Saodat toxirovna toshaliyeva r e k r u t m e n t

 
11.3. Korxona/tashkilotlarda yosh mutaxassislarning adaptatsiya 
xususiyatlari 
"Yosh mutaxassislar" tushunchasi tor va keng ma'noda qo‘llaniladi. 
Qisqasi, bu yuridik tushunchadir, unda yosh mutaxassislar o‘qishni 
tugatgandan so‘ng uch yil davomida to‘liq o‘quv kursini tamomlagan, 
diplom loyihasini himoya qilgan va davlat imtihonlaridan o‘tgan oliy va 
o‘rta maxsus o‘quv yurtlari bitiruvchilari kiradi. 
Keng ma'noda, bu 30 yoshgacha bo‘lgan oliy va o‘rta maxsus 
ma'lumotli yoshlardir, ular asosan mehnat va ijtimoiy o‘zini o‘zi belgilash 

---

174 
bosqichida bo‘lganligi va boshqa avlodlardan ajralib turadigan bir qator 
o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan maxsus kadrlar guruhini tashkil etadi. 
Yosh mutaxassislarning o‘ziga xos ijtimoiy va yosh xususiyatlari. 
- yosh mutaxassislarning ishi yanada samarali, kamroq ijodiy; 
- o‘zlarining mehnat faoliyatini ierarxiyaning quyi qismlaridan 
boshlab, yosh mutaxassislar kamroq ish haqi oladilar. Bu 
ularning ehtiyojlarini qondirish darajasiga ta'sir qiladi; 
- yoshi kattaroq yosh guruhlarini nazarda tutgan holda, yosh 
mutaxassislar, bir tomondan, harakatlarning juda oqilonaligi va 
kamroq taklif bilan ajralib turadi, boshqa tomondan, 
tengdoshlari bilan taqqoslaganda, amaliy ishlarda kam tajribaga 
ega; 
- Yosh mutaxassislar ko‘proq harakatchanlikka, ilg'or bilimlarga 
va kasbiy tayyorgarlikka ega, buning natijasida ular tashkilot 
uchun alohida ahamiyatga ega. 
Yosh mutaxassislarning tashkilotning ishlab chiqarish faoliyatiga 
tezkor qo‘shilishi katta ahamiyatga ega, chunki moslashuv darajasi, vaqti va 
natijalari ma'lum darajada yosh mutaxassislarning keyingi barcha 
ishlarining samaradorligini, ularning barqarorligini, faollik darajasini, 
mehnat intizomining holatini, shaxsni shakllantirish jarayonini aniqlaydi. 
Yosh mutaxassisning moslashuvi natijalari ish vaqtining yo‘qolishi, 
qayta tayyorlash bilan bog'liq qo‘shimcha xarajatlar va boshqalar 
ko‘rinishida butun tashkilotning ishlash ko‘rsatkichlarida aks ettiriladi. 
Hozirgi kunda kadrlar almashinuvi ma'lum darajada kamayishi insonning 
ishlab chiqarish va ijtimoiy muhitga moslashishiga, odamning yangi 
jamoaga kirishiga bog'liq. 
Yosh mutaxassislarning moslashuviga ta'sir qiluvchi asosiy omillar 
quyidagilardir: 
- mutaxassisligi bo‘yicha universitetda olgan bilimining ishiga 
muvofiqligi; 
- mutaxassisning ishini diversifikatsiya qilish, uni yanada 
jozibador qilish imkoniyati; 
- tashkilot ichidagi harakatchanlik, ijod va kasbiy o‘sishga sharoit 
yaratish; 
- ish joylarida mehnatni ilmiy tashkil etishni joriy etish; 
- jamoadagi mikroiqlim; 
- ijtimoiy farovonlik; 
- bo‘sh vaqtni tashkil qilish. 

---

175 
Yosh mutaxassislar bilan ishlashni tashkil etishga kompleks 
yondashuv, shuningdek uni kelajakka rejalashtirish ularning muvaffaqiyatli 
moslashuvi uchun asos bo‘lib, mehnat faolligi, malaka oshirish va kasbiy 
ko‘nikmalarini oshirishga yordam beradi. 
Moslashuv davrida yosh mutaxassis uchun, qobiliyatsiz birinchi 
rahbar katta xavf tug'diradi, uning ehtiyojlari va ehtiyojlariga befarq va 
yordam o‘rniga turli to‘siqlarni o‘rnatadi. 
Yosh mutaxassislarni moslashtirish jarayoni olti bosqichni o‘z ichiga 
oladi: