Samarqand iqtisodiyot va servis instituti hudayberdiev umar

 
17.5.2. O‘zbekistonda turizmning rivojlanishi 
O‘zbekiston turistik resurslarga boy mamlakat. Mamlakatda turistlarni jalb 
qiladigan tarixiy obidalar (Buxora, Samarqand, Toshkent, Xiva va boshqa shaharlar), 
tabiiy sharoitlar (Bo‘stonlik, Baxmal, Zomin kabi joylar), Buyuk ajdodlarimiz joylari 
(Imom-al-Buxoriy, At-Termiziy, Ulug‘bek observotoriyasi kabilar) ekologiya bilan 
bog‘liq resurslar ko‘pdir.
Turizmni rivojlantirish bo`yicha ko`rilgan chora-tadbirlar natijasida, 
sayyohlarga yaxshi sharoit yaratib berish, ko`rsatiladigan xizmat turlarini ko`paytirish, 
ularning sifat darajasini yaxshilash ishlari olib borilmoqda. Bu borada qadimiy 
shaharlarda kunu-tun ishlaydigan “Qadimiy Buxoro’ va “Samarqan Siti” sayyohlik 
hududlarining tashkiol etilishi, diniy obidalarni ziyorat qilish uchun kelayotgan 
sayyohlar uchun qurilayotgan maxsus mehmonxonalarning, xalol standarti asosida 
tayyorlanayotgan oziq-ovqatlarning ahamiyati katta. 
2017 yil boshiga O`zbekistonda 750ta zamonaviy mehmonxonalar faoliyat 
yuritgan bo`lib, ularda 37795 joylar soni mavjud bo`lgan. Lekin turizm mavsumida bu 
joylar yetarli emas. Shuning uchun mehmonxonalarni ko`paytirish choralari 
ko`rilmoqda. 2017 yil O`zbekistonga 2 mln. 700 ming turist tashrif buyurganligi qayd 
etilgan. Turizm bo`yicha ko`rsatkichlarning 2010-2017 yillar davomida rivojlanishni 
Samarqand viloyati misolida ko`rib chiqamiz. 
 
 
 
 
17.7-jadval 
Samarqand viloyati turizm salohiyatini ifodalovchi ko`rsatkichlar 
dinamikasi 
№ Кo`rsatkichlar 
2010 
2013 
2014 
2015 
2016 
2017 
2017 yil 
2010 
yilga 
nisbatan 
1 
Turistik firma va 
tashkilotlar soni, 
birlikda 
58 
70 
75 
77 
80 
85 
146,5 

---

255 
2 
Mehmionxona va 
boshqa 
joylashtirish 
ob’ektlari, birlik 
85 
93 
97 
98 
105 
107 
125,9 
3 
Ulardagi 
joylar 
soni 
2700 
3580 
3585 
3650 
3785 
4082 
151,2 
4 
Joylashtirilgan 
tashrif 
buyuruvchilar 
51457 62059 
68766 
76833 
87917 
101937 198,1 
4.1 Shu 
jumladan: 
O`zbekistondan 
31374 36094 
37836 
39669 
41599 
43631 
133,5 
4.2 MDH 
mamlakatlaridan 
7452 
9429 
10258 
11189 
12234 
13410 
180,0 
4.3 Uzoq 
xorijiy 
davlatlardan 
12631 16536 
20672 
25975 
34084 
44896 
355,4 
5 
Turizm 
faoliyatidan 
tushgan tushum, 
mln so`m 
5315,9 16819.9 20263,4 43276,1 50729,6 59974,6 1128,2 
5.1 Shundan:
mahalliylardan 
2504,3 
6433,9 
7891,4 
12058,4 
11822,5 
10997,6 
439,1 
5.2 Xorijliklardan
2811,6 10386,0 12372,0 31217,8 38907,1 48977,0 1741,9 
6 
Mehmonxonalar 
faoliyatidan 
tushgan tushum, 
mln so`m 
3752,8 8830,4 
9591,2 
15642,2 20135,3 36788,4 980.0 
6.1 Shundan:
mahalliylardan 
941,2 
2598,8 
3405,2 
5236,3 
6239,9 
7635,4 
811,2 
6.2 Xorijliklardan
2811,6 6231,6 
6186,0 
10405,9 13895,4 29153,0 1036,9 
Jadval ma’lumotlaridan ko`rinib turibdiki, turistlar bilan bog`liq barcha 
ko`rsatkichlar ushbu davrlarda o`sgan. Turistik firmalar 46,5% o`sgan bo`lsa, 
mehmonxonalar soni qayirib – 26,0 %ga, ulardagi joylar soni esa 51,2%ga ko`paygan. 
Lekin tashrif buyuruvchilar soni undanda yuqoriroq sur’atda – 98,1% ga o`sgan, bunda 
shuni ta’kidlash kerakki uzoq xorijiy davlatlardan tashrif buyuruvchilar soni 3,5 
baravar (355,4%) ko`paygan. Natijada turizm faoliyatidan tushgan tushum ham 2017 
yilda 2010 yilga nisbatan 11.3 baravar ko`paygan, bunda xorijliklardan tushgan tushum 
yuqori sur’atda ko`payganligini ya’ni – 17,4 baravar ko`payganligini qayd etish zarur. 
Bu raqamlar turistlarga ko`rsatilayotgan xizmat turlarining ko`payganligini, turistlar 
ko`proq vaqt bo`layotganligini ifodalaydi.