Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Baqlajonli ikra 
Resept:
baqlajon – 1,25 kg
o’simlik moyi – 100 ml

---

76 
pomidor – 2 dona 
shirin qalampir – 1 dona 
piyoz – 2 dona 
limon sharbati – 1 ch. qoshiq 
sarimsoq – 2 bo’lakcha 
qalampir, tuz – ta’bga ko’ra. 
Yosh baqlajonlar gazli pechda har tomonlama pishiriladi, so’ngra 
barmoqlarni sovuq suvda namlab, po’sti olib tashlanadi. Tozalangan baqlajonlar 
qiya sabzi taxtasiga qo’yilib silkitiladi. So’ngra baqlajonlar yog’och pichoq bilan 
maydalanadi salat idishiga solinadi tinimsiz aralashtirgan holda o’simlik moyi 
quyiladi.
Ikra tuzlanadi, ta’bga ko’ra biroz qalampir va limon sharbati qo’shiladi. 
Ta’bga ko’ra urug’idan adjratib tozalangan va maydalanib pishirilgan shirin 
qalampir, shuningdek maydalangan sarimsoq (1-2 bo’lakcha) qo’shish ham 
mumkin. Ikrani yangi pomidor bo’laklari bilan bezatish mumkin (A1, X1, X2, I-s). 
 
O'zlashtirish uchun savollar. 
1. Gazak konservalar tayyorlashda qysi sabzavot turlaridan foydalaniladi? 
2. Tayyor gazak konservalar qnday sharoitda saqlanadi? 
3. Gazak konservalarning to`yimliligi nimalarga bog`liq? 
4. Gazak konservalarning sifat ko`rsatkichlari nimalarga bog`liq? 
24 - ish. Natural sabzavot konservalarini tayyorlashni o`rganish va sifatini 
baholash (4-soat) 
Mashg'ulotning maqsadi: Talabalarga sabzavotlardan asl konservalar 
tayyorlash texnologiyasi bilan tanishtirish. Ularga yashil no'xat, bodring, pomidor 
va boshqa sabzavotlardan koserva tayyorlashni o'rgatish. 
Jixoz va materiallar: 
1. shisha idishlar; 
2. qopqoqlar, avtoklav; 
3. xom ashyo, tuz; 
4. ziravorlar, pichoq. 
Ishlash tartibi. Yashil no'xat, bodring, pomidor va boshqa sabzavotlardan 
asl konservalar ko'p ishlab chiqiladi. U konservalarni tayyorlash texnologiyasiga 
o'xshab ketadi, ya'ni mahsulotni tayyorlash, yuvish, bonkalarga joylash, eritma 
tayyorlash va bonkalarga quyish, berkitish, sterilizasiyalash. 
 
Sabzavotlarning tarkibida kislota kam bo'lganligi uchun (shovuldan tashqari) 
ularni 100
0
C dan yuqori haroratda sterillanadi. Konserva korxonasi sharoitida bu 
ishlarni avtoklavlarda 120
0
C haroratda o'tkazish mumkin, chunki u yerda bosim 
kam beriladi. 

---

77 
O'quv amaliyotida sabzavotlarni konservalashda ochiq sterili-zasiya 
o'tkazish mumkin. Bunda suvli eritmaga tuz qo'shiladi, ste-rilizasiya harorati 107-
108
0
C gacha bo'ladi va zararli mikroor-ganizmlar halok bo'ladi. 
Umuman sabzavotdan konservalarni tayyorlash qiyin bo'lganligi sababli 
talabalarni konserva korxonasiga ekskursiyaga olib borish yo'li bilan o'rganish 
maqsadga muvofiq bo'ladi. 
Mahsulotga bo'lgan talab quyidagicha: yashil no'xat – konser-valash uchun 
hamma navlarni ishlatsa bo'ladi. Ularni dumbulligida teriladi, chunki bu vaqtda 
unda qand moddasi ko'p bo'lib, kraxmal moddasi kam bo'ladi. 
Konservalashda asosan yashil no'xat uch o'lchamga bo'linib sarala-nadi 
(mayda, o'rta, yirik no'xatlar). Meva 2 - 4 daqiqa davomida blanshirlanadi (96 - 98 
0
C da), keyin sovuq suvda sovutiladi va bon-kalarga solinib, issiq eritma (2,5% osh 
tuzi, 2,3% shakar) quyib aralashtiriladi (A1, X2, I-s). 
Bodring 
mevalarining 
mayda 
dumbulchalaridan 
yaxshi 
konserva 
tayyorlanadi. Yirik mevalari mayda bo'laklarga bo'linib, issiq 6% li namakob 
quyiladi. Bu eritmaga 1% li sirka kislotasi va har xil ziravor – ukrop, qorag'at, 
estragon va h.k qo'shiladi. Sterilizasiyalash harorati 100
0
C. 
Pomidor. Mayda mevali navlar konservaga yaxshi ishlatiladi. Yuvilgan 
mevalar bonkalarga solinib, 2-3% li namakob quyiladi. Ayrim vaqtda (Bolgariya 
usuli) pomidor mevalari qaynab turgan suvda blanshirlanadi. Tozalangan mevalar 
bonkalarga solinadi va 2% li namakob qo'shiladi, 100
0
C harorada 
sterilizasiyalanadi. Bunday konservalar tayyorlashda sabzi, lavlagi, piyoz va 
boshqa masalliqlar ishlatiladi.