Samdti patologik fiziologiya kafedrasi Mavzu: yalliglanish ma'ruzachi: t f. d., dotsent Samieva G. U

Yalliglanishning maxalliy belgilari (Tsels va Galen bo'yicha)

• Shish (tumor) – ekssudasiya natijasi

• Kizarish (rubor) - arterial giperemiya rivojlanishi bilan boglik

• Kizish (calor) - (maxalliy xaroratning oshishi) - arterial giperemiya va yalliglanish uchogida metabolizm kuchayishi natijasida yuzaga keladi

• Ogrik (dolor) –nerv oxirlarining ekssudat bilan kisilishi, ularga yalliglanish mediatorlari va K+ ionlarining ta'siri natijasida kelib chikadi

• Funktsiya buzilishi (functio laesa) – xujayralar xalok bulishi va tukimalar shikastlanishi natijasida rivojlanadi

YALLIGLANISHNING UMUMIY BELGILARI

• Isitma – neytrofil va makrofaglar tomonidan interleykin-1 ajralishi natijasida

• Leykositoz – leykositlarni suyak kumigi rezervi(zaxirasi)dan chikishi va leykopoez kuchayishi tufayli

• Yalliglanish utkir faza oksillari – konda ularning mikdori 50%-dan ortik oshadi; ular asosan jigarda xosil buladi va ximoya xususiyatiga ega (proteazalar ingibitorlari – antitrip-sin; antioksidantlar – gaptoglobin, tseruloplazmin; immunoglo-bulinlar, antitanalarga uxshash moddalar – S-reaktiv oksil)

• Eritrositlar chukish tezligi (ECHT)ning oshishi – yalliglanishda konda yirik molekulyar oksil (globulin, fibrinogen)lar tuplanib, eritrositlar ustiga chukib ularning manfiy zaryadini uzgartiradi va eritrositlar agregasiyasini chakiradi

• Intoksikasiya – yalliglanish uchogidan tukimalar shikastlanishining maxsulotlari konga suriladi

Patogenez

• Birlamchi alterasiya – shikastlovchi omilning tukimalarga bevosita ta'siri okibatida rivojlanadi

• Ikkilamchi alterasiya – birlamchi alterasiya natijasidir. Uning rivojlanishiga kuyidagilar ta'sir kursatatdi: metabolizm uzgarishlari (maxalliy asidoz, giperosmiya, giperonkiya), mikrosirkulyasiya buzilishi, erkin radikallar va mediatorlar xosil bulishi, birlamchi shikastlangan xujayralardan lizosomal fermentlarning ajralishi