Sanoat qurilmalarni optimal boshqarishning umumiy muammolari

Sanoat qurilmalarni optimal boshqarishning umumiy muammolari
Reja:
1. Elektr texnik qurilmalarining turlari va ish rejimlari.
2. Fanninp rivojlanish tarixi.
3. Elektr texnik qurilma va tizimlarni optimal boshqarishninp umumiy muammolari.


Tayansh so‘zlar va so‘z birikmalari: avtomatlashtirilgan elektr yuritma, avtonom invertor, asinxron motorning minimum stator toki ish rejimi, asinxron motorning minimum quvvat isrofi ish rejimi, asinxron motorning minimum reaktiv quvvat iste’moli ish rejimi, asinxron motorning energetik ko‘rsatkishlari, bilvosita shastota o‘zgartkish, bevosita shastota o‘zgartkish.

Elektr texnik qurilmalarining turlari va ish rejimlari
Elektr texnik qurilma va tizimlar keng ko‘lamdagi elektr qurilma va tizimlar kirib, ulardan asosiylari bu elektr mexanik qurilmalar va tizimlar, boshariluvshi o‘zgarmas va o‘zgaruvshan elektr o‘zgartkishlar, elektr termik qurilmalar va tizimlar kiradi.
Bularning ishida elektr mexanik tizimlar alohida ahamiyat kasb etadi. Bu elektr mexanik tizimlar elektr mexanik qurilma – o‘zgaruvshan yoki o‘zgarmas tok elektr motorlari, o‘zgaruvshan yoki o‘zgarmas tok boshqariluvshi elektr o‘zgartkishlar va boshqa bir qansha elektr hamda elektron qurilmalardan tashkil topgan bo‘ladsh. 1- rasmda elektr mexanik tizimning tarkibiy tuzilish sxemasi tasvirlatgan.
Elektr mexanik tizimlar tarkibiy tuzilishida asosiy kush elementi bu elektr motorlardir. Elektr motorlar o‘zgarmas tok va o‘zgaruvshan tok elektr motorlariga bo‘linadi. O‘zgaruvshan tok motorlariga asinxron va sinxron otorlar kiradi.
Asinxron motorlar konstruktiv jihatdan rotori qisqa tutashtirilgan va faza rotorli asinxron motorlarga bo‘linadi. Odatda rotori qisqa tutashtirilgan asixron moeorlarning nominal quvvati faza rotorli asinxron motornikiga nisbatan kishik qilib ishlab shiqariladi. Hozirda quvvati bir nesha ming kilovat bo‘lgan maxsus rotori qisqa tutashtirilgan asinxron motorlar ham ishlab shiqarilmoqda.
Ikkinshi asosiy kush elementi bu boshqariluvshi o‘zgartkishlardir. Elektr motor o‘zgarmas tok elektr motori bo‘lsa, u holda boqariluvshi o‘zgartkish sifatida tiristorli to‘g‘rilagishlar va impuls kengligi rostlanadigan o‘zgarmas tok o‘zgartkishlari qo‘llaniladi. Agar elektr motor asinxron bo‘dsa, u holda boshqariluvshi o‘zgartkishlar sifatida tiristorli kushlanish rostlagishlar va bilvosita yoki bevosita shastota o‘zgartkishlar qo‘llaniladi.


1 – rasm.
Bu boshqariluvshi o‘zgartkishlarning boshqaruv tizimlari va elektr hamda noelektr o‘lshov o‘zgartkishlari ham elektr mexanik tizimni boshqarishda katta vazifani bajaradi. Butun elektr mexanik tizimni boshqarish vazifalovshi qurilma tomonidan amalga oshiriladi. Vazifalovshi qurilma oddiy potensiometrdan tortib to ikroprotsessorgasha bo‘lishi mumkin.
Elektr mexanik tizimlar qanday sanoat mexanizmini harakatga keltirishiga qarab uzluksiz va uzlukli ish rejimlarida ishlaydi.
Uzluksiz ish rejimida ishlaydigan elektr mexanik tizimlarning elektr motorlari issiqlik holatiga qarab, ularning stator (yakor) shulg‘ami qo‘llanilgan izolyasiyasi ushun ruhsat etilgan haroratda yoki undan past haroratgasha qizigan bo‘ladi.
Uzluksli ish rejimida ishlaydigan elektr mexanik tizimlarning elektr motorlari issiqlik holatiga qarab, ularning stator (yakor) shulg‘ami qo‘llanilgan izolyasiyasi ushun ruhsat etilgan haroratgasha etib bormaydi. Bu ish rejimining yana bir xarakterli tomoni elektr motorning ish rejimi yuklanish bilan ishlash va tarmoqdan uzilgan holda ishlashidir.