Samarqand davlat universiteti german m. V., Yuldashev sh. Q., Usmanova d. Q.,Xalikova L. N

 
  O ‘z-o‘zini tekshirish savollari 
 
1. Tashkilotning biznes modeli nimani tavsiflaydi ? 
2. Tashkilotning biznes modellarida qanday sub'ektlar qatnashadi. 
3. Elektron tijoratningtashkil etilish modelini aytib o‘ting. 
4. B2B modelning mohiyati nimadan iborat. 
5. B2B model tizimlarining turlari yatib o’ting. 
6. B2B model ishlatiladigan saytlar turlarini aytib o‘ting. 
7. B2C modelining mohiyati nimada? 
8. B2C va B2B sotish texnikasi o'rtasidagi farqlar qanday ? 
9. B2C modelini qanday amalga oshirish mumkin ? 

---

59 
10. B2G modelining mohiyati nimada? 
11. B2G modelidagi o’zaro munosabatlar shakllari qanday? 
12. G2C modelining mohiyati nimada? 
13. C2B modelining mohiyati nimada? 
14. C2C modelining mohiyati nimada? 
15. C2G modelining mohiyati nimada? 
16. Elektron tijorat bozorining biznes modellari qanday? 
 
Mavzu 7. Elektron tijorat tizimlari va shakllari 
7.1. Elektron tijorat tizimlarining tashkilotlardagi roli
7.2. Elektron tijorat tizimlari 
7.2. Elektron tijorat shakllari 
7.1. Elektron tijorat tizimlarining tashkilotlardagi roli
6
Elektron tijorat tizimlarining funktsional imkoniyatlari ularning egasiga va u 
ko'zlagan maqsadlarga qarab sezilarli darajada farq qilishi mumkin. Shunga ko'ra, 
tizim foydalanuvchilari uchun mavjud protseduralar va uning yordami bilan hal 
qilinishi mumkin bo'lgan vazifalar farq qilishi mumkin. Bu holda, Internet-
texnologiyalarning hozirgi rivojlanish darajasi keng imkoniyatlarga ega bo’lgan
ko’p maqsadli electron maydonchalarni hamda mahsulotni namoyish etish va 
buyurtmalarni rasmiylashtirish kabi asosiy tijorat jarayonlarni amalga oshirilisini 
ta’minlovchi electron savdo tiziminlarni yarata oladi. 
Shuning uchun, ko'p hollarda kompaniyalar faoliyatida elektron tijorat 
tizimlarini joriy etish faqat oqilona yondashuvga bog'liq va texnologiya nuqtai 
nazaridan deyarli cheksizdir. 
Elektron 
tijorat 
tizimlarini 
tashkil 
etish 
shakli 
jihatidan 
umumiy va korporativ bo'lishi mumkin . 
Elektron tijoratningumumiy tizimlari sifatida B2C segmentidagi Internet –
do’konlar bo’lishi mumkin. Bu electron tijorat tizimlari Internet-do’konning egasi 
va iste’molchi o’rtasida samarali o’zaro aloqasi uchun axborot muhitini 
yaratadi. Bunday saytlarning asosiy afzalligi bilimli joylashuvi va siljitish siyosati
evaziga doimiy ravishda kengayib boradigan mahsulotlar katalogi va ko'plab doimiy 
mijozlar tufayli keng mijozlar bazasi. 
Umumiy elektron tijorat tizimlari B2B segmentida deyarli mavjud emas,
chunki ushbu segmentning o'ziga xos xususiyatlariga bog'liq. Korporativ elektron 
tijorat tizimlari, aksincha, B2B segmentida eng keng tarqalgan. Bunday elektron 
6
Porsaev G’.M., Safarov B.Sh., Usmanova D.Q. Raqamli iqtisodiyot asoslari. (Darslik) – T.: “Fan 
va texnologiyalar nashriyoti-matbaa uyi”, 2020.372b.

---

60 
tijorat tizimlari katta hajmdagi xaridlarga ega bo'lgan yirik mijozlarga qaratilgan, 
ularning egalari tovarlar va xizmatlarning keng assortimentini taqdim etadilar. Ular 
nafaqat elektron tijorat texnologiyalaridan mustaqil ish jarayoni sifatida 
foydalanishga, balki ular bilan asosiy biznes operatsiyalarini kuchaytirishga, mijozlar 
bazasini kengaytirishga, sotishni ko'paytirishga va mijozlarga xizmat ko'rsatish uchun 
moliyaviy va vaqt xarajatlarini kamaytirishga imkon beradi. Bundan tashqari, 
korporativ elektron tijorat tizimlari ko'pincha tashkilot mijozlariga axborot yordamini 
taqdim etadilar.