Samarqand iqtisodiyot va servis instituti «Xalqaro turizm va turizm servisi» kafedrasi

10.3. Shahrisabz, Termiz, Farg‘ona va boshqa shaharlarning asosiy tarixiy va arxitektura yodgorliklari


Shahrisabz
Bog‘lar va uzumzorlarga burkangan Shahrisabz shahri xunarmandchilik markazi bo‘lgan. Shahrisabzdagi dastlabki turar joylarga V-VI asrlarda asos solingan bo‘lsa, IX-X asrlarga kelib u yirik savdo va hunarmandchilik markaziga aylangan. Amir Temur tomonidan devor bilan o‘ralganidan so‘ng u madaniyat va ilm-fan shahriga aylangan.
Qarshi shahri Samarqand va Buxorodan Afg‘oniston va Hindistonga o‘tuvchi karvon yo‘llari asosida yuzaga kelgan. Qarshi bir necha arxitektura yodgorliklariga ega. Bular: Mirzo Ulug‘bek tomonidan qurilgan Ko‘kgumbaz masjidi (1463 y.), Jome’ masjidi, Minorali Qo‘rg‘oncha (XIX-XX asrlar), Xo‘ja Abdulaziz madrasasi (XX asr), Qilichboy madrasasi (1714 y.), Zaxok- Moron shaharchasi harobalari (eramizdan avvalgi I asr-eramizning V asri) va Qashqadaryo daryosi ustidan o‘tgan qadimiy ko‘prik kabilardir. Shaharda O‘lkashunoslik muzeyi bor.
Qashqadaryoning muhim arxeologik yodgorliklari-Temuriy sulolasiga tegishli Shamsiddin Mir Kulol maqbarasi, Ko‘kgumbaz masjidi, Gumbazi Zeydan maqbarasidir.
Hisor tog‘larning janubi-g‘arbida 1975 yilda Qizilsoy qo‘riqxonasi tashkil etilgan. Bu yerda silovsin, ayiq, qor barsi kabi noyob hayvonlarni uchratish mumkin. Shuningdek, Markaziy Osiyodagi eng yirik g‘orlardan biri – Amir Temur g‘ori ham shu atroflarda joylashgan.
Qashqadaryoda Xoja Ubaydulla, Jarroh Abduraxmon Ota, G‘ulom Naqshbandiylar ziyoratgoxlari, Sulton Mirhaydar maqbarasi kabi ziyoratgoxlari ham bor.
Shahrisabzning asosiy tarixiy va arxitektura yodgorliklari:

1. 
   Oqsaroy (1380 y.);
   
2. 
   Dorus - Saodat majmuasi (XIV asr);
   
3. 
   Xazrati Imom masjidi (XIV asr);
   
4. 
   Jahongir maqbarasi (XIV asr);
   
5. 
   Dor-ut-Tilovat arxitektura majmuasi;
   
6. 
   Ko‘kgumbaz masjidi (1435 y.);
   
7. 
   Gumbazi Saidon (XV asr);
   
8. 
   Shamsiddin Kulol maqbarasi (XV asr).