Sanoat binolarining konstruktiv elementlari eshik darvoza va zinalar

4. DARVOZA VA ZINALARNING KONSTRUKTIV ELEMENTLAR


Darvoza — shahar, qal’a, saroy, qo’rg’on, hovli va b.ning kirish joyiga o’rnatiladigan katta eshik, qopqa. Qadimda O’rta Osiyo shaharlarining atrofi qal’aband mudofaa devorlari bilan o’ralgan bo’lib, bir nechtadan D.lari (mas, Toshkentning 12 ta, Buxoroning 11 ta, Xivaning 10 ta D.si.) bo’lgan. D.lar odatda archa, kayrag’och daraxtlari yog’ochidan yasalib, usti temir hoshiya bilan qoplangan, turli zulfinlari badiiy naqshlar bilan bezatilgan. D.larning yuqori qismi ko’pincha panjarali bo’lgan. Buxoro darvozalari — Buxoro shahridagi tarixiy darvozalar. Buxoro o‘rta iborat bo‘lgan. Buxoro arkitsya 2 darvoza bor edi. G‘arbiy darvoza — Registon, Alaffurushon yoki Somonfurushon, Sharqiy darvoza — Go‘riyon deb yuritilgan. Shahristonda esa 7 darvoza bo‘lib, ular shaharning 4 tomonida joylashgan. Shahriston shim.da Haq Roh(Xufra), jan.da Attoron (Bob ulMadina) va Ohaniyon (Temirchilar), sharqida Nav (Hyp), g‘arbida esa Kuhandiz, Muhra (Bani Asad) va Bani Sa’d darvozalari bo‘lgan. Atgorondan Xurosonga, Haq Rohdan Samarqandga, Hyp (Nav) orqali esa Nasaf (Qarshi) tomonga yo‘llar ketgan. Qolgan 4 ta darvoza orqali podshoh qarorgohi — arkka borilgan. Rabod atrofida dastlab ichki devor, 849—850 yillarda tashqi devor bino qilinib, uning 11 darvozasi bor edi. Ichki devorning darvozalari shim.da Bobul Hadid, Samarqand va Mug‘on, jan.da Puli Suvayk, Abduhoshim Kanoniy, Ruxba, Moh, g‘arbida Darvozacha, Forjak, sharqida Puli Abdulhasan va Moh darvozalari joylashgan. Rabod tashqi devori bitganidan so‘ng uning shim.da Navbahor, Samarqand va Riv, sharqida Mardikushon, Kalobod hamda g‘arbida Romitan, Forjak, Qo‘shanj nomli darvozalari bo‘lgan.Buxoro uzoq tarixi davomida bir necha bor urushlar natijasida vayron qilingan. Ayniqsa, qoraxoniylar bilan somoniylar o‘rtasidagi kurashlar davrida, Chingizxon hujumi oqibatida shahar devor va darvozalari buzib tashlandi. 16-asrda shayboniylardan Abdullaxon II davrida Buxoro atrofi yangi devor bilan o‘rab olindi va darvozalar qurildi. Tarixiy davrlar o‘tishi bilan Buxoro darvozalarini nomlash ham o‘zgarib bordi. 19-asr o‘rtalariga kelib Buxoro darvozalari: Sallaxona, Qavola Mahmud, Qarshi, Bahovuddin, Fayzobod, Samarqand, Imom, O‘g‘lon, Talipoch, Shirgiron, Qorako‘l nomlari bilan yuritilgan. 20-asr boshlarida Buxoro shahrining darvozalari quyidagicha nomlangan: shaharning shim.da Imom va Samarqand, jan.da Shayx Jalol, Namozgoh va Sallaxona; sharkida Mozor va Qarshi; g‘arbida O‘g‘lon, Talipoch, Shirgiron va Qorakul. 1920 yil kuzida sho‘ro mustabidlarining Buxoro bosqinida, o‘nlab obidalar qatori Buxoro darvozalari ham katta shikayet ko‘rdi, ko‘plari buzib tashlandi, yondirildi va yo‘qotildi. Zina, zinapoya — 1) bino va inshootlarning yuqoriga chiqibpastga tushiladigan pog’onali qismi. Vazifasiga qarab 3 xili bo’ladi: asosiy 3. — qavatlarga chiqibtushiladi; yordamchi 3. — yong’in, suv toshqini, ta’mirlash ishlari vaqtida kerak bo’ladi; qo’shimcha 3. — yerto’laga tushiladi, chordoqqa chiqiladi. Zinalar bino va inshootlarni bezaydigan me’morlik elementa ham hisoblanadi. U istirohat bog’lari, ochiq maydonlarga ham ko’rk berib turadi. Yodgorliklar poyiga ham 3. qilinadi. Z.lar g’ishtdan, temirbetondan, taxtadan, metaldan qilinishi mumkin. G’ishtin va temirbeton Z.lar sirti koshinlar va marmar bilan qoplanadi. Eskalator Z.lari dvigatel yordamida harakatlanib turadi. Turar joy binolarida Z.larning qiyaligi muhim ahamiyatga ega: 3. qancha yotiqroq bo’lsa, shuncha yaxshi, lekin uning qiyaligi 45° dan oshmasligi lozim. Agar 3. bilan chiqiladigan joy ancha baland bo’lsa 3. bir necha marshga (bo’lakka) bo’lib quriladi. Har bir marshda kamida 3 ta, kupi bilan 10 ta zinapoya bo’lishi kerak. Zinapoya marshining eni 90 sm dan tor bo’lmasligi lozim. Oddiy 3. qurishning iloji bo’lmagan joylarda (mas, joy yetarli bo’lmaganda) vintsimon Z.lar quriladi. Ko’pincha, bunday Z.lar metalldan yasaladi. Vintsimon Z.ning diametri kamida 2 m bo’lishi kerak. 3. bandi (qo’l ushlab chiqiladigan to’siq) ning bal. 1 m atrofida qilinadi. zinadan barcha turli turlari bor. Bino dizayni butunlay individual Xonalar hajmiga bog'liq, shuningdek, zinapoya o'zlari maqsadida emas. xona tartibi qarab, ular yagona va yarim tezligi bor. tez-tez uzilib emas qadamlar, bir qator sifatida tushunib ostida yurish. Odatda, bir Mart ko'pi 10 bosqichlarini o'z ichiga oladi, va bir-biridan, ular oraliq platforma bilan ajratiladi.
Narvon va zinalar turlari hali aylanma va to'g'ri bo'linadi. a to'g'ri mart bilan dizayn oson variant. Ular oson va faoliyat uchun juda oson. Biz sur'ati narvon haqida gapirish bo'lsa, keyin ular bosqichlarida bir xil sonda ishlab chiqarilgan bo'lishi kerak.
Kimning ko'tarilishi eng keng tarqalgan zina, soat mili bo'lgan. ikki yurishlar bilan loyihalashtirish tuzilmalar unutmaslik kerak yurishlar o'rtasida, yoki shipga va mart orasidagi masofa kamida ikki metr bo'lishi kerak, deb. dan kam bo'lmagan 90 santimetr - mart kengligi kamida 60 santimetr va to'siq balandligi bo'lishi kerak. katta binolarning yurishlar, bir poda bilan zinadan turlarini uchratish mumkin.

etish nuqtai nazaridan bu tuzilmalarni ko'rib chiqaylik. zinapoya eng go'zal manzarasi - vida. Ular kichik etarli joy egallash esa ular o'zlari, ichki bezak sifatida xizmat qilishi mumkin. Zinapoyalar ham etarlicha kichik sohada joylashtirilgan bo'lishi mumkin, bu ularning tuzilishi bilan ta'minlanadi. dumalab narvonlar vida navlarini biri hisoblanadi. Bu erda bosqichi chaqib qilingan markaziy vertikal ustun, butun yuk. Bunday narvoni mart ko'proq ko'taring. Shunga o'xshash inshootlar bosqichida nodavlat yagona chuqur kabi ahvolga tushgan. Ular tez-tez asosiy bir yillik bir yoki undan ko'p zinadan sifatida ishlatiladi, lekin emas, shuning uchun.
U erda uy uchun zinapoyalar turlarini yurish. odnomarshevye juda tik farq sifatida yarim sur'ati, tez-tez dizayn ishlatiladi, lekin bu har doim qulay emas. bir necha parvozlar iborat Dizayn, to'g'ri yoki burilish bo'lishi mumkin. qarama-qarshi yo'nalishlarda qaratilgan ikki yürüyüşçülerin ortidan bir oraliq platforma taqdirda, u bir silkinish narvon hisoblanadi. Bu dizayn juda original ko'rinadi, shuning uchun odatda elita zinadan toifasiga bo'ladi.
Har bir zina asosiy element butun tuzilishini o'tkazish bir statsionar holatda tayanch deb atash mumkin. Boltsevye narvonlarini ular yana katta bo'lgan, emas kanop va kosour haqida Ajur va oson, va asosi tuzilmalarni qarash.
Bu ular bir xil qoidalar asosida qurish kabi yog'och zinadan turlari, ilgari tasvirlangan o'sha asosda turli emas ekan.
Zamonaviy hunarmandlar siz chiroyli va ajoyib yaratish imkonini beradigan, har xil turdagi ularni birlashtirib, ko'proq va ko'proq yangi dizaynlashtirilgan yaratish dizayn narvoni. tegishli variantni tanlash xonalarda mavjud imkoniyatlar, shuningdek, dizayn va konstruktiv yechimlari tegishli turiga asoslanishi kerak.
Xulosa
Qurilish me’yorlari hisoblash ishlarini osonlashtirish maqsadida bino eng katta va eng kichik birligiga to’g’ri keluvchi simmetriya o’qlari bo’yicha yo’nalgan birgina gorizontal seysmik kuchlarni hisobga olishni tavsiya etadi.
Bino va inshootlarning zilzilabardoshligini shahar qurilish, hajmiy rejalashtirish va konstruktiv tadbirlarni amalga oshirish orqali ta’minlash mumkin. yer qimirlaydigan xududlarda aholi yashaydigan joy rejalashtirish masalalarni yechishda maydon ko’proq ko’kalamzorlashtirilgan zonalardan va binolar oralig’ida katta bo’shliq joylar qoldirilgan bo’lishi kerak. Bu tadbir va talablar asosan yong’inga qarshi tadbir hisoblanib, yong’in tarqalishini oldi olinadi. Bulardan tashqari me’yorlar bo’yicha ko’cha kengligi va binolar oralig’ini 15-20% kattaroq qilib olinadi.
Bino va inshootlar loyihasini ishlab chiqishda quyidagi asosiy qoidalarga amal qilish talab etiladi.
Hajmiy rejalashtirish va konstruktiv yechimlar simmetriya hamda massa birlikni barobar taqsimlanishi shartlarini qoniqtirish kerak.
Agar bino vazifasiga va me’moriy-rejalash talablariga ko’ra nosimmetrik va murakkab shaklda qurilish talab etilgan bo’lsa, bunda bino planini antiseysmik choklari bilan oddiy shakllarga ega bo’lgan bo’laklarga bo’linib chiqiladi. Bu choklar o’lchamlari me’yorda ko’rsatilgandan katta bo’lgan bino tarhlarini alohida qismlarga ajratishda qo’llaniladi. Devorlari ko’taruvchi bo’lgan binolardaantiseysmik choklar qo’shdevor o’rnatish bilan sinchli binolarda esa yonma-yon ramalar (qo’shaloq ramalar) o’rnatish orqali hosil qilinadi. CHoklar eni elementlari erkin gorizontal siljishlarni ta’minlashi kerak. Poydevorda choklar, agarda bir vaqtni o’zida cho’kish choki bo’lmasa, qoldirilmasa ham bo’ladi.


Foydalanilgana adabiyotlar:

1.Serbinovich P. P. Arxitektura promshlennix zdaniy. M. 1982.

2.Orlovskiy B. Ya. Arxitektura grajdanskix i promshlennixzdaniy. M. 1991.

3.Kutuxin E.G., Korobkov L.G. Konstruktsi promshlennix i selskoxozyaystvennix zdaniy. M. 1995.

4.Shubin L.F. Arxitektura promshlennix zdaniy. M. 1986.

5.Dyatkov S.V. Arxitektura promshlennix zdaniy. M. 1984.