Sana 20 yil. Ko’rdim matibdo’ Mavzu: To’g’ri chiziqli tekis harakatda tezlik

1.Atom yadrosi tuzilishi haqida.
2.Proton,uning xossalari,zaryadi va massasi haqida.
3.Yadro tuzilishining proton-neytron modeli.
4.Neytron,uning xossalari,massalari.
5.Massa soni,nuklonlar.
6.Izotoplar.
Vodorod atomining yadrosi proton deb olingan va p harfi bilan belgilangan.
_{Elektronning zaryadi e=-1.6*10}^-19_{C ga,massasi me=9.1*10}^-31 _{kg ga teng.Protonning zaryadi} e=1.6*10^-19_{C ga, massasi mp=1836.3*9.1*10}^-31 _{kg =1.671*10}^-27 _{kg ga teng.
Proton atom yadrosidagi zarra bo`lib, zaryadi</sub> 1.6*10<sup>-19</sup><sub>C ga,massasi mp=1.671*10</sub><sup>-27</sup> <sub>kg ga teng.</sub>
1932 yilda ingliz fizigi D.Chedvik… o`zi tomonidan o`tkazgan tajribalar asosida atom yadrosida protondan tashqari yana biro g`ir zarra –neytron zarrasi mavjud bo`lishini kashf etdi.
<sub>Neytron zaryadsiz zarra bo`lib},n harfi bilan belgilanadi.Uning massasi electron massasidan 1838.6 marta katta, ya`ni <sub>1.673*10</sub><sup>-27</sup> <sub>kg ga teng.
Proton-Neytron modeli: P-N modeliga ko`ra,atom yadrosi protonlardan va neytronlardan tashkil topgan.
Yadrodagi Z protonlar va N neytronlar sonining yig`indisi massa soni deb ataladi va A harfi bilan belgilanadi.
A=Z+N
Yadrodagi protonlar va neytronlar umumiy holda nuklonlar deb ataladi, massa soni A nuklonlar soni deb ham ataladi.</sub>

Zarra	Belgisi	Zaryadi	Massasi
Elektron	E	e=-1.6*10^-19C	me=9.1*10^-31 kg
Proton	P	qe=1.6*10^-19C	mp=1.671*10^-27 kg
Neytron	N	qn^=0	mn ^= 1.673*10^-27 kg

_{Nuklonlar soni bilan farqlanuvchi bir xil kimyoviy elementning turlari Izotoplar deyiladi
Masalan:-}¹⁵_{8O izotopi uchun Z=8,N=7,A=15,} ¹⁶_{8O izotopi uchun esa Z=8,N=8,A=16.Shunga o`xshash,uranning U izotopi uchun Z=92,N=146,A=238,
U izotopi uchun esa Z=92,N=143,A=235.}
Uyga vazifa: Masalalarni ishlab kelish, mavzuni o’qib kelish

Murodjon43 Ismailov