Sana: 201 y. Mavzu: berilgan sonning berilgan protsentini topish darsning maqsadi

Umuman, har biri n ga teng bo’lgan k ta (k-natural son) ko’paytuvchining ko’patmasi n sonning k-darajasi deyiladi va n^k kabi belgilanadi:

5. Har qanday n sonning 1-darajasi shu sonning o’ziga teng:

n¹=n


625. Jadvalni to’ldiring:

k	15	-4	-5	-4	18	27	-15	19	-13	-1	1
n	8	-3	8	12	-6	-3	-12	-8	7	-1	-1
k n	120	12	-40	-48	-108	-81	180	-152	-91	1	-1

627. Noma’lum son x ni toping:
1) -2x=30; 3) x(-15)=-45; 5) -3x-15=-45;
2) -5x=25; 4) x(-12)=-24; 6) -3x+15=45.
628. Jadvalni to’ldiring:

k	-1	-8	10	3	1	-7	-5	12	-9
m	-2	3	-2	5	-10	2	-4	11	-5
n	-3	5	4	-1	-8	-3	-8	-4	-10
k m n	-6	-120	-80	-15	80	54	-160	-528	-450

629. Ifodaning son qiymatini toping:
1) -78-(-5)(-2); 3) -3(-5)-(-10) (-2);
2) 3(-6)-4(-5); 4) -154-189(-1).


630. Jadvalni to’ldiring:

	-6	-5	-4	-3	-2	-1	0	1	2	3	4	5	6
-4	24	20	16	12	8	4	0	-4	-8	-12	-16	-20	-24
-3	18	15	12	9	6	3	0	-3	-6	-9	-12	-15	-18
-2	12	10	8	6	4	2	0	-2	-4	-6	-8	-10	-12
-1	6	5	4	3	2	1	0	-1	-2	-3	-4	-5	-6
1	-6	-5	-4	-3	-2	-1	0	1	2	3	4	5	6
2	-12	-10	-8	-6	-4	-2	0	2	4	6	8	10	12
3	-18	-15	-12	-9	-6	-3	0	3	6	9	12	15	18
4	-24	-20	-16	-12	-8	-4	0	4	8	12	16	20	24

631. Darajaning ishorasini aniqlang:
1) (-1)¹⁰=+1; 2) (-1)⁷=-1; 3) (-5)⁸=+; 4)(-5)⁷=-; 5) (-1)²⁰⁰⁶=+1
5. Darsga yakun yasash va baholash – darsning maqsadini yana bir bor eslatish va unga qanchalik erishilganligini o’quvchilar bilan birgalikda aniqlash. O’quvchilarning mavzu bo’yicha savollariga javob berish, ulaming o’zlashtirganlik darajasini aniqiash, darsning asosiy lahzalarini qayd qilish. Darsda faol qatnashgan o’quvchilarni tilga olish va baholash;


6. Uyga vazifa ________________________
Sana: «___» _____________ 201__ y.


Mavzu: KO’PAYTIRISH QONUNLARI


Darsning maqsadi: Ko’paytirish qonunlari haqida tushuncha va ular ustida to’rt amalga doir mashqlar yechishni o’rgatish, mavzuga doir misollar yechib ko’rsatish.
Darsning ko’rgazmali qurollari: ______________________________


Darsning borishi:


1. Tashkiliy qism – salom-alik qilish, davomatni tekshirish, zarur ko’rgazmali qurol va jihozlarni darsga hozirlash;
2. O’tilganlarni takrorlash va yangi mavzuni boshlashga hozirlik – yangi mavzu bilan bog’liq o’tilgan dars mavzularini takrorlash; o’quvchilarning yangi
mavzuni o’tishdan oldin bu mavzuga oid bilim darajalarini aniqiash, baholash
va yangi materialni o’zlashtirishga tayyorlash; yangi dars maqsadini tushuntirish;
3. Yangi mavzuni yoritish:


Ko’paytirish qonunlari
Ixtiyoriy m va n butun sonlar uchun

mn=nm

(km) n=k(mn)


tenglik o’rinlidir.
Ixtiyoriy k, m va n butun sonlar uchun

(k+m) n=k n+k m


tenglik o’rinli.
Bu tenglik butun sonlar uchun taqsimot qonunini ifodalaydi.
639. Ko’paytmani toping. Natijaning to’g’riligini o’rin almashtirish qonuni yordamida tekshiring:
1) -15(-4); 2) -27(-9); 3) -492; 4) -1006.
640. Guruhlash qonunidan foydalanib, qulay usulda hisoblang:
1) -2511(-4) = 10011=1100; 3) 8(-25) 5(-4); 5) -75(-9) 4;
2) 125(-19) 8=100(-19)=-1900; 4) -25(-23) (-8); 6) 80(-7) 5.
641. Umumiy ko’paytuvchini qavsdan tashqariga chiqaring va hisoblang:
1) 48(-7)+2414=224(-7)+2427=2472(-1+1)= 24720=0;
3) 48(-54)-38(-54); 2) 12(-9)-68; 4) 125(-3)+2502.
5. Darsga yakun yasash va baholash – darsning maqsadini yana bir bor eslatish va unga qanchalik erishilganligini o’quvchilar bilan birgalikda aniqlash. O’quvchilarning mavzu bo’yicha savollariga javob berish, ulaming o’zlashtirganlik darajasini aniqiash, darsning asosiy lahzalarini qayd qilish. Darsda faol qatnashgan o’quvchilarni tilga olish va baholash;


6. Uyga vazifa ________________________
Sana: «___» _____________ 201__ y.


Mavzu: BUTUN SONLARNI BO’LISH


Darsning maqsadi: Butun sonlarni bo’lish haqida tushuncha va ular ustida to’rt amalga doir mashqlar yechishni o’rgatish, mavzuga doir misollar yechib ko’rsatish.
Darsning ko’rgazmali qurollari: ______________________________


Darsning borishi:


1. Tashkiliy qism – salom-alik qilish, davomatni tekshirish, zarur ko’rgazmali qurol va jihozlarni darsga hozirlash;
2. O’tilganlarni takrorlash va yangi mavzuni boshlashga hozirlik – yangi mavzu bilan bog’liq o’tilgan dars mavzularini takrorlash; o’quvchilarning yangi
mavzuni o’tishdan oldin bu mavzuga oid bilim darajalarini aniqiash, baholash
va yangi materialni o’zlashtirishga tayyorlash; yangi dars maqsadini tushuntirish;
3. Yangi mavzuni yoritish:
Butun sonlarni bo’lish

1. 
   Bir xil ishorali butun solarni bo’lish.
   

Bir xil ishorali butun sonlarni bo’lish uchun ularning modullari bo’linadi va bo’linma oldiga «+» (plus) ishorasi qo’yiladi.

2. 
   H
   Har xil ishorali butun sonlarni bo’lish uchun ularning modullari bo’linadi va bo’linma oldiga «-» (minus) ishorasi qo’yiladi.
   ar xill ishorali butun sonlarni bo’lish
   

Nolni noldan farqi ixtiyoriy butun son n ga bo’lish natijasi 0 ga tengdir:

0:n=0


Nolga bo’lish mumkin emas!
647. Bo’lishni bajaring. Natijaning to’g’riligini bo’lish va ko’paytirish bilan tekshiring:
1) 72:(-4); 2) -75:3; 3) -48:(-6); 4) -36:(-4).
648. Noma’lum son x ni toping:
1) 25x=-100 2) –x:3=-5 3) 5x+70=-40:8.
x=-100:25 x=15; 5x=-5-70
x=-4; x=-15.
649. Hisoblang:
1) (-17+15-14):2=-8; 3) (-100-20-10):13=-10;
2) (-7+9-6):(-4)=1; 4) (-36-48-72):12=-13.


650. Jadvalni to’ldiring:

k	-1	1	-1	15	20	-28	-32	-45	-72	-24
n	1	-1	-1	-3	-4	-7	8	-15	4	6
k+n	0	0	-2	12	16	-35	-24	-60	-68	-18
k-n	-2	2	0	18	24	-21	-40	-30	-76	-30
kn	-1	-1	1	-45	-80	196	-256	675	-288	-144
k:n	-1	-1	1	-5	-5	-4	-4	3	-18	-4