Sane: 3-Oktyabr Pa’n: Ximiya Klass

1. Geterogen aralaspalar.
Geterogen aralaspalar quraminda zatlardin bolekshelerin apiwayi koz yamasa mikroskop jardeminde koriw mumkin. Bunday aralaspalardi quramliq boleklerge tindiriw yamasa filtrlew jardeminde ajiratiw mumkin.

T indiriw. Geterogen aralaspalar turaqli siste- ma emes, bunday eritpeler waqittin otiwi menen quramindagi zatlardin tigizligina qarap shogedi ya­masa suyiqliqtin betine qalqip shigadi. Ilay suw tinip, onda topiraq ham qum bolekshelerinin shogip qaliwin, suttin betine qaymaqtin qalqip shiqqanin korgensiz. Bunda shogip qalagan qatti zattan suyiq zatti dekantaciya usili menen aji­ratip aliwi mumkin (9-suwret).
Bir-birinde erimeytugin yamasa tigizliqlari har qiyli bolgan suyiqliqlardi bir-birinen ajiratiw voronkasinin jardeminde quramliq boleklerge ajiratip aliw (10-suwret).

Filtrlew. Tiniwi qiyin yamasa uzaq waqitqa sozi- latugin geterogen aralaspalardi filtrlew joli menen quramliq boleklerge ajiratiw mumkin (11-suwret).
Magnit ja’rdeminde. Temirdin ozine tan qasiyetlerinen biri magnitke tartiliwi. Quraminda temir bolgan aralaspalardan temirdi magnittin jardeminde ajiratip aliw mumkin.

2. Gomogen aralaspalar.
Gomogen aralaspalardin quramindagi zatlardin boleksheleri juda mayda bolip, olardi tindiriw yama­sa filtrlew jollari menen ajiratip bolmaydi. Bunday gomogen aralaspalardi quramliq boleklerge ajiratiw ushin puwlatiw, distillew siyaqli usillardan paydalaniw mumkin.
Puwlaniw. Suwda eriwshen har turli duzlar- di suwdan ajiratip puwlaniw usilinan paydalaniladi. Misali, as duzin onin suwdagi e ritpesinen puwlaniw joli menen ajiratip aliw. Bunin ushin eritpe farfor kesege quyiladi, temir shtativ saqiynasina asbet setka arqali ornatiladi ham astelik penen eritpe qizdiriladi. Suw puwlanip uship ketedi.
As duzi farfor tigelde qaladi (12-suwret).

12-suwret. Puwlatiw usili.

Distllew. Bunda suyiqliqlardan ibarat gomogen aralaspalardi qurawshi suyiq



zatlardin qaynaw temperaturasi har turli ekenliginen paydalaniladi. Eger eki
suyiqliq aralaspasi aste qizdirilsa, aldin qaynaw temperaturasi tomen bolgan
suyiqliq uship shigadi. Uship shigip atirgan suyiqliq puwlarin suwitiw joli
menen qaytadan suyiqliqqa aylandirilip alinadi (13-suwret).





13-suwret. Distillew usili.

Bekkemlew ushin sorawlar:

1.Sizge aq renli poroshok siyaqli zat (as duzi menen bordin aralaspasi)
berilgen. Onin aralaspa ekenin daliyllen.
2.Sizge kukirt, temir untagi ham qumsheker zatlarinin aralaspasi berilgen.
Bul aralas- pani quramliq bolimlerge ajiratiw rejesin usin.







3-ameliy jumis.

Ǵ
Ú
Úyge tapsirma: “Taza zat ha’m aralaspa” taqiribin oqip keliw