4. O`nlik sanoq sistemasida bo`lishni bajarish algoritmi. - 4. O`nlik sanoq sistemasida bo`lishni bajarish algoritmi.
- Bir xonali va ikki xonali sonlarni bo`lish ko`paytirish jadvaliga asoslangan holda amalga oshiriladi.
- Ko`p xonali sonlarni bir xonali sonlarga bo`lish yig`indini songa bo`lish qoidasiga keltiriladi. Masalan,
- 4792 : 4 = (4000 + 700 + 90 + 2) : 4
- Buning uchun 4 mingni 4 ga bo`lamiz. Bo`linmada 1 ta minglik hosil bo`ladi va qoldiq 0 ga teng bo`ladi. 7 yuzlikni 4 ga bo`lamiz. Bo`linmada 1 ta yuzlik va qoldiq 3 yuz hosil bo`ladi. 3 yuzni o`nliklarga maydalaymiz, 30 o`nlik hosil bo`ladi. Uni 9 o`nlikka qo`shamiz. Natijada 39 o`nlik hosil bo`ladi. 39 o`nlikni 4 ga bo`lsak, bo`linmada 9 o`nlik va qoldiq 3 o`nlik hosil bo`ladi. 3 o`nlikni birliklarga maydalasak, 30 birlik hosil bo`ladi. Unga 2 birlikni qo`shsak, 32 birlik hosil bo`ladi.
32 birlikni 4ga bo`lsak, bo`linmada 8 birlik va qoldiqda 0 hosil bo`ladi. Shunday qilib, bo`linma 1 minglik, 1 yuzlik, 9 o`nlik va 8 birlikdan iborat bo`ladi, ya’ni 1198. Demak, 4792 : 4 = 1198; yuqoridagi jarayon og`zaki bo`lish bo`lib, uni yozma bo`lish shakliga keltirsak, ushbu ko`rinishda yoziladi: - 32 birlikni 4ga bo`lsak, bo`linmada 8 birlik va qoldiqda 0 hosil bo`ladi. Shunday qilib, bo`linma 1 minglik, 1 yuzlik, 9 o`nlik va 8 birlikdan iborat bo`ladi, ya’ni 1198. Demak, 4792 : 4 = 1198; yuqoridagi jarayon og`zaki bo`lish bo`lib, uni yozma bo`lish shakliga keltirsak, ushbu ko`rinishda yoziladi:
- 4792 4
- 4 1198
- 07
- 4
- 39
- 36
- 32
- 32
- 0
- E'tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |
