Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

20-ish. Kartoshka, sabzavot va poliz mahsulotlarini saqlashning iqtisodiy 
samaradorligini hisoblash (2 soat) 
Mashg'ulotning maqsadi: Talabalarga kartoshka va sabzavotlarni 
saqlashning iqtisodiy samaradorligini hisoblashni o`rgatish va ko’nikma hosil 
qilish. 
 
Jixoz va materiallar: 
1. mahsulotlarning standarti (texnik shartlari); 
2. omborxonalar loyihasi; 
3. omborxonalar kartasi; 
4. kal`kulyator, xom ashyo; 
5. jadval ma'lumotlari; 
6. adabiyot malumotlari. 
Ma’lumki kartoshka va sabzavotlarni saqlash iqtisodiy jihatdan samarali 
soha hisoblanadi, 
chunki kartoshka 
va 
sabzavotlar 
yilning 
muayyan 
mavsumidagina etishtiriladi. Aholini mazkur mahsulotlarga bo’lgan talabini 
mavsumdan tashqari muddatlarda ham qondirib turishda esa saqlash va birlamchi 
ishlov berish omborlarining ahamiyati beqiyosdir.
Mahsulotlar omborlarda saqlanganda mahsulot narxi yangi mavsum 
mahsulotlari pishib etilgunga qadar muayyan o’lchamlarda ortib boradi. Bu esa 
saqlash omborlarining rentabelligini yanada oshiradi. 
Mahsulot saqlash bilan bog’liq harajatlarni quyidagicha guruhlashtirish mumkin: 
1. Ombor va uskunalar ammortizasiyasi harajatlari. 
2. Ombor va uskunalarni joriy ta’mirlash harajatlari. 
3. Ish haqi harajatlari. 
4. Elektr energiyasi, yoqilg’i va boshqa materiallar harajatlari. 
5. Mahsulotning tabiiy kamayishi. 
1-vazifa. Suniy va tabiy sovutiladigan omborlarda 400 tonna kartoshkani 
noyabr-mart oylarida saqlashning iqtisodiy samaradorligini hisoblang. 
Ishlash tartibi. Agarda 400 tonna kartoshkani saqlash uchun fermer 
xo’jaliklaridan 600 so`m dan sotib olsak, mahsulotni sotib olishga ketgan xarajat 
240 000 000 so`mni tashkil qildi. 
400 t * 1000 kg = 400 000 kg 
400 000 * 600 = 240 000 000 so`m 

---

67 
1-jadval