Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a. B., Ruzibayeva n. X., Аzimova r. I
Download 4.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Investitsiya va innovatsiyalar O\'quv qo\'llanma A B Bektemirov, N
|
O„xshash (faqat
KO„BS uchun) 3.2.5 Xorijdan olingan patent va litsenziyalarni sotishdan olingan daromad, YAIMga nisbatan foizda IUS bilan bir xil Ishlatilmaydi Avstraliya ishtirok etgan xalqaro taqqoslashda BRIKS mamlakatlari (Braziliya, Rossiya, Hindiston, Xitoy, JAR), Kanada, Yaponiya, Janubiy Koreya va AQShni YEIga a‘zo davlatlarni taqqoslashda 24 ga qarshi 13 indikator bo‗yicha kompozit indeks qiymati bo‗yicha joylashtirilgan. YEIT 2013 dasturida yetakchi o‗rinlarni AQSH, Janubiy Koreya, Yaponiya yegallamoqda, BRIKS mamlakatlari orasida Xitoy jadal rivojlanmoqda. RIS indeksini tuzishga bo‗lgan yondashuv YEITga a‘zo davlatlar taqqoslash nuqtai nazaridan YEIT indeksini tuzishga bo‗lgan yondashuv bilan bir xil, ammo u butun mamlakatga emas, balki alohida mintaqalarga nisbatan qo‗llanilmaydi va ko‗rsatkichlarning ancha kam sonini o‗z ichiga oladi – jami indeksni tashkil etuvchi 24ga nisbatan 12 ta. Ko‗rsatkichlarning kamligi mintaqaviy darajada tegishli ma‘lumotlarning yetishmasligi bilan bog‗liq. Shunday qilib, RIS ko‗rsatkichi innovatsiyalarni mintaqalararo taqqoslashda "ilg‗or tajribalarni" qo‗llash uchun Yevropa Ittifoqiga a‘zo 20 davlatning 200 ga yaqin mintaqalarining innovatsion siyosati to‗g‗risida batafsil ma‘lumotlarni o‗z ichiga oladi. Innovatsion faoliyatni baholashning yana bir xalqaro metodologiyasi Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan ishlab chiqilgan va 2001 yilda kompozit 385 indeks sifatida kiritilgan, texnologik yangiliklarni tarqatish va yaratishda mamlakatning rivojlanish darajasini belgilaydigan Texnologik yutuqlar indeksidir – Technology Achievement Index (TAI). Uning maqsadi mamlakatda (mintaqada) texnologik salohiyat rivojlanishining hozirgi holatini baholash va boshqa davlatlar bilan taqqoslaganda ob‘ektiv pozitsiyani aniqlashdan iborat 123 . TAI mamlakatning texnologik rivojlanishining 4 tarkibiy qismini o‗lchash uchun mo‗ljallangan: 1. Yangi texnologiyalarning yaratilishi (jamiyatda innovatsiyalar darajasi) 2 ko‗rsatkichga asoslanadi: kishi boshiga berilgan patentlar soni – ixtirochilik faoliyatining hozirgi darajasi; chet eldan berilgan litsenziyalar bo‗yicha royalti va mukofotni jon boshiga olish, o‗tgan muvaffaqiyatli yangiliklarning zahirasi darajasi; 2. So‗nggi innovatsiyalarning diffuziyasi (aholi jon boshiga internet-xostlar ulushi, eksportning umumiy hajmida o‗rta va yuqori texnologiyali mahsulotlar eksporti ulushi); 3. Mavjud innovatsiyalarning diffuziyasi (tarqalishi) – mezon rivojlanayotgan davlatlar uchun muhimdir (aholi jon boshiga shahar telefonlari va uyali telefonlar soni, aholi jon boshiga elektr energiyasini iste‘mol qilish); 4. Ko‗nikmalarni rivojlantirish (15 yosh va undan katta yoshdagi o‗quv yillari, ilmiy faoliyat bilan shug‗ullanuvchilar soni). TAI texnologiyani rivojlantirishning kuchli va kuchsiz tomonlarini aniqlash uchun ishlab chiqilgan, ammo tor ixtisoslashuv va ko‗rib chiqilgan mezonlarning ko‗pligi tufayli u umuman mamlakat (mintaqa)ning innovatsion sohasi rivojlanishining ob‘ektiv manzarasini aks ettirmaydi. Innovatsion imkoniyatlar indeksi (Innovation Capacity Index (ICI)) – bu 131 mamlakatning innovatsion salohiyatini 60 mezon bo‗yicha baholaydigan, 5 ta kichik indekslarga guruhlangan, mamlakatning innovatsiyalarni rivojlantirishni rag‗batlantiradigan muhitni yaratishga ta‘sir ko‗rsatadigan indeksidir 124 , bular: 123 Measuring the Technology Achievement of Nations and the Capacity to Participate in the Network Age [Электронный ресурс] / MEGHNADDESAI, SAKIKOFUKUDA-PARR, CLAES JOHANSSON and FRANSISCOSAGASTI // Journal of Human Development. – 2002. – Vol. 3, No. 1. – Режим доступа: http://unpan1.un.org/intra doc/groups/public/documents/apcity/unpan014340.pdf 124 Augusto López-Claros, Yasmina N. Mata// Policies and Institutions Underpinning Country Innovation Results from the Innovation Capacity Index [Электронный ресурс]. – Режим доступа: www.innovationfordevelopmentreport.org/ ici.html (дата обращения: 09.05.2013). 386 1. inson kapitali (ta‘lim, ijtimoiy integratsiya); 2. institutsional muhit; 3. normativ-huquqiy baza; 4. ITTKI uchun shart-sharoitlar; 5. axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini (AKT) joriy etish va ulardan foydalanish – infratuzilma sifati, hokimiyat organlari, internet, kompyuterlar va televideniye, mobil aloqa tomonidan AKTdan foydalanish. Boston Konsalting Guruhining Jahon miqyosidagi innovatsion indeks – The Global Innovation Index (The Boston Consulting Group – GII BCG) mamlakatda innovatsiyalar darajasini baholash uchun xalqaro ko‗rsatkich bo‗lib, innovatsiyalar natijalari va davlat siyosatining innovatsiyalarni rivojlantirishni rag‗batlantirish qobiliyatining ko‗rsatkichidir. Indeks ikki elementdan iborat – innovatsion potensial (innovation inputs) va innovatsion samaradorlik (innovation performance), ular o‗z navbatida ma‘lum mezonlar to‗plamidan iborat 125 . Download 4.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|