Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Tomat pyure - Ezilib istilgan tomat hajmi emallangan idishga solinib, quruq 
modda mikroi 12 % bo'lgungacha pishiriladi. Albatta past alangada mahsulot har 
doim aralashtirilgan holatda kuydirilmasdan pishiriladi. Tomat pyure 3 litrli 
bonkalarga issiq holida to'ldiriladi. U sterilizasiya qilinmaydi. 
 
Tomat halimi - Halim ishlab chiqarish sharoitlarida vakuum-apparatlarda 
(13-rasm) tayyorlanadi, chunki u oddiy sharoitlarda tagi kuyib ketishi mumkin. 
Shu bois halim tayyorlanish texnologiyasi bilan talabalar konserva zavodlariga 
ekskursiya vaqtida tanishtiriladi. 
1-rasm. Tomat halimi ishlab chiqariluvchi texnologik tizimi 
Tomat sharbati, tomat pyuresini talabalar amaliyot vaqtida o'quv manzilida, 
tajriba xo'jaligida tayyorlashadi. Tayyorlash vaqtida tomat mahsulotlaridagi quruq 
moddalar mikroi aniqlanib turiladi. Undan tashqari mahsulot va chiqim mikrolari 
aniqlanadi. Tomat mahsulotlari olish uchun xom ashyo kilogrammda quyidagi 
formulada topiladi: 
)
100
(
)
100
(
100
100
1
1
2
P
S
P
АS
Х





---

85 
bu yerda: 
A-tayyor mahsulot mikroi, kg;
S
1
-xom ashyodagi quruq modda mikroi, %;
S
2
-tayyor mahsulotdagi quruq modda mikroi, %;
P-ishlab chiqarish isroflari, %;
P
1
-maydalashdagi chiqimlar, %. 
Misol. Agar xom ashyo tarkibida quruq moddalar 6%, maydalashdagi 
chiqimlar 6%, ishlab chiqarish isrofi 5% bo'lsa, quruq modda mikroi 12 foizli 100 
kg tomat bo'tqa uchun zarur xom ashyoni toping: 
кг
Х
220
)
6
100
(
6
)
5
100
(
100
100
12
100









Tomat mahsulotlarida amaldagi standartlar bo'yicha quruq moddalar mikroi 
quyidagi kondisiyada bo'lishi kerak: tomat sharbati 4,5 foizdan; tomat bo'tqasi 12 
foizdan; tomat halimi 30 foizdan (tuzsiz) va tomat qaylasi 17 foizdan kam 
bo'lmasligi shart. 
Tomat mahsulotlari aslida to'q qizil rangda va qoraymagan bo'lishi zarur. 
Ularda qo'rg'oshin bo'lmasligi, qalay mikroi tomat sharbatda 5 mg/l; tomat bo'tqada 
20 mg/l; tomat xalimda 120 mg/l dan ortiq bo'lmasligi shart. 
Qish vaqtida talabalar o'zlari tayyorlagan mahsulotni degustasion 
baholashadi va biokimyoviy saqlashni aniqlashadi. Aniqlangan ko'rsatkichlar 
texnik shartlarda berilgan me'yorlar bilan qiyoslanadi (A4, X1, X2, X3, I-s).