Samdu maktabgacha ta’lim yunalishi 303-guruh talabasi Tolliyeva O’g’iloynining “Bolalar musiqiy ta’limi “fanidan mashg’ulot ishlanmasi

SamDU maktabgacha ta’lim yunalishi 303-guruh talabasi Tolliyeva O’g’iloynining “Bolalar musiqiy ta’limi “fanidan mustaqil ishi

Mavzu: Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarga musiqaviy tarbiya berish metodlari Reja:

1. Maktabgacha yoshdagi bolalarga musiqaviy ta’lim – tarbiya berish metodlari va usullari.

2. Ko’rgazmalilik metodi.

3. So’zlab berish metodi.

4. Amaliy faoliyat metodi

Musiqa ta’limining metod va usullarini tanlash odatda musiqaviy tarbiyaning vazifasi va mazmuniga qarab belgilanadi. Musiqaviy tarbiya metodlarining tanlanishi bolalarning qaysi metodlarga tayangan holda bilim olishlariga ham bog’liqdir. Bunda birinchi manba musiqaning o’zi bo’lishi tabiiy, chunki «faqat musiqagina insonda musiqaviy hissiyotlarni uyg’otishi mumkin». Bu borada bolalar bilan ishlash, dastlab, musiqa tinglash tajribasi va kunikmasini orttirib borishga qaratilgan buladi. Bolalarnig yoshi qanchalik kichik bo’lsa, ularda musiqa tinglash tajribasini orttirishga ketadigandavr ham shunchalik ko’tt buladi.

Maktabgacha yoshdagi bolalarga musiqa ta’limi va tarbiyasi berishning o’zaro uzviy boglangan uchta metodi bor: 1) ko’rgazmali metodi; 2) so’zlab berish metodi; 3) amaliy faoliyat metodi.

KO’RGAZMALI METOD. Bu metod bolalarga turli hodisalarni, atrof muhitdagi voqealarni, kishi va hayvonlarning hissiyoti, harakatni yorqin va badiiy obrazlarda ko’rsatishga, ularni hayot va turmush jixozlar bilan tanishtirishga asoslanadi. 1) yeshitishga asoslangan ko’rgazmalilik. Bunda bolani o’rgatish bevosita musiqa yeshitish orqali bo’ladi. Musiqa yeshitish maxsus mashg’ulot paytida yoki bola tomonidan qo’shiq va musiqaviy-ritmik harakatlarning ijro yetilishi paytida bo’lishi mumkin. 2) ko’rishga asoslangan ko’rgazmalilik. U musiqa sadolari bilan qushib olib boriladi. Bu usulga quyidagilar kiritiladi: qo’shiq aytish usullari, yo’llaridan, turli o’yin, raqs, mashq harakatlaridan namunalar ko’rsatish; muayyan muzika asari bilan bogliq o’yinchoqlarni, rasm, kostyum va boshqa predmetlarni ko’rsatish va h.k.

SO’ZLAB BERISh METODI. Bu metod bola ongiga mo’ljallangan bo’lib, uning faoliyatini ma’noli va mazmunldor qilishga qaratiladi. Bunda pedagogning so’zi musiqa asarining programmasini tushunib olishda bolaga yordam beradi: uning tasavvurini jonlantiradi, ijodiy aktivligani oshiradi. So’zlab berish metodini quyidagi usullari bor: 1 )tushuntirish. Bu usuldan yangi asarni tinglash, qo’shiq aytish, uyin va raqslarni qo’yish, mashq qilish paytida foydalniladi. Tushuktirish aniq va qisqa, ortiqcha qaytariqlarsiz bo’lishi kerak. Musiqa material va topshiriqlar bolalar tomonidan o’zlashtirila boshlangan dastlabki (birinchi) davrda tushuntirish yana bir bor takrorlanadi. Obrazli hikoya qilish tipidagi tushuntirishlar programmali musiqa asarlarini tinglashda va syujetli musiqaviy o’yinlarni ijro yetishda qo’llanishi mumkin.

AMALIY FAOLIYAT METODI. Bolalarning konkret faoliyati ma’lum maqsadlarga yo’naltirilgan hamda sistemali mashg’ulotlar tarzida olib boriladigan ta’lim-tarbiya sifatida qaraladi. Qo’shiq aytish va muzikal-ritmik harakatlarni bajarishda bolalarga shunday rahbarlik qilish kerakki, ular topshirikni mumkin qadar ta’sirli va ifodali qilib bajarishga intilishsin. Bolalarni o’rgatish jarayonida ularning yosh xususiyatlarini hisobga olib topshiriqlarni asta-sekin murakkablashtirish mumkin. Bunday murakkablashtirish bolalarning ko’nikma darajasiga va ta’lim programmasiga xilof bo’lmasligi kerak. Ba’zi qiyin holatlarga duch kelganda yesa bolalar bilan alohida individual ishlash tavsiya qilinadi.