Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

 
 
6-ish. Meva-sabzavotlarning sifat saqlashni organoleptik usulda baholash 
(degustasiya) 
Darsning maqsadi: texnik shartlar va standart tushunchalari bilan tanishish. 
Talabalarga 
etishtirilgan 
mahsulotni 
savdo-sotiq 
yoki 
qayta 
ishlashga 
topshirayotganda ularning sifatini to’g’ri aniqlashni o’rgatish. 
Ishlash tartibi. Talabalar 3-4 kishi bo’lib guruhlarga bo’li-nishadi va 
mahsulotning avvalo tovar sifatini aniqlashadi (meva-sabzavotlarni katta-
kichikligi, tashqi ko’rinishi, etilganligi, shakli va boshqalar). Keyin shu guruhlar 
yangi uzilgan mahsulotga organoleptik baho qo’yishini o’rganishadi (8-rasm). 
8-rasm. Penetrometr asbobida mevaning pishganlik darajasini aniqlash: 
1-silindrli; 2-siferblatli. 
Yangi uzilgan meva va sabzavotlarning organoleptik baho-lanishi uchun sifat 
saqlashning quyidagicha mohiyat koef-fisientlari shkalasi belgilanadi: 
o’lchami (diametri)
0,15 
shaklining to’g’riligi, tipikligi 
0,1 
tashqi ko’rinishi 
0,2 
ranggining jadalligi
0,15 
ranggining bir xilligi
0,15 
ta’mi 
0,6 
1 
2 

---

22 
hidi 
0,4 
qoplovchi to’qimalarining konsistensiyasi 
0,1 
yumshoq, seret konsistensiyasi 
0,2 
Shunday qilib, ushbu namunaning organoleptik baholanishi sifat saqlashning 
mohiyat koeffisientlarini hisobga olganda 8,8 ballni tashkil etadi. 
Meva va sabzavotlarni qayta ishlashdan olingan mahsulot-larning organoleptik 
baholanishi uchun sifat saqlashning quyidagicha mohiyat koeffisientlari shkalasi 
belgilanadi: 
tashqi ko’rinishi 
0,15 
meva, sabzavotlarning ranggi 
0,1 
sharbat, namakob ranggi 
0,1 
sharbat, namakobning tiniqligi 
0,1 
meva, sabzavotlarning konsistensiyasi
0,35 
ta’mi 
0,7 
hidi 
0,4 
tipikligi
0,1 
Shunday qilib, ushbu qayta ishlangan mahsulot namunasining organoleptik 
baxolanishi sifat saqlashning mohiyat koef-fisientlarini hisobga olganda 8,6 ballni 
tashkil etadi. 
Meva va sabzavotlarni organoleptik baholash (yangi uslub bo’yicha) 6, 7-
jadvallarda keltirilgan. 
1-jadval