. 
• Rekonvalesstentlar plazmasi, 
• Metabolik preparatlar. 
KASALLIKNING OG‘IR ShAKLI (OG‘IR PNEVMONIYa) bilan og‘rigan 
bemorlar maxsus tibbiyot muassasasiga yotqiziladi. 
Barcha muassasalarda og‘ir ҳolatdagi bemorlarga qilinayotgan tibbiy yordam, 
pulsoksimetrga, kislorodni to’g‘ri yuborish tizimiga va oksigenoterapiya uchun 
moslashtirilgan bir martalik moslamalarga (burun kanyulasi, Venturi maskasi va 
qopchali maska ) asoslangan bo’lishi kerak. 
Ҳar qanday bemorga zudlik bilan oksigenoterapiya buyurish resperator 
yordamida yuz maskasi yoki shlem bilan bemor xushi saqlanganda amalga 
oshiriladi. 
O’pkaning sun’iy ventilyastiyasiga ko’rsatma: 
- Taxipnoe, yoshga bog‘liq normasida 25 foizga ortishi; 
- Resperator dispress sindromini og‘ir darajasi (ingrovchi yoki xirillovchi nafas, 
ko’krak qafasini ichiga tortilishi, “boshni qimirlashi, paradoksal nafas va 
boshqalar”); 
- SrO
2
/FiO
2
300 mm.sm.ust munosabati: 
- Intubatstion invaziv nafas oldirishni o’pka perfuziyasi bo’lganda qo’llash 
mumkin emas, bu usul o’pka to’qimalariga mexanik zarar etkazadi. AQSh 
olimlarining fikriga ko’ra, Covid-19 bilan kasallangan bemorlarning 88 % 
pandemiya paytida o’pka intubastiyasi bilan mexanik ventilyastiya qo’llanilgandan 
so’ng vafot etgan. 
- O’pkada shikastlanish 80% va undan yuqori bo’lganda ularni davolashda katta 
tomirlarning anastomozi bilan ekstrakorporal membranali oksigenastiya (EKMO) 
usuli bilan davolash maqul. 
- Bunda o’pkadan keluvchi CO2 gazi ushlab qolinib, O2 bilan to’yintiriladi va 
katta doiradagi qon aylanishiga chiqariladi. EKMO apparati o’pka funkstiyasini 

---

54 
bajaradi. Bemorda yurak etishmovchiligi bo’lganda arteriya-venoz anastomozi 
qo’ylib, qon apparat orqali katta son vena tomiridan arteriya tomiriga aorta tomiriga 
kiradi. Bunda qon CO2 dan tozalanadi va O2 to’yntirilib aorta yoki bo’yinning katta 
arterial tomirlariga yuboriladi. 
- Parastetamol – o’spirin bolalarga 12 yosh (40 kg ortiq tana vazniga): maksimal 
doza 1 g, maksimal sutkalik doza 4 g, 12 yosh kichik bolalarga: maksimal doza 10-
15 mg/kg, maksimal sutkalik doza 60 mg/kg gacha. Sutkada 4 martadan ko’p 
qo’llamaslik, kerak bo’lgan vaqtda 3 kun davomida 4 soatdan kam bo’lmagan vaqt 
oralag‘ida berish mumkin, aloҳida ҳolatlarda istma sindromida 5-7 kunga 
uzaytiriladi; 
- Ibuprofen 5-10 mg/kg dozada og‘iz orqali sutkada 3 marotabadan ko’p 
bo’lmagan ҳolda beriladi; 
• Antikoagulyantlar: past molekulyar geparin koagulogramma nazorat ostida 
buyuriladi; 
• Dezintoksikastion davolash (suv balansini qo’llash orqali); konservativ 
infuzion terapiya samaradorligini dinamikada baҳolash orqali tavsiya etiladi; 
• Infuzion davolash; 
• Suyuqliklarni vena ichiga yuborish katta extiyotkorlik bilan amalga oshiriladi, 
infuzion terapiya oksigenastiyani og‘irlashtirishi mumkin, bu asosan o’pkaning 
sun’iy ventelyastiyasiga imkon bo’lmaganda ko’chada muҳim ҳisoblanadi va katta 
yoshdagi bemorlarga ҳamda bolalarga bir xil tegishli 
Antibakterial davoni tanlash ikkilamchi infekstiyani ҳajmiga, mikrobiologik 
tekshirish natijalariga va og‘irlik darajasiga qarab tanlanadi. 
Tanlov antibiotiklariga ҳimoyalangan penistillinlar kiradi. (amoksistillin 
/klavulan kislotasi sutkada 45-55mg/kg, 3 maҳal yoki 55-60mg/kg 2 maҳal peroral) 
3- Tanlov stefalosporinlarning 2-3 avlodi (sutkada 100mg/kg, parenteral yoki 
peroral, 2 maҳal peroral). 
Davolash samarasiz bo’lganda, antibiotikni bakteriologik o’rganish natijasini 
ҳisobga olgan ҳolda 48-72 soatdan keyin o’zgartirsh kerak. 

---

55