Samarqand davlat universiteti қозон миллий тадқИҚотлар технология университети

 
2.3. Ideal siqib chiqarish modeli 
Ideal siqib chiqarish modeli – bu ideallashtirilgan strukturali 
oqimli model bo„lib, unda yo„nalishda modda konsentratsiyasining teng 
taqsimlanishi va oqimning perpendikulyar harakatida oqim atrofida 
aralashmaydigan porshenli oqim qabul qilingan. 
bunda 
apparatning kirishi va chiqishidagi oqimning chiziqli 
tezligi, m/s. 
Elementar yacheyka ajratamiz: 
Kirishning j-1 – chi kesimidagi oqim quyidagiga teng: 
 

---

52 
bunda S – apparat ko„ndalang kesimining yuzasi, m
2
. 
Chiqishning j-1 – chi kesimidagi oqim: 
 
O„rnatilgan rejimda
Agar apparatning kirish qismida konsentratsiya o„zgarsa, u holda 
Sistemada ma‟lum vaqt oralig„ida ( ) moddaning to„planishi 
(dM) amalga oshadi. 
da deb hisoblaymiz. 
U holda: 
[ 
] [ 
]  
[ 
]  
[
]  
 
(2.3) tenglamaning har ikkala qismini dV ga bo„lib, quyidagi ifoda 
olinadi: 
Shunday qilib, ideal siqib chiqarishning gidrodinamik modeli 
quyidagi ko„rinishga ega bo„ladi: 
bunda u – oqimning chiziqli tezligi, m/s; l – apparat uzunligi, m;
t – vaqt, s. 
Boshlang„ich shartlar: t = 0 da S(0,l)=C
0
; chegaraviy shartlar: l = 
0 da S(t,0)=C
0
. 
Ushbu model taqsimlangan parametrlar bilan, ya‟ni oqimdagi 
modda konsentratsiyasi vaqt va apparat uzunligi bo„yicha o„zgaradi. 
Amaliyotda yetarli darajada ko„plab turli tuman apparatlar 
uchraydiki, ular ideal siqib chiqarish modelini ifodalaydi. Ular jumlasiga 
kimyoviy reaktorlar (trubkali, tokchali tipdagi va boshqalar), massa 
almashinish va issiqlik almashinish apparatlari kiradi. 

---

53 
Ma‟lumki, apparat uzunligining uning diametriga nisbati
bo„lsa, u holda apparatda ideal siqib chiqarish rejimini amalga oshirish 
mumkin.