Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik-professional qadriyatlari

Maxfiylik tamoyili. Maxfiy (ishonchli, oshkor qilinmaydigan) ma’lumotlar-bu mijozning yashash sharoitlari, uning shaxsiy fazilatlari va muammolari bilan bog‘liq bo‘lgan barcha narsalar, shuningdek, mijoz tomonidan ijtimoiy ishchi bilan o‘zaro aloqada aniqlanadigan barcha narsalar. U unga ushbu maxfiylikni kafolatlashi va uni ta’minlash uchun barcha choralarni ko‘rishi kerak.
Ijtimoiy ishchi mijozga u yoki bu ma’lumotni ushbu ijtimoiy muassasaning (ijtimoiy xizmatning) boshqa xodimlariga, mijoz tomonidan so‘ralgan ijtimoiy yordam bo‘yicha yuqori ma’muriy darajadagi maqbul qarorni qabul qilish uchun topshirish kerakligi to‘g‘risida xabardor qilishi shart. Shuningdek, u mijozga uchinchi tomon tashkilotlari, mijozning yaqin odamlari, uning qo‘shnilari, jamoat tashkilotlari va yuridik shaxslarning vakillarini jalb qilish va ularga zarur ma’lumotlarni taqdim etish zarurligi to‘g‘risida xabar berishga majburdir. Qanday bo‘lmasin, bunday ma’lumotlar faqat mijozning ruxsati bilan va faqat uning muammolarini hal qilishda ishtirok etadiganlarga uzatilishi mumkin.
Agar mijoz kelishilgan ma’lumotlarning bir qismini boshqa shaxslarga yoki tashkilotlarga berishga rozi bo‘lsa, ijtimoiy xodim ularni maxfiylik shartlari to‘g‘risida ogohlantirishi kerak; maxfiylik da’vo muddati yo‘q.
Maxfiylikni buzish mijoz uchun bevosita xavf tug‘diradigan holatlarda mumkin: uning hayoti, sog‘ligi, moddiy farovonligi, ruhiy holati uchun. Bunday holda, maxfiylikning buzilishi mijozga majburiy shartlar, ijtimoiy xodimning vazifalari va majburiyatlari to‘g‘risida oldindan xabar berish bilan birga bo‘lishi kerak.
Ijtimoiy resurslarni maksimal darajada oshirish, ijtimoiy ta’sirchanlik va ijtimoiy huquqlarni himoya qilish tamoyillari
Mijozning huquqlarini himoya qilish prinsipiga rioya qilish ijtimoiy ishchining unga yordam so‘rab murojaat qilgan shaxsga uning muammolarini hal qilish uchun qilgan barcha harakatlari to‘g‘risida xabar berish majburiyatini belgilaydi. Ijtimoiy ishchi mijozga kerakli barcha ma’lumotlarni taqdim etishning to‘liqligi, sifati va o‘z vaqtida bajarilishi uchun javobgardir. Ijtimoiy xizmatlar mijozning barcha ijtimoiy ahamiyatli so‘rovlariga javob berishga va uning ijtimoiy huquqlarini himoya qilish va amalga oshirilishini ta’minlashga majburdir, buning uchun ijtimoiy ish bo‘yicha mutaxassis mijozning qiyin hayotiy holatini tez va sifatli hal qilish uchun barcha mumkin bo‘lgan vakolatli organlar va xizmatlarning aloqasini ta’minlashi shart.
Mijozga uning holatini hal qilish jarayoni to‘g‘risida ma’lumot berish, uning shaxsiy salohiyatini oshirish uchun qulay sharoit yaratish uchun zarurdir. Bundan tashqari, ma’lumotlarning etishmasligi mijoz tomonidan qabul qilingan qarorning sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin, chunki u barcha holatlar va faktlarni bilmagan holda, ijtimoiy ishning maqsadi va uning shaxsiy manfaatlariga zid bo‘lgan natijani keltirib chiqaradigan noto‘g‘ri qaror qabul qilishi mumkin.
“Inson taqdiri bilan bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy ish masalalarida, uning jamiyat bilan munosabatlarini uyg‘unlashtirish, uning yashash sharoitlarini yaxshilash bilan bog‘liq holda, mijoz uning ishtirokida yoki uning ishtirokisiz amalga oshirilishi kerak bo‘lgan barcha harakatlar to‘g‘risida bilishga haqlidir”⁴⁰².
Mijoz, mutaxassis va jamiyatning o‘zaro hamkorligi sheriklik munosabat-lariga asoslanganligini hisobga olsak, ularning har biri, shu jumladan, mijoz, ushbu o‘zaro aloqaning to‘liq subyekti maqomiga ega bo‘lishi kerak va shuning uchun tashabbuskorlik, qadr-qimmatini hurmat qilish va ma’lumotlarning to‘liqligi huquqiga ega bo‘lishi kerak.
Ijtimoiy ishchilar o‘zlarining professional taktikalariga, yordam so‘ragan kishining ijtimoiy muammolarini hal qilish muvaffaqiyatlariga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan manfaatlar to‘qnashuvi holatlari paydo bo‘lishining oldini olishlari kerak.
Agar bunday ziddiyat yuzaga kelsa, ular buni e’lon qilishlari va kasbiy munosabatlarga zarar yetkazmasligini ta’minlab, zarur choralarni ko‘rishlari kerak. Ijtimoiy ishchilar shaxslar, oilalar, guruhlar va jamoalarga paydo bo‘layotgan muammolarni o‘zaro hal qilish yoki ziddiyatli yoki raqobatdosh ehtiyojlar va manfaatlarni yarashtirish va muvozanatlash usullarini topishda yordam berishlari kerak.