Sana Mavzu

Nopozitsion sanoq sistemasida belgining qiymati uning egallagan o‘rniga bog‘liq emas. Masalan: maxsus belgi yoki ba’zi xalqlar alifbosidagi har bir harf ma’lum bir songa teng bo‘lgan. So‘zlardagi harflar ifodalagan sonlarni qo‘shib, turli sonlar hosil qilingan. Bunda harf qayerda joylashishidan qat’i nazar u bir xil qiymatga ega bo‘lgan.

1-misol. Quyida sonlarni ifodalayotgan shakllar berilgan.



Ular turli usulda joylashtirildi:



Bu raqamlar pozitsion sistemada nechani anglatadi? Nopozitsion sistemada-chi?

2–misol. 9 raqami har bir sonda qanday nomlanadi?

159, 389, 942, 1959, 1893, 6925, 9856.

3-misol. a) 5, 6, 7 va 8 sonlariga karrali bo‘lgan to‘rttadan son yozing.

b) 42, 39, 67, 58 sonlarining bo‘luvchilarini toping.

4-misol. Qoldiqli bo‘lishni hisoblang:

1000 : 30 = 33 (10 q) 140 : 3 = 46 (2q) 290 : 6 = 48(2q)

900 : 40 = 22 (20q) 160 : 3 = 53 (1q) 480 : 7 = 68 (4 q)