SaqarTvelos teqnikuri universiteti mecnierebis departamenti


J. Santiago-Prowald,  C. Mangenot,  T. Kikava,  N


Download 4.75 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/28
Sana17.12.2017
Hajmi4.75 Mb.
#22446
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28
J. Santiago-Prowald, 

C. Mangenot, 

T. Kikava, 

N. Medzmariashvili 

Different scheme  of 

reflecctive display 

attachment of 

deployable space 

refflector flexible 

center with V-foldede 

ring 


 

International Scientific 

Conference, 

37

th



 ESA Antenna Workshop.  

15-17 November 2016, 

ESA/ESTEC, Noordwijk, The 

Netherlands. 

 

1.

 



Sejamebulia  evropul  kosmosur  saagentosTan  da  miunxenis  teqnikur 

universitetTan  erTobliv  proeqtebSi  damuSavebuli  konstruqciebis  dadebiTi  da 

uaryofiTi mxareebi. damuSavebuli a fermuli struqturis Zalovani rgoli Casatexi 

iribanebiT  da  Sedarebulia  amerikuli  kompania  Astro-s  analogiur  variantTan. 

gamokveTilia  dadebiTi  mxareebi.  mTlianobaSi  ganxilulia  uaxlesi  konstruqciebi, 

gansakuTrebiT  mcire  vertikalur  gabaritiani  Zalovani  rgolebi  ormag  simrudiani 

zedapirebiT  da  warmodgenilia  maTi  integrirebis  gansxvavebuli  sqemebi  orbitul 

avtonomiur kompleqsebTan. 

  

2.

 



ganxilulia evropuli kosmosuri saagentos mier Sesrulebuli uaxlesi 

proeqtebi da maT fonze  momavali proeqtebisaTvis (

Sentinel 1 mission

) Cvens mier 

SeTavazebulia transformirebadi erTSriani maRali sizustis formaTwarmomqmneli 

struqtura, wina versiebTan SedarebiT, gacilebiT didi gabaritebiT. 

 

3.

 



samecniero naSromi ganekuTvneba transformirebad saxsrul-Rerovan meqanikur 

sistemas. masSi erTdroulad gamoyenebulia aqtiuri da pasiuri amZravebi, 

Sesabamisad Zravebisa da mgrexavi zambarebis saxiT, romelTa erToblivi muSaobis 

Sedegad miiReba mravaletapiani gaSlis suraTi. aRsaniSnavia, rom muSa zedapiri 

iSleba Tavisuflad zedmeti energetikuli danaxarjebis gareSe, xolo sistema 

sabolood iZabeba qveda rgolis sruli gaSliT. garda amisa sistema 

TviTsinqronizebadia da Sesa bamisad arsebul variantebTan SedarebiT 

gamartivebuli da Semsubuqebulia. 

 

4.

 



Tanamedrove did gasaSlel kosmosur refleqtorebSi garkveuli upiratesi 

mniSvneloba eniWebaT rgolur sistemebs, romelTa rgolis Sida, centraluri 



481 

 

nawili agebulia "gaWimuli arqiteqturis" principiT _ moqnili da gaWimuli 



konstruqciisgan. aseTi gadawyveta ganapirobebs centraluri nawilis geometriul 

ucvlelobas da saTanadod maRal sizustes, rac aucilebelia refleqtorul 

antenebSi amrekli zedapiris Sesaqmnelad. amasTan, gansakuTrebiT mokle sigrZis 

talRebisaTvis Znelad misaRwevi xdeba amrekli ekranis saproeqto zedapiris miReba. 

aseT viTarebaSi metad mniSvnelovania ekranis zedapiris sizustis regulirebis 

SesaZleblobis Seqmna.  

warmodgenili naSromi exeba refleqtoruli antenis centraluri nawilis karkasze 

amrekli ekranis damagrebis axlebur gadawyvetas, rac saSualebas iZleva ufro 

miRwevadi gaxdes ekranis zedapiris geometriis moTxovnadi sizuste. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

482 

 

sensoruli eleqtronikisa da masalaTmcodneobis samecniero- 



teqnologiuri centri 

 

2016 wlis 



samecniero angariSi 

 

*samecniero erTeulis xelmZRvaneli   - myari sxeulebis fizikis akademiuri 



doqtori, profesori - giorgi kobaxiZe 

(599565927,

g.kobakhidze25@yahoo.com

)

 



∗ samecniero erTeulis personaluri Semadgenloba: 

doqtori -ekaterine sanaia; 

doqtori -olRa wurwumia; 

doqtori -nana gamyreliZe. 

 

I. 1.saqarTvelos saxelmwifo biujetis dafinansebiT 2016 wlis gegmiT 



Sesrulebuli samecniero-kvleviTi proeqtebi 

(exeba samecniero-kvleviT institutebs) 

 



Sesrulebuli proeqtis 



dasaxeleba mecnierebis 

dargisa da samecniero 

mimarTulebis miTiTebiT 

proeqtis xelmZRvaneli   proeqtis Semsruleblebi 

1

 

Tanamedrove zegamtari 



masalebi 

fizika,masalaTmcodneoba 

g. kobaxiZe 

e.sanaia,  

n.gamyreliZe, 

o.wurwumia. 

 

 

მაგნიუმის  ბორიდის  ერთდროული  სინთეზი  და  კონსოლიდაცია  განხორციელდა  ცხლად 



დაწნეხვის მეთოდით. საცდელი ნიმუშების მისაღებად მაგნიუმისა და ბორის ფხვნილების ნარევს 

(მოლური  თანაფარდობით  Mg:B=1:2)  ჰომოგენიზაცია  ხდებოდა  წისქვილში  50  წთ-ის 

განმავლობაში. შემდეგ ნარევი იწნეხებოდა ფოლადის წნეხ-ფორმაში.  


483 

 

რენდგენოფაზური ანალიზით დადგინდა, რომ მიღებული მაგნიუმის ბორიდი შეიცავს მცირე 



რაოდენობით MgO და MgB

4

-ის  ფაზებს. 98%-ნი ბორის გამოყენების შემთხვევაში სინთეზირებულ 



MgB

2

-ში იზრდება MgO შემცველობა, რაც გამოწვეულია იმით, რომ ამორფული ბორი შეიცავს 



H

3

BO



3

 და B


2

O

3



, რომლებიც მაღალ ტემპერატურაზე  აღდგებიან მეტალური მაგნიუმით. 

 

MgB



2

ნიმშების დიფრაქტოგრამები 

 

ბარიუმის 1-2მმ ნაჭრებისა და ბრიკეტირებული MgB



2

-ის ნიმუშების ზედაპირების ინერტულ 

ატმოსფეროში გახეხვისა და პოლირების შემდეგ შესწავლილ იქნა ელექტრონული მიკროსკოპით.  

გამოვლინდა, რომ ნიმუშები ფოროვანია და ამავე დროს ცხელი დაწნეხვით სინთეზირებული და 

კონსოლიდირებული ბრიკეტისა და კომერციული MgB

2

-ის ფხვნილის ცხელი დაწნეხვით 



მიღებული ბრიკეტის ზედაპირები ფაქტიურად ანალოგიურია. 

 

MgB



2

ნიმუშების მიკროფოტოგრაფიები 



484 

 

1. The 4th International Conference “Nanotechnologies” (NANO – 2016) OCTOBER 24 – 27, 2016, 



TBILISI, GEORGIA  

THE ROLE OF 

Fe

3

O



4

 NANOPARTICLES ON SUPERCONDUCTIVITY OF 

MgB

2

 



Sh.kekutia

 

, J.Markhulia, V.Mikelashvili, Z.Jabua, E.Sanaia, L.saneblidze



 

 

 



I. 2. 

Sesrulebuli proeqtis 



dasaxeleba mecnierebis 

dargisa da samecniero 

mimarTulebis miTiTebiT 

proeqtis xelmZRvaneli   proeqtis Semsruleblebi 

1  ალუმინიზირებული დადის 

კვლევა  


ფიზიკა, მასალათმცოდნეობა 

 

გ. კობახიძე 



ო. წურწუმია 

ნ.გამყრელიძე 

ე.სანაია 

 

2016 წლის განმავლობაში სამეცნიერო კვლევა კონცენტრირებული იყო ალუმინიზირებული 



დადის კვლევაზე. ნიმუშები, რომლებიც დაფარული იყო ალუმინით (slurry aluminization 

ტექნოლოგიით) გამოვცადეთ მაღალ ტემპერატურებზე (650

O

C) ჰაერის ატმოსფეროში 3000 საათის 



განმავლობაში, რასაც შემდეგ მოჰყვებოდა მათი მიკროსტრუქტურის კვლევა მასკანირებელი 

ელექტრონული მიკროსკოპის საშუალებით. ქვემოთ მოყვანილ წონის ნამატის დროზე 

დამოკიდებულების გრაფიკიდან ნათელია, რომ დადის ალუმინიზირება 10-ზე მეტი რიგით 

აუმჯობესებს მის მაღალტემერატულ მედეგობას და შესაბამისად მისი ეგრედ წოდებული 

სიცოცხლის ხანგრძლივობა ალუმინიზაციით შესაძლებელია რომ იყო გახანგრძლივებული. 

 


485 

 

 



 

SEM  სურათზე  მოცემულია  დადისა  და  თერმულად  დამუშავებული  დადის  მაღალტემპე

-

რატურული (650



O

C) ჟანგვის შედეგად მიღებული ზედაპირების გამოსახულებები.  

 

 

ეს  შედეგები  სრულ  კორელაციაშია  კინეტიკურ  მრუდებთან.  შეგვიძლია  დავასკვნათ,  რომ 



თერმული  დამუშავება  კიდევ  უფრო  მატებს  დადის  უნარს,  რომ  მაღალ  ტემპერატურებზე 

შდარებით კიდევ უფრო ხანგრძლივად იფუნქციონიროს. 

აღნიშნულ  კვლევებთან  ასოცირებული  შედეგები  2016  წლის  განმავლობაში  წარდგენილი  იყო 

შემდეგ 5 საერთაშორისო კონფერენციაზე: 

 





10 

15 


20 

500 



1000 

1500 


2000 

2500 


3000 

W

ei

gh

t g

ai

n,

 mg

/c

m2

 

Time, hours 

Uncoated and Slurry aluminized DADI samples oxidized at 

650

O

C in lab air for 3K hours 

DADI uncoated 

DADI + Aluminized 

DADI + Therm.Treat. + Aluminized 



486 

 

1.



 

2016 – 


Materials Science and Technology MS&T’16

, Salt Lake CityUSA, 23-27 October, 2016 (Poster 

Presentation) 

2.

 



2016 – 

KORSEM’16

, Bayburt, Turkey, 4-7 October, 2016 (Oral Presentation) 

3.

 



2016 – 

EUROCORR 2016

, Montpellier, France, 11-15 September, 2016 (Oral Presentation) 

4.

 



2016 – 

Turbine Forum

, Nice, France, 27-29 April, 2016 (Oral Presentation) 

5.

 



2016 – 

High Temperature Corrosion and Protection of Materials

, Les Embiez Island, France, 15-20 May, 

2016 (Poster Presentation) 

 

და ასევე გამოქვეყნდა ღონისძიებათა მასალების სახით (პრეზენტაციები და აბსტრაქტები): 



 

1.

 

TSURTSUMIA O., KHIDASHELI N., KUTELIA E., GREGOIRE B., PEDRAZA F., “Preliminary high 

temperature oxidation experiments of the slurry aluminized deformable austempered ductile iron 

(DADI)”, (proceedings) High Temperature Corrosion and Protection of Materials, Les Embiez, France, 15-20 

May, 2016 

2.

 

O.TSURTSUMIA, N.KHIDASHELI, E.KUTELIA, T.KUKAVA, B.GORR, F.PEDRAZA. B.GREGOIRE, “Oxidation 

Behavior of Deformable Austempered Ductile Iron and the Ways for Improvement of its High 

Temperatures Properties”, proceedings of Materials Science and Technology MS&T’16, Salt Lake City, USA, 

23-27 October, 2016 

3.

 

OLGA TSURTSUMIA, NUGZAR KHIDASHELI, ELGUJA KUTELIA, BENJAMIN GREGOIRE, FERNANDO 

PEDRAZA, TENGIZ KUKAVA, “Study of the Slurry Aluminized Deformable Austempered Ductile Iron: 

structural aspects of the thermally grown oxide layer”, proceedings of conference KORSEM’16, Bayburt, 

Turkey, 4-7 October, 2016 

4.

 

ELGUJA KUTELIA, OLGA TSURTSUMIA, MIKHEIL OKROSASHVILI, TENGIZ KUKAVA, NIKOLOZ 

JALABADZE, FRANCISCO JAVIER PEREZ TRUJILLO, ALINA AGÜERO BRUNA, PAVEL KRUKOVSKY, MIKHAIL 

METEL, “High-temperature oxidation protective Fe-44Cr-4Al coatings obtained with the method of EB-

PVD”, proceedings of 

EUROCORR 2016

, Montpellier, France, 11-15 September, 2016 

5.

 

E.KUTELIA AND O.TSURTSUMIA, “The EB-PVD coating of very high-chromium (>40%) FeCrAl alloy for 

corrosion protection of gas turbine parts”, Proceedings of 

Turbine Forum

, Nice, France, 27-29 April, 2016 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

487 

 

kvanturi fizikis da sainJinro teqnologiebis instituti 



2016 wlis 

samecniero angariSi 

 

samecniero erTeulis xelmZRvaneli 



- xvedeliZe arsen 

I. 1.saqarTvelos saxelmwifo biujetis dafinansebiT 2016 wlis gegmiT 

Sesrulebuli samecniero-kvleviTi proeqtebi 

(exeba samecniero-kvleviT institutebs) 

 



Sesrulebuli proeqtis 



dasaxeleba mecnierebis 

dargisa da samecniero 

mimarTulebis miTiTebiT 

proeqtis xelmZRvaneli   proeqtis Semsruleblebi 

მონაწილეობა ცერნის 



CMS LHC 

ექსპერიმენტზე(შვეიცარია) 

 

ელემენტარული ნაწილაკების 



ფიზიკა 

 

ზვიად წამალაიძე 



არსენ ხვედელიძე 

1.

 



აბრამიშვილი რომან 

2.

 



ადამოვი გიორგი 

3.

 



ბაღათურია იური 

4.

 



გოგილიძე სოსო 

5.

 



ლომიძე დავით 

6.

 



ლომიძე ირაკლი 

7.

 



კემულარია ოთარ 

8.

 



მაღრაძე ერეკლე 

9.

 



თავხელიძე დავით 

10.


 

ოიკაშვილი ბექარ 

11.

 

ტორიაშვილი თენგიზ 



12.

 

ფრანგიშვილი არჩილ 



13.

 

წამალაიძე ზვიად 



14.

 

წვერავა ნიკა 



15.

 

ხვედელიძე არსენ 



dasrulebuli kvleviTi proeqtis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebis 

Sesaxeb vrceli anotacia (qarTul enaze) 

ინსტიტუტი  ეფექტურად  მუშაობს  CMS  ექსპერიმენტის  4  სხვადასხვა  მიმართულებით  და 

თვითოეული პროექტში ჩვენი ექსპერტები არიან საკვანძო ამოცანებზე. 

 ეს მიმართულებებია: 

1. CMS ექსპერიმენტის მიონური სპექტრომეტრის RPC სისტემა 



488 

 

2. CMS ექსპერიმენტის ადრონული კალორიმეტრი 



3. CMS ექსპერიმენტის ცენტრალური კომპიუტერული სისტემა 

4. CMS ექსპერიმენტის გეომეტრიული მოდელი 

CMS ექსპერიმენტის მიონური სპექტრომეტრის RPC სისტემა 

დღეს დღეობით ინსტიტუტი შედის CMS ექსპერიმენტის მიონური სპექტრომეტრის RPC სისტემის 

მომზადების  ჯგუფში  LHC-ის  ფაზა  2  დონეზე  მუშაობისათვის.  რაც  გულისხმობს  საიმედო  და 

მაღალეფექტური  დეტექტორების  შექმნას  განსაკუთრებული  რადიაციული  ფონის  პირობებში 

სამუშაოდ. ამ საქმეში კერძოდ ჩვენი ინსტიტუტის პასუხისმგებლობის ქვეშაა მიონური სატესტო 

ნაკადის  ფიზიკის  კოორდინირება  ცერნში,  რაც  გულისხმობს  ფიზკური  ამოცანის  დასმას, 

დეტექტორის  შესაბამის  სამუშაო  პირობებისათვის  მომზადებას  და  რეზულტატების  ფიზიკური 

მოდელებით ინტერპრეტაციას (პასუხიმგებელი პირი დოქტორი ი. ბაღათურია).  

ინსტიტუტის  ერთ  ერთი  დიდი  პროექტი  არის  GIF++ (გამა  გამოსხივების  ლაბორატორიის) 

ცენტრალური  მონაცემთა  შეკრების  და  ანალიზის  ფასუხისმგებელობა,  რომელიც  მოიცავს  ტერა-

ბეკერელი  გამა  გამოსხივების  პირობებში  ტესტური  მიონური  ნაკადის  დეტექტორზე 

ზემოქმედების ინფორმაციის მენეჯმენტს (პასუხიმგებელი პირი ირაკლი ლომიძე). 

ასევე  ჩვენი  თანამშრომლები  არიან  LHC  ის  ფიზიკური  პროგრამის  მუშაობისას  CMS 

ექსპერიმენტის  მიონური  სისტემის  DOC (Detector On Call) ექსპერტები.  მათი  ამოცანაა 

ექსპერიმენტის  ამ  ნაწილის  გამართულ  მუშაობაზე  პასიხიმგებლობა,  პრობლემის  წარმოშობის 

შემთხბებაში  ოპერატიული  რეაგირება  და  პრობლემებნის  მოკლე  დროში  აღმოფრხვა  რათა 

ექპსპერიმენტმა  განაგრძოს  ფიზიკურ  პროცესებზე  დაკვირვება  შეფერხების  გარეშე  (DOC 

ექპერტები ი. ბაღათურია, ი. ლომიძე).  

ინსტიტუტის  პასუხიმგებლობის  ქვეშაა  LHC  ის  ფაზა  2  დონისთვის  მაღალი  რაპიდულობის 

რეგიონში  ახალი  თაობის  დეტექტორების  მონტეკარლო  სიმულაციის  შექმნა,  თეორიული 

მოდელის  შესაქმნელად  რათა  განისაზღვროს  დეტექტორის  ეფექტურობი  და  ოპტიმიზაციის 

თეორიული მოდელები (რ. აბრამიშვილი / თ.ტორიაშვილი). 

CMS ექსპერიმენტის ადრონული კალორიმეტრი 

ჩვენი  ინსტიტუტის  მეორე  მნიშვნელოვანი  პროექტი  CMS  -ში  არის  არსებული  ადრონული 

კალორიმეტრის ოპერირების მხარდაჭერა და მის განახლებაზე მუშაობა. კონკრეტულად კი, ჩვენი 

თანამშრომლები  არიან  კალორიმეტერის  DOC  ექსპერტები  24  საათის  განმავლობაში. 

მონაწილოებას  ვიღებთ  სისტემის  ონლაინ  და  ოფლაინ  Data Quality Monitoring ის  შექმნაში  და 

გაუმჯობესობაში. ახალი Front-End ელექტრონიკის ექსპერიმენტულ გამოცდაში და დებაგინგში.  

ჯგუფი  ასევე  მიზნას  ისახავს  ახალი  თაობის  კალორიმეტრის  შექმნაში  მონაწილოების  მიღებას 


489 

 

ამერიკელ  პარტრიორებთან  ერთად.  კალორიმეტრი  არის  უნიკალური  იმით  რომ  მას 



ერთდროულად  შეეძლება  ორი  ამოცანის  გადაჭრა,  დიდი  სიზუსტით  გაზომოს  ადრონული 

ღვარები  და  ასევე  კიდევ  უფრო  დიდი  სიზუსტით  ელექტრომაგნიტური  ღვარები.  არსებული 

პრაქტიკის პირობებში ამ ორი ამოცანისათვის სათითაო კალორიმეტრი მუშაბდებოდა ნებისმიერი 

ექსპერიმენტისთვის.  ახალი  თაობის  კალორიმეტრის  შექმნა  იქნება  გარკვეული  გარღვევა 

დეტექტორული ფიზიკის სფეროში. (ზ. წამალაიძე, დ. ლომიძე, ი. ბაღათურია, გ. ადამოვი.) 

CMS ექსპერიმენტის ცენტრალური კომპიუტერული სისტემა 

ჩვენი ისნტიტუტის IT სპეციალისტები და ფიზიკოსები ჩაერთნენ CMS ექსპერიმენტის უზარმაზარ 

და  მეტან  მნიშვნელოვან  პროექტში  ცენტრალური  კომპიუტერული  სისტემის  და  CMS 

ექსპერიმენტის  მთავარი  კომპუტერული  აპლიკაციის  CMSSW  ის  დეველოპმენტში.  ჯგუფი 

პირდაპირ  ანგარიშვალდებულია  ექსპერიმენტის  ტექნიკურ  დირექტორთად.  გაბედული  ნაბიჯი 

რომელიც  ცოტა  ხნის  წინ  გადავდგით  გულისხმობს  მრავალპროცესორული  კომპიუტერული 

ფარმაზე  ფიზიკური  ამოცანების  გამოთვლის  ალგორითმების  განაწილების  მენეჯერული 

აპლიკაციის  ოპტიმიზაციას,  დახვეწას  მხოლოდ  უახლოესი  პროგრამირების  ერთ  ერთი  ენის 

გამოყენებით.  

ძირითადი  პროგრამული  ბიბლიოთეკების  კლასიფიკაციას  ეფექტურობის  მიხედვით  და 

არაეფექტური  ბიობლიოთეკების  განახლება  პროცესორული  დროის  მინიმუმამდე  დაყვანის 

გათვალისწინებით (ე. მაღრაძე, გ. ადამოვი, დ. ლომიძე) 

CMS ექსპერიმენტის გეომეტრიული მოდელი 

გეომეტრიული  მოდელი  რომელიც  დღეს  CMS  ექსპერიმენტის  ფიზიკური  ამოცანების 

მოდელირებისთვის  გამოიყენება  არის  დაფუძნებული  მონტეკარლო  Geant4  აპლიკაციაზე.  ხშირ 

შემთხვევებში ექსპერიმენტის მიერ გაზომილი პარამეტრები გარკვეული რამოდენიმე პროცენტის 

რიგით  განსხვავებულია  თეორიული  მოდელისაგან.  ამის  ერთ  ერთი  მიზეზი  შეიძლება  იყოს 

არაზუსტი  გეომეტრიული  მოდელების  გამოყენება  ფიზიკური  ფროცესების  აღწერისას.  ჩვენი 

ჯგუფის  მიზანია  თავდაპირველ  2  განზომილებიან  საინჟინრო  ნახაზებზე  დაყრდნობით  3 

განზომილებიანი  დეტექტორული  მოდელების  შექმნა,  მათი  შედარება  Geant4  გეომეტრიაში 

გამოყენებულ  მოდელებთან  და  ფიზიკის  ჯგუფთან  ერთად  კოორდინებული  მუშაობა 

გეომეტრიაში არათანხვედრების აღმოჩენის შემთხვევაში (ო. კემულარია, ე. მაღრაძე) 

ძირითადი შედეგები



 



ჯგუფის მონაწილეობა ცენტრალური და სუბდეტექტორების სეანსებში

 

2016  წელს  მონაწილეობა  მივიღეთ  DQM (Data Quality Monitor) ცენტრალურ  შიფტებში. 

ჯამში  დავაგროვეთ  72  ქულა  (ერთი  ავტორობისთვის  მინიმალური  ქულა  არის  9).  უნდა 

ავღნიშნოთ,  რომ  საქართველოს  CMS-ს  ცენტრალურ  შიფტებში  დაგროვილი  ქულები 

გაიზარდა წიმნა წლებთან შედარებით 5-6 ჯერ.  


490 

 

ასევე მონაწილეობა მივიღეთ CMS ის ცენტრალური კომპიუტერული ცენტრის მონაცემთა 



დამუშავებისა  და  სერტიფიცირების  (RPC CAF, RPC DQM) შიფტებში,  შესაბამისად  ამ 

შიფტებში დავაგროვეთ 21 ქულა.  

2016 წელში  საერთო ქულათა რაოდენობა კი არის 93, რაც მიუთითებს ქართული ჯგუფის 

სერიოზულ აქტიურობას.

 



 



ჯგუფის  აქტივობა  CMS RPC  GIF++  ლაბორატორიაშიGIF++  წარმოადგენს  ძლიერი 

ინტენსივობის გამა-კვანტების რადიაციულ ლაბორატორიას ( 

137

CsI, 14 ტერაბეკერელი) და 



მიონური  ნაკადის  ერთობლიობას,  რაც  საშუალებას  იძლევა  გაიზომოს  სხვადასხვა 

დეტექტორების  (ძირითადად  გაზურის)  მახასიათებლები  მაღალი  ფონური  დატვირთვის 

პირობებში.  მიღებული  მონაცემების  ანალიზის  საშუალებით  ხდება  როგორც  LHC 

კოლაიდერზე  ეხლა  მომუშავე  დეტექტორების  სამუშაო  პარამეტრების  დაზუსტება,  ასევე 

შემდეგი  ეტაპისთვის  პერსპექტიული  დეტექტორების  შერჩევა.  ამავე  დანადგარზე 

შეისწავლება ხაგრძლივი დროის განმავლობაში დეტექტორებზე რადიაციით გამოწვეული 

ცვლილებები, ე.წ. „დაძველების“ ეფექტი (Aging effect). 

 



შესრულებული სამუშაოების ჩამონათვალი: 

1. ჰაერის გაწმენდა/გაგრილების სისტემა GIF

++

-ში 


2. კამერების ჰერმეტულობის რეკონსტრუქცია და ტესტირება. 

3. RPC ტროლი 3 ის მოდიფიკაცია. 

4. შეიქმნა უნივერსალური სადგამი კამერის გამოსაცდელად: როგორც ნაკადზე, ისე კოსმოსურ 

მიონებზე.  სადგამზე  მოთავსებულ  კამერას  შეუძლია  ჰორიზონტალური  ღერძის  გარშემო 

ბრუნვა  და  ვერტიკალურად  გადაადგილება.  ეს  საშუალებას  იძლევა  დანადგარზე 

მოთავსებული კამერა გამოიცადოს როგორც მიონების ნაკადის, ასევე კოსმოსური სხივების 

საშუალებით.  ამავე  დანადგარზე  განთავსებულია  ორი  სცინტილაციური  მთვლელი 

კოსმოსური  მიონების  ტრიგერისათვის.  დადგენილია  ამ  მთვლელების  სამუშაო 

მახასიათებლები.  

5.  მოხდა  ერთ-ერთი  არსებული  სადგამის  გადაკეთება  ახალი  ტიპის,  უფრო  მცირე  ზომის 

ორმაგი  წინაღობურშრიანი  და  მინაბოჭკოვანი  კამერებისთვის.  მოდიფიცირებულ 

სადგამზე  კამერებს  შეუძლიათ  ჰორიზონტალურად  გადაადგილება,  რაც  აადვილებს 

მიონების  ნაკადით  მათ  სკანირებას.  სადგამები  წარმატებით  იქნა  გამოყენებული  GIF++  

დანადგარზე 2016 წლის აგვისტოსა და ნოემბრის სეანსებზე.  

6.  მიონების  ტრიგერის  შექმნა  RPC  კამერებისთვის.  სტანდარტული  ტრიგერი  (საერთოა 

მომუშავე ყველა ჯგუფისათვის) შედგება 14 მეტრით დაცილებული ორი სცინტილატიური 

მთვლელისგან  ,  რაც  ჩვენი  კამერებისთვის  არაა  ოპტიმალური  გეომეტრია.  აგვისტოს 

სეანსზე,  კამერებში  მიონური  ნაკადის  უკეთ  გამოყოფისათვის,  სტანდარტული  ტრიგერი 

RPC-სთვის  რამდენადმე  შეიცვალა  -  მას  დაემატა  მესამე,  კამერების  სიახლოვეს 

მოთავსებული უფრო მცირე ზომის სცინტილაციური მთვლელი. ამ სამი სცინტილატორის 

სიგნალების თანხვედრით მიღებული ტრიგერი გაცილებით უკეთესად გამოყოფს კამერაში 

გავლილ  მიონებს,  რაც  აადვილებს  შემდგომ  ანალიზს.  ამ  ტრიგერს  ნაწილობრივ 

იყენებდნენ კათოდური სტრიპული კამერების და დრეიფული კამერების შესასწავლად.  


491 

 

 



7.  მიონების  სტანდარტული  ტრიგერის  მოდიფიკაცია.  ნოემბრის  სეანსზე  სტანდარტული 

ტრიგერის  ერთ-ერთი  მთვლელი  მწყობრიდან  გამოვიდა,  რამაც  პრაქტიკულად 

შეუძლებელი  გახადა  GIF++  -ში  მომუშავე  თითქმის  ყველა  ჯგუფის  საქმიანობა.  მოკლე 

დროში  აიწყო  ახალი,  დიდი  ზომის  სცინტილაციური  მთვლელი,  დადგინდა  სამუშაო 

მახასიათებლები და ჩაირთო სისტემაში.  

8. “NEAR”ტრიგერის გაკეთება და ანალიზი. 

       9. CAEN ის დენების შესწავლა 

10. უკუდენების გამზომი სისტემის აწყობა. კამერებში დენების უკეთესი სიზუსტით გაზომვის 

მიზნით შეიქმნა ე.წ. უკუდენების გაზომვის სისტემა - აიწყო და კამერებზე განთავსდა 24 

გამზომი  მოწყობილობა,  დამზადდა  8  ცალი  შემაერთებელი  სადენი,  შემოწმდა  გამზომი 

მოწყობილობის  პარამეტრები.  უკუდენების  გამზომი  სისტემა  მიუერთდა  მონაცემთა 

წაკითხვის სისტემას. დაწყებულია მიღებული შედეგების ანალიზი.  

11. დანადგარზე მიღებული მონაცემების ხარისხის შემოწმება ცენტრალურ DQM შიფტში-ში. 

12. კომპტონის გაბნევის შესწავლა RPC კამერაში GIF++-ში. 

13. 662 keV ენერგიებზე გამა კვანტების გაბნევის შესწავლა. 

14. 662 keV-ი ენერგიის მქონე გამა კვანტების შესუსტების კოეფიციენტის შესწავლა. 

15. უკუგაბნევის (Beckscattering) გამოთვლა ერთ ცენტრზე გაბნევის შემთხვევაში 

16.  მონაწილეობა  GIF++ RPC ჯგუფის  შეხვედრებში  სადაც  ხდება  გაზომილი  მონაცემების 

ანალიზი და ახალი გაზომვების დაგეგმვა. 

 

ქართული ჯგუფის აქტიურობის შეფასება 2016 წელს. 



2016  წელი  ქართული  ჯგუფებისთვის  იყო  საკმაოდ  ნაყოფიერი.  კერძოდ  ქართული  ჯგუფი 

საკმაოდ  ძლიერად  დამკვიდრდა  RPC-ში,  როგორც  ერთ-ერთი  წამყვანი  (იტალიელებთან 

ერთად) ჯგუფი, რაც გამოიხატება იმაში, რომ მომავალ წელს  

1.


Download 4.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling