Саноат – 0 дастури ривожланишининг истиқбол ва муаммолари рахмонов Нодиржон Рахмонжон ўғли

Адабиётлар шарҳи (услубий материаллар шарҳи). Рақамлаштиришга анъанавий ёндашув уни "Иқтисодий самарадорликни янада самарали ва натижавий яратиш жараёнида компютер ва интернет технологияларидан фойдаланиш"⁴ деб таърифланади. Рақамлаштириш барча соҳаларни қамраб оладиган ҳодисадир, бу ерда анъанавий маҳсулотлар рақамли аналоглар билан алмаштирилади ёки ҳеч бўлмаганда янги рақамли хусусиятлар билан жиҳозланади. Шу билан бирга, рақамли трансформация ёки рақамлаштириш, бизнес моделлари, ташкилий ва бошқарув жиҳатлари ва бутун таъминот занжири жараёнларига таъсир қилиш учун маҳсулот ва жараёнларни такомиллаштиришдан ташқарига чиқиб, компаниялар учун катта қийинчиликларни келтириб чиқаради. Бошқача қилиб айтганда, рақамли хизматлар ва рақамлаштиришнинг ўзи нафақат жисмоний маҳсулотларга, балки бизнеснинг табиати ва ташкилий тузилиши ва стратегиясига ҳам таъсир қилади. Сеуферт ва Меиер рақамли трансформацияни муваффақиятли якунлаш учун компаниялар биринчи навбатда истеъмолчиларнинг эҳтиёжлари ва афзалликларини таҳлил қилишлари ва аниқлашлари кераклигини маслаҳат беришди. Кейинчалик эса ташкилот ичидаги истеъмолчиларга йўналтирилган ўзгаришлар ушбу эҳтиёжларни қондириши керак.
Тоанcа рақамли стратегияни яратиш, ҳеч бўлмаганда кичик ва ўрта бизнес учун катта бўлганлар сингари муҳим аҳамиятга эга эканлигини таъкидлади⁵. Aммо менежерлар рақамли трансформацияга қандай ёндашиши, қандай ишлаши ва тегишли стратегияларни қандай амалга ошириши кераклиги тўғрисида ҳали ҳам адабиётлар мавжуд⁶. Aйниқса, ушбу тадқиқотда Саноат 4.0 ишлаб чиқаришни рақамлаштиришга ишора қилади⁷, шунинг учун рақамли трансформацияни асосий тушунча, саноат 4.0 ни эса кичик концепция деб ҳисоблаши мумкин.
2011 йилда Германияда бўлиб ўтган Саноат 4.0 муҳокамасидан сўнг Кореядаги ақлли фабрикага катта эътибор берилди. 2014 йилдан бери Кореяда ақлли фабрикалар ташкил этилди ва кенгайтирилди. Бироқ, уларнинг қарийб 80 фоизи паст даражада ташкил этилган. Кореяда ақлли фабрикаларни ташкил этган 113 та ишлаб чиқарувчи компаниялар бўйича эмпирик тадқиқотлар орқали ақлли завод ҳолатларини батафсил таҳлил қилинди⁸. Биз ресурсларга асосланган кўриниш (RBV) ва IT қийматини яратиш жараёни юзасидан асос яратамиз ва ишлаб чиқаришнинг ҳозирги ҳолатини олиш учун асосий статистик методологиялар ёрдамида ишлаб чиқариш стратегияси, ташкил этиш, тизим, жараён ва ишлашнинг бешта конструкциясининг натижаларини таҳлил қиламиз. Натижалар шуни кўрсатадики, ярим тайёр ва тайёр маҳсулот сифатини текширишни, ишлаб чиқариш жараёнларини оптималлаштиришни ва маҳсулотга талабни прогнозлашни амалга оширадиган сунъий интеллект технологияси каби замонавий технологияларни жорий этиш жуда қийин. Шунингдек, объэкт маълумотларини ҳимоя қилиш ва бошқариш қийин муаммо эканлигини яхши биламиз. Бундан ташқари, ишлаб чиқариш ва материалларни бошқариш юқори ўринларни эгаллаган бўлса-да, ақлли завод қуришда муҳим бўлган интеграция тизимларидан фойдаланиш жуда паст эканлиги ҳаммага маълум. Ва ниҳоят, кўрсаткичлар натижалари шуни кўрсатадики, ақлли фабрикаларни кириб келиши орқали янги иш ўринларини пайдо бўлиши паст даражада бўлганда даромадни бошқариш ва нуқсон даражаси энг муҳим ҳисобланади. Ушбу тадқиқот натижаларига кўра, ҳукумат самарали ақлли завод сиёсатини аниқлай олиши ва ишлаб чиқарувчи компанияларга ақлли фабрика яратиш бўйича қўлланма тақдим этиши мумкин. Қуйида ривожланган дунё мамлакатларига тегишли инвестицияларни кўришимиз мумкин:

1-расм