Samarqand davlat tibbiyot universiteti Tibbiy pedagogika fakulteti

Samarqand davlat tibbiyot universiteti Tibbiy pedagogika fakulteti

 Mavzu:Hayz sikli buzilishlari.
Tasnifi. Amenoreya.
505guruh studenti:Bo’tayev Ozodbek

Xayz sikli buzilishining sabablari juda ko’p. Kasallik polietiologikdir. Ayrim sabablari: organizmning yoshiga bog’liq bo’lgan omillar, ruhiy xolatlar, oilada va ishda bo’ladigan ko’ngilsiz voqealar, periferik endokrin bezlar faoliyatining buzilishi, o’tkir va surunkali yallig’lanish jarayonlari,jinsiy a'zolardagi o’smalar va xokazo. Etiologik omillar ichida ayniqsa, qizlarning jinsiy rivojlanish davrida boshlaridan kechirgan yuqumli kasaliklarini aniqlash katta ahamiyatga egadir .Virusli gepatitda faqat tuhumdonda morfologik jixatdan o’zgarishlar ro’y berib qolmay , balki gipotalamusda xam huddi shunga o’hshash o’zgarishlar yuz berishi kuzatilgan

Endogen va ekzogen omillar hayz ciklini boshqaruvchi gipotalamus –gipofiz –tuhumdon sistemasining turli qismlariga ta'sir kursatishi oqibatida disfunkcional qon ketishi ro’y berishi mumkin. Fiziologik holatda xayz ciklini boshqarishda bosh miya po’stlog’i,gipotalamus,gipofiz,tuhumdon va bachadonning axamiyati katta. Bu a"zolar o’zaro bog’liqdir.

V.T. Vogralik (1973)ning izoxlashicha, organizmdagi gormonal sistema faoliyatini boshqarishning buzilishiga quyidagi xolatlar sabab bo’ladi: 1. Endokrin bezlardan birining neyro- gormonal (gipotalamus –gipofiz) omillar ta'sirida faoliyati buziladi . 2. Infekciya, intoksikaciya, jaroxatlar, o’smalar tufayli bir yoki bir necha bezlar faoliyatining etarli bo’lmasligi. 3. Ayrim ma'lum bezlarda gormonlarning vujudga kelishida fermentlar stimulyaciyasining etarli bo’lmasligi. 4.Biron bir gormonning organizmning kerakli joyiga etib bormasligi. 5. Gormonlarning ta'sir qilish sharoitining buzilishi . 6.Ba"zi bir gormonlarning ta"sir qilish faoligining buzilishi.

XAYZ CIKLI BUZILISHINING TASNIFI   Xayz cikli buzilishining quyidagicha turlari mavjud: 1. Amenoreya –6 oy mobaynida hayz cikli bo’lmasligi 2. Davriy o’zgarishlari . Hayz kuchi va davomiyligining «+» belgisi ostida o’zgarishi a) gipermenoreya - xayz qonining ko’p miqdorda kelishi. b) polimenoreya - xayzning 7 kun va undan ortiq davom etishi. v) giperpolimenoreya - uzoq vaqt davomida va ko’p miqdorda qon kelishi ( menorragiya) - « -» belgisi ostida a) gipomenoreya - xayzda ajraladigan qon miqdori kam bo’lishi. b) oligomenoreya - xayz muddati qisqa davom qilib, 2 kundan kam bo’ladi. v) gipopolimenoreya - qisqa muddat va kam miqdorda qon kelishi.