Samdtu tibbiy kimyo kafedrasi Ma’ruza mavzusi: Tibbiy kimyoga kirish. Eritmalarning kolligativ xossalari. Bufer sistemalar

Asosli bufer sistema uchun Genderson-Gasselbah tenglamasi

NH4OH NH4+ + OH-

NH4Cl NH4+ + Cl-

[NH4+][OH-]

Asos uchun: Kdis.=------------------- yoki:

[NH4OH]

[NH4OH]

[OH-] = Kdis.-----------------

[NH4+]

Asosli bufer sistema uchun Genderson-Gasselbah tenglamasi

[NH4OH] -lg [OH-] = -lgKdis.- lg---------------- [NH4+] C tuz pOH = pKasos + lg --------- Casos

C tuz pH = 14 - pKasos - lg --------- Casos

Bufer ta’sirining mehanizmi

CH3COOH CH3COO- + H+

CH3COONa CH3COO- + Na+

Oz miqdorda kuchli kislota qo’shganda:

H+ + CH3COO- = CH3COOH

ya’ni muvozanat kuchsiz elektrolit CH3COOH hosil bo’lish tomonga siljiydi.

Oz miqdorda kuchli asos qo’shganda:

OH- + H+ = H2O

ya’ni muvozanat kuchsiz elektrolit H2O hosil bo’lish tomonga siljiydi.

BUFER SIG’IMI

• Bufer sig‘imi – 1l bufer eritmaning pH qiymatini bir birlikka o‘zgartirish uchun qo‘shilishi kerak bo‘lgan kuchli kislota yoki asosning mol(millimol)dagi miqdori bilan o‘lchanadi:

BUFER SIG’IMI

C

B = -------------- mmol

pH1 - pH0

Bu yerda:

B - bufer sig’imi; mmol

C - qo’shilayotgan kuchli kislota yoki

asosning mmoldagi miqdori

pH0 - boshlang’ich muhit pHi

pH1 - ohirigi muhit pHi

BUFER SIG’IMI

N ·V

B = -------------- mmol

pH1 - pH0

Bu yerda:

B - bufer sig’imi; mmol

N - titrlovchi eritmaning molar

ekvivalent konsentratsiyasi; mmol/l

V - titrlovchi eritmaning hajmi; l

pH0 - boshlang’ich muhit pHi

pH1 - ohirigi muhit pHi

Organizmning bufer sistemalari

Gidrokarbonatli bufer sistema - qonning asosiy bufer sistemasi: