Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova

 
Tayanch iboralar: Mehmonxonaning qabul qilish va joylashtirish xizmati. 
Front office-bo‘limi xizmati. Mehmonxonada nomer va joyni bron qilish 
tartibi.Kafolatli bron, guruhli bron. Tashrif buyuradigan mehmonlarni ro‘yxatdan 
o‘tkazish va joylashtirish. Turistik guruhni ro‘yxatga olish xususiyati.Joylashib 
bo‘lgan mehmonlar bilan hisob-kitob qilish turlari va ularni kuzatib qo‘yish. Qabul 
qilish xizmatini jihozlash. 
 
Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar: 
 
1. Mehmonxonaning qabul qilish va joylashtirish xizmati haqida malumot bering. 
2. Front office-bo‘limi xizmati nima? 
3. Mehmonxonada nomer va joyni bron qilish tartibi haqida malumot bering. 
4. Kafolatli bron, guruhli bron tartibi haqida gapiring. 
5. Tashrif 
buyuradigan 
mehmonlarni 
ro‘yxatdan 
o‘tkazish 
va
joylashtirish tartibini tushuntiring.
6. Turistik guruhni ro‘yxatga olish xususiyati. 
7. Joylashib bo‘lgan mehmonlar bilan hisob-kitob qilish turlari va ularni kuzatib 
qo‘yish.
8. Qabul qilish xizmatini jihozlash talablarini tushuntiring. 

---


83 
Mavzu 8. Mehmonxona nomer fondiga xizmat ko‘rsatishni tashkil etish
 
 
Reja: 
1. Nomer fondini boshqarish xizmatining tashkiliy prinsiplari. 
2. Tozalash ishlarini tashkil etish. 
3. Nomerni joylashish uchun tayyorlash. 
4. Turli tozalash ishlarini bajarish texnologiyasi.
1. Nomer fondini boshqarish xizmatining tashkiliy prinsiplari 
Mehmonlarni kutib olish ko‘pgina tushunmovchiliklarni yengib o‘tadi. Bu 
vazifani ro‘yxatga olish (registratsiya) bo‘limi amalga oshiradi. Ammo, bu yerda ham 
tashkiliy xatolar bo‘lishi mumkin. Kichik mehmonxonalarda porte ham ro‘yxatga 
oladi, hujjatlarni rasmiylashtiradi, turistik rasmiyatchilikni tekshiradi va ham nomer 
fondi xizmati bilan aloqada bo‘ladi. Bunday rasmiyatchiliklar, ko‘p kutishlar turistlar 
joylashishini uzoqqa cho‘zadi. Amaliyotda shu aniq bo‘lmoqdaki, mehmonxonalarda 
turistlar soni va mavsumga qarab portelar soni o‘zgarib turishi kerak. Ma’lumki, 
ro‘yxatga olish stol oldida odamlarning to‘planib qolishi tashkiliy kamchiliklardan 
biridir. Turfirma tarkibidagi mehmonxonalar kelayotgan mehmonlar va ularning soni 
haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lib, kelib chiqishi mumkin bo‘lgan muammolarni 
oldini olishi zarur. Mehmonxona xo‘jaligi tashkilotchilarning professionalllik darajasi 
ularning oldindanko‘ra bilashlari, kutilmagan holatlarni minimallashtirish jarayonida 
bilinadi. Xodimlar yetishmasligidan kelib chiqadigan navbatda turishlar nosog‘lom 
psixologik muhitni keltirib chiqaradi. 
Atrofimizdagi 
muhit 
bu 
ijtimoiy-ruhiy, 
madaniy-tashkiliy 
tartiblar 
kategoriyasida va bu odamdagi shaxsiy baxtni shakllantiradi. Ijtimoiy muhitning 
buzulishi ruhiy diskomfortga olib keladi. Mehmonxona xo‘jaligi oamlarning 
xavfsizligi va joylashishi maqsadida tuzilgan tashkilotdir. Mehmonxonada 
o‘tkazilgan har bir soat, kun ruhiy sokinlik olib kelishi zarur. 
Bunday xizmat ko‘rsatish darajasiga erishish nomer fondini boshqarish xizmati 
bilan bog‘liqdir. Uning tashkiliy pritsipi: ogohlantirilganlik va tezkorlik. Bu 
prinsiplarni tahlil qilishda asosiy tushuncha ya’ni “joylashish muddati” muhim 
ahamiyatga ega. Mazkur me’yoriy kategoriya ijtimoiy madaniy va iqtisodiy planda 
muhim bo‘g‘in hisoblanadi. Barcha nomerlar band bo‘lgan paytda bu xizmat 
,ayniqsa, silliq va bir tartibda ishlash kerak. Kichik bir xato konflikt holatni keltirib 
chiqarishi mumkin. Bu holatning iqtisodiy zararli tomoni ham bor. Izmat 
ko‘rsatuvchi xodimlar ishi ko‘payib, nomerlarni yangituristik guruh uchun tayyorlab 
qo‘yish, sanitar-gigiyenik uskunalar ekspluatatsiyasi profilaktikasining sifatlari 
pasayshiga olib keladi. Me’yoriy talablardan kelib chiqqan holda, nomer fondiga 
xizmat ko‘rsatuvchi va saqlovchi xizmatlari o‘z ishlarida tezkorlikka va axborot bilan
ta’minlanganlikka erishmoqchi bo‘lsalar quyidagilarni bilishlari shart: 
- sust professional tayyorgarlik tashkiliy-profilaktik xatolarga olib keladi, 
mehmonxona obro‘siga zarar keltiradi, xizmat ko‘rsatishda xavf darajasini 
ko‘taradi; 

---


84 
- joylashtirish davriyligi (muddati) haqida ma’lumotlarni sustligi nomerlarni 
taqsimlashda xatolarga yo‘l qo‘yishga, uskunalarning tez ishdan chiqishiga olib 
keladi (qulf sinishi, stullarning yetishmasligi, intererning torligi). 
Nomer fondi xizmati egiluvchan (gibkiy) ijtimoiy texnologiyalarga ega bo‘lishi 
kerak. Ushbu xizmat mijoz va mehmonxona xizmati o‘rtasidagi birinchi tashkiliy 
bo‘g‘imdir. Ular ushbu qavatda har kimga ham qiziq bo‘lmagan kutilmagan 
holatlarni tezda hal qiladi. (Masalan: mehmon belgilagan vaqtdan barvaqtroq keldi 
yoki nomer oldindan bron qilingan bo‘sa ham, hali tayyor emas, xona bekasilar ishi 
ko‘pligi, joyshablarning yetishmasligi). Bunday holatda nomer fondi xizmati 
psixologik bosimni bartirif qilish uchun rezerv uskunalariga ega bo‘lishi kerak. 
Ushbu holatlarga befarqlik bilan qarash mijozlarning kayfiyatini yanada ko‘proq 
tushurishi mumkin. Mijozlarga qisqa muddat ichida mehmonxona haqida yaxshi 
taasurot qoldirishga harakat qilish zarur. Nomer fondi xizmatining tashkilotchilik 
malakasi bu boshqaruvning yuzi, asosi hisoblanadi. Bu yerda “imkoniyatimiz 
boricha” prinsipi to‘g‘ri kelmaydi. Nomer fondi xizmati ob’ekti barcha kutilmagan 
holatlarni “shu yerda va hozirning o‘zida” prinsipi asosida faoliyat ko‘rsatishdir.