SaqarTvelos teqnikuri universiteti mecnierebis departamenti

 

bazarze xdeba adamianis SromiTi saqmianobis sxvadasxvagvari Sedegebis 

realizacia. eseni ara marto materialur-nivTobrivi formis produqtebia, aramed 

SemoqmedebiTi, inteleqtualuri saqmianobis Sedegebi da momsaxurebis farTo 

wrecaa, rac gadaqceulia yidva-gayidvis obieqti. naSromSi ganxilulia 

momsaxurebis ganmasxvavebeli maxasiaTeblebi: Sromis Sedegis xeliT 

SeugrZnobloba, ganuyofadoba, Senaxvisa da transportirebis SeuZlebloba. 

momsaxurebis klasifikacia efuZneba sxvadasxva kriteriumebs, rogoricaa 

mosmaxurebis warmoebis xasiaTi, klientis yofnis saWiroeba momsaxurebis 

adgilze, mwarmoeblis da momxmareblis motivaciebi, dargobrivi da 

asortimetuli modgoma, rac unda gaiTvaliswinon momsaxurebis sawarmoebma 

saqmianobaSi. 

35.

 

saqarTvelos gaaCia sakmarisi potenciali gadaWras mis winaSe arsebuli 

rTuli socialurekonomikuri problemebi. upirveles yovlisa, mTavaria arsebuli 

SesaZleblobebis gonivruli gamoyeneba da eqsportze orientirebuli warmoebis 

xelSewyoba. rodesac qveynis saeqsporto  potencialis gazrdasa da mis 

gamoyenebaze vsaubrobT, usaTuod unda vizrunoT saeqsporto produqciis 

xarisxis amaRlebazec. Tu nawarmi Tanamedrove moTxovnebsa da standartebs ver 

daakmayofilebs, igi saerTaSoriso bazarze Tavis adgils ver daimkvidrebs. Tavis 

mxriv, evrokavSirs erT-erTi wamyvani pozicia uWiravs msoflio ekonomikur 

sivrceSi, radgan sasoflo-sameurneo produqciis umsxvilesi eqsportior-

importioria. misi dRevandeli agraruli politika erTgvari etalonia 

gaerTianebis arawevri qveynebisaTvis, romlis gaTvaliswineba Cvens qveyanas 

508 

 

sasargeblod waadgeba. 

36. Tanamedrove pirobebSi efeqtian marketingad momxmarebelze orientireuli 

saqmianoba iTvleba, momxmarebelze orientacia ki, maTi survilebis, 

Sexedulebebis, saqonlis mimarT damokidebulebis Seswavlis safuZvelzea 

SesaZlebeli. qarTuli produqciis mTavari problema misi siZvirea. magaliTad, 

evropaSi qarTuli Rvinis gatana, transportirebis xarjebsa da iq arsebul maRal 

gadasaxadebTan erTad produqcias konkurentuunaros xdis. 

    zogadad, unda iTqvas, rom Rvinis eqsportis zrda, axali bazris gaxsnis 

garda, ganpirobebuli iyo qveyanaSi am dargSi warmoebis zrdiTac. axali 

sawarmoo SesaZleblobebis gaCena mniSvnelovania im fonzec, rom saqarTvelos, 

ruseTis bazris garda, asaTvisebeli aqvs imave belorusis saeqsporto kvotebic; 

saqarTvelos arc evrokavSiris bazari aqvs aTvisebuli. amis mizezia 

evrostandartebisa da sertificirebis moTxovnebis dakmayofilebis sirTule. Tu 

gaviTvaliswinebT im perspeqtivebs, rasac saqarTvelos Rrma da yovlismomcveli 

savaWro sivrcis Sesaxeb SeTanxmeba moutans, qarTul Rvinos evrokavSiris 

bazarze axali perspeqtivebi exsneba. 

37. statiaSi gamoTqmulia mosazreba, rom axali ekonomikis epoqaSi konkurentuli 

upiratesobebis miRweva SesaZlebelia mxolod codnisa da codnis menejmentis 

axali perspeqtivebisa da koncefciebis miRebis safuZvelze. dRes biznesis 

warmateba mniSvnelovnad aris damokidebuli kompaniis faseulobis amaRlebaze, 

momxmareblebisaTvis faseulobebis amaRlebasa da TanamSromlebisaTvis 

faseulobis amaRlebaze.  

avtorebi Tvlian, rom Tanamedrove pirobebSi konkurentuli upiratesobis 

miRwevisaTvis sasicocxlod aucilebelia inovaciuri politikis SemuSaveba, 

ganaTlebaSi didi investiciebis ganxorcieleba, inovaciuri da teqnologiuri 

kompetenciebis Seqmna, aseve ekonomikisa da instituciuri reJimis stimulireba.  

38.  bolo wlebis manZilze aqtiurad  ganviTarda sainformacio sazogadoeba da 

misi komponentebi: codnis ekonomika, e-commerce, eleqtronuli jandacva, 

eleqtronuli mTavroba, eleqtronuli swavleba. ganviTarebul qveynebSi, arsebobs 

mTeli rigi Wkviani sferoebi: smart biznesi, Wkviani medicina da Wkviani energia. 

    dRes Cven vsaubrobT  axali sazogadoebis ganviTarebasa da axali 

paradigmebis gamoCenaze. internetisa da sainformacio - 

sakomunikacio 

teqnologiebis ganviTarebas aqvs ormagi, rogorc ekonomikuri da socialuri 

Sedegebi. Sedegebi Zalian mniSvnelovania am procesSi  sazogadoebrivi cxovrebis 

informatizaciisaTvis. migvaCnia, rom siCqare saqarTveloSi am procesebis 

danergvis siswrafe dakavSirebulia xelisuflebis, ganaTlebis sistemisa da 

mTeli sazogadoebis koordinirebul gadawyvetilebebze. 

39.

 

statiaSi ganxilulia  eleqtronuli komunikaciis ganviTarebis sakiTxebi 

saqarTveloSi. dasaxulia RonisZiebaTa kompleqsi, rac xels Seuwyobs Cvens 

509 

 

qveyanaSi eleqtronuli komunikaciebiT momsaxurebis gaumjobesebas. 

40.

 

statiaSi saubaria, rom qveynis ekonomikaze turizms sasikeTo gavlena mxolod 

maSin eqneba, roca igi kompleqsurad da yovelmxriv viTardeba da am qveynis mizani 

araa misi ekonomikis gadaqceva momsaxurebis ekonomikad. turizmis efeqtianobas 

imTaviTve ganapirobebs misi ganviTareba qveynis mTeli socialur-ekonomikuri 

kompleqsis, yvela dargis paralelurad da maTTan მჭიდრო 

kavSirSi. 

saqarTveloSi turizmis ganviTarebis saerTo ekonomikuri mizani aris am 

seqtoridan miRebuli Semosavlebis zrda, rac xels Seuwyobs qveynis mosaxleobis 

keTildReobis amaRlebas maTi dasaqmebisa da Semosavlebis zrdis meSveobiT. am 

miznis miRweva SesaZlebelia mxolod turistebis ricxovnobisa da maT mier 

saqarTvelos teritoriaze gaweuli danaxarjebis zrdiT. ara-erT qarTvel avtors 

saamisod

 

Zalian perspeqtiulad esaxeba CvenSi agroturizmis ganviTareba.Amisi 

dadebiTi socialuri  elementia soflis adgilobrivi mosaxleobis dasaqmeba 

turistuli momsaxurebis sferoSi.  

41.

 

statiaSi aRniSnulia, rom Tanamedrove pirobebSi ekonomikuri ganviTarebis 

modelis Zieba, gansakuTrebiT aqtualuri,  2008 wlis krizisis Semdeg gaxda. am 

problemas uamravi naSromi mieZRvna, magram samwuxarod raime radikaluri 

mosazreba jer-jerobiT cnobili ar aris. arsebuli globaluri krizisi 

msoflio finansuri  sistemis radikaluri reformis aucileblobis naTeli 

dadasturebaa. ganxilulia ekonomikur SexedulebaTa da koncefciaTa aRmocenebis 

pirobebi da mizezebi, kavSiri msoflio ekonomikur krizisebTan. naCvenebia 

ekonomikuri Teoriis ganviTarebis daaxloebiT 40-wliani cikluroba XIX saukunis 

dasasrulidan dRemde. aRniSnulia, rom informaciuli epoqis Tanamedrove etapze 

ganviTarebis axal ciklur fazaze gadasvlis realobis winaSe vdgavarT da 

Tanamedrove ekonomikuri Teoria axali samecniero revoluciis zRvarzea. 

msoflio ekonomikuri krizisi  grZeldeba. misi daZlevis receptebis umetesoba 

teqnologiuri inovaciebisa da e.w ,,mkacri politikis“  farglebSi Tavsdeba da 

iSviaTad asaxavs am or mimarTulebas Soris bunebrivad arsebul winaaRmdegobebs.  

42.

 

naSromSi saubaria Tanamedrove samyaroSi teqnologiuri progresis 

mniSvnelobaze,  misi ganviTarebis dadebiT da  uayofiT mxareebze.  

warmodgenilia avtoris mier Catarebuli kvlevis Sedegebi, romlebic 

teqnologiuri progresis av–kargianobis Sesaxeb sazogadoebis garkveuli nawilis 

mosazrebas warmoaCens. erTmaneTTanaa dakavSirebuli teqnologiuri progresi da 

ekonomika. gakeTebulia daskvna, rom Tanamedrove teqnologiebis gamoyenebis 

gareSe SeuZlebelia xarisxiani, bazarze  moTxovnadi, konkurentunariani 

saqonlis da momsaxurebis warmoeba, zogadad ekonomikis ganviTareba.  

43.

 

statiaSi saubaria ,,Tavisufali industriuli zonis“ arssa da 

Taviseburebebze, misi Seqmnis miznebze, upiratesobebsa da naklovanebebze. aseve, im 

saxelmwifo SeRavaTebsa da upiratesobebze, romlebic uwesdebaT da sargebloben 

masSi moqmedi komerciuli sawarmoebi da subieqtebi. dajgufebulia is ZiriTadi 

pirobebi, romlebic axdenen pirdapiri ucxouri investiciis waxalisebas da 

saubaria mis mniSvnelobaze Tiz-ebisaTvis. naSromSi moyvanilia arsebuli 

..Tavisufali ekonomikuri zonebis“ magaliTebi da saubaria im qveynebze, 

510 

 

romlebSic warmatebiT Tu warumateblad funqcionirebs igi. daskvnis saxiT 

warmodgenilia,  rom wminda ekonomikuri TvalsazrisiT Tiz-ebi saqarTveloSi 

(miTumetes 5 zonis Seqmna) did ekonomikur sargebels ver mogvcems. msgavsi 

zonebis SeqmniT Cven vaferxebT konkurencias. 

44.

 

statiaSi aRniSnulia, rom istoriuli meTodi is meTodia, romelic eyrdnoba 

spontanurad da qaosurad ganviTarebuli raime procesebis Seswavlas maTi 

qronologiuri TanmimdevrobiT. istoriuli meTodi ikvlevs da swavlobs 

istoriul faqtebs. istoriuli faqtia istoriuli realobis nebismieri movlena, 

romelsac uSualod an gaSualebulad akvirdeba da aregistrirebs istoriuli 

Semecnebis subieqti. ekonomikur mecnierebaSi istoriul meTods ori 

mimarTulebiT iyeneben -  rogorc ekonomikuri institutebis istoriis kvlevis 

meTods da rogorc ekonomikuri codnis dagrovebis istoriis kvlevis meTods. 

SegviZlia ekonomikuri mecnierebis mimarT istoriuli meTodis xuT ZiriTad 

funqciazec  mivuTiToT: a) sainformacio (informaciuli); b) instrumentuli;  g) 

refleqsuri;  d) kritikuli;  e) winaswarmetyveluri. ekonomikuri istoria axali 

ekonomikuri istoriis skolis saxiT eyrdnoba mis mierve SemuSavebul 

gansakuTrebul meTods - kliometrias. kliometria aris ekonomikur istoriasa da 

ekonomikur moZRvrebaTa istoriaSi Sesrulebuli yvela kvlevis erToblioba, 

romelSic aqtiurad iyeneben statistikur da raodenobriv meTodebs.   

45.

 

statiaSi aRniSnulia, rom Sedareba erT-erTi yvelaze ufro universaluri da 

imavdroulad efeqtiani logikur-SemecnebiTi xerxia. aSkaraa, rom es mtkiceba 

unda vrceldebodes ekonomikuri fenomenebis kvlevis meTodologiazec. 

istoriuli skolis meTodologia, principSi, ugulvebelyofs istoriul codnaze 

Teoriuli codnis prioritets da ukumodeliT cvlis mas: „Tavisi mniSvnelobiT 

istoriuli codna an aRemateba Teoriuls, an, ukidures SemTxvevaSi,  misi 

Tanabaria“ SegviZlia visaubroT ekonomikur mecnierebaSi ramdenime istoriuli 

skolis arsebobaze. maTgan yvelaze ufro mniSvnelovania  XIX s. meore naxevrisa 

da XX s. pirveli mesamedis germanul istoriul skolasa da „axali ekonomikuri 

istori“-is skolaze. misi yvelaze gamoCenili warmomadgenlebi arian amerikeli 

mecnierebi, nobelis 1993 w. premiis laureatebi duglas norti da r. fogeli, aseve 

r. tomasi. 

46.  statiaSi  ganixileba auditis marTvis procesSi sxvadasxva resursebis 

dagegmvisas gantis grafikis gamoyenebis upiratesobebi. dasmuli amocanis 

warmatebiT gadawyvetis umniSvnelovanes pirobas auditis procesis 

ganxorcielebis vadis Sekveca warmoadgens, risTvisac  aucilebelia droiTi 

parametrebis gamoTvla da mimdinare samuSaoebisaTvis saWiro adamianuri 

resursebis gansazRvra, sasurveli efeqtis minimaluri finansuri danaxarjebiT 

miRwevisaTvis. statiaSi detalurad aris gaanalizebuli gantis grafikis agebis 

etapebi da dagegmili grafikis Sesrulebis procesSi resursebis ganawilebis 

variantebi. 

47.  statiaSi warmodgenilia modeli, romelic sagrZnoblad cvlis 

gadawyvetilebaTa miRebis efeqturobas ekonomikuri aqtivobis yvela 

511 

 

(momxmareblis, firmis, qveynis) doneze. modeli dakavSirebulia mniSvnelovani 

informaciis Segrovebis menejmentis struqturebTan da moicavs gadawyvetilebaTa 

miRebis procesis konceptualur, saklasifikacio, administraciul da teqnikur 

sakiTxebs. 

48.  statiaSi warmodgenilia leontievis ”Input-Output” kompiuteruli modeli, 

romelic warmatebiT SeiZleba iqnes gamoyenebuli rogorc saswavlo procesSi, ise 

praqtikul amocanebSi 

49.  statiaSi:  “saqarTveloSi ekonomikuri zrdis Taviseburebani 2013 wels” 

gaanalizebulia 2013 wels realuri mTliani Sida produqtis mkveTri Semcirebis 

mizezebi da masTan dakavSirebuli problemebi. 

ekonomikuri zrdis tempis Semcirebis ZiriTad mizezebad miCneulia:  

a) gardamavali periodiT ganpirobebuli struqturuli cvlilebebi; 

b) nomenklaturuli biznes–monopoliebis arseboba;  

g) axali xelisuflebis mier SeTavazebul TamaSis wesebTan nomenklaturuli 

biznesseqtoris swrafi adaptirebis uunaroba; 

d) fulis deficiti da amiT gamowveuli deflacia;  

e) wina wlebSi msesxeblebis mimarT kreditorebis mier ganxorcielebuli 

mZarcveluri politikis Sedegad, mosaxleobaSi uaryofiTi ganwyoba–emociebis 

Camoyalibeba sabanko-safinanso seqtoris mimarT, ramac ganapiroba kreditebze 

moTxovnis Semcireba. Sesabamisad, Semcirda erToblivi moTxovnac. 

v) finansTa saministrosa da saqarTvelos erovnuli bankis arakoordinirebuli 

saqmianoba. 

  statiaSi dasabuTebulia, rom mosaxleobis cxovrebis donis cvlilebis Sesaxeb 

zusti Sefasebis gansaxorcieleblad, aucilebelia, ekonomikuri zrdis 

maCvenebelTan SedarebiT, upiratesoba mieniWos ekonomikuri saqmianobis ufro 

vrcel da kompleqsur maxasiaTebls, kerZod ki, ekonomikuri ganviTarebis dones. 

  Sesabamisad, dasabuTebulia, rom ekonomikuri zrdis WeSmariti faseuloba 

ganisazRvreba ara TavisTavad ekonomikuri zrdis tempis sididiT, aramed imiT, Tu 

ramdenad uzrunvelyofs igi: sazogadoebis yvela fenis keTildReobis donis 

gaumjobesebas da siRaribis donis Semcirebas, socialuri dacvis sistemis 

efeqtianobis amaRlebas, adamianuri kapitalis ganviTarebas, progresuli 

instituciur–struqturuli cvlilebebis daCqarebas da a. S. 

50.

 

statiaSi: 

“saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis Taviseburebani da 

prioritetebi” 

gaanalizebulia postsocialistur gardamaval periodSi 

saqarTvelos ekonomikis ganviTarebisTvis damaxasiaTebeli negatiur-pozitiuri 

procesebi da maTi Sedegebi. dasabuTebulia, rom sistemuri ekonomikuri krizisis 

512 

 

Camoyalibeba-gaxangrZlivebaSi arsebiTi roli Seasrula araekonomikurma 

mizezebma.  

Q statiaSi aseve gansazRvrulia qveynis ekonomikuri ganviTarebis Semdegi 

prioritetebi: 

  a) samewarmeo saqmianobis Tavisuflebis uzrunvelyofa,  sakuTrebis uflebis 

realuri garantiebis Seqmna da kerZo sakuTrebis legitimurobis xarisxis 

amaRleba;N 

  b) mcire mewarmeobis waxaliseba. am mizniT mcire sawarmoTaTvis mogebis 

gadasaxadis ganakveTis Semcireba 8–10%–is farglebSi; 

  g) mogebis gadasaxadis gauqmeba da mis nacvlad dividendebis saxiT gacemul 

Semosavlebze erTiani 20%–iani sagadasaxado ganakveTis SemoReba -  dReisTvis 

arsebuli 5%–iani ganakveTis nacvlad; 

  d) adgilobrivi danazogebis formirebis waxaliseba. am mizniT, saSemosavlo 

gadasaxadis gadaxdisagan, xelfasis saxiT daricxuli Tanxis im nawilis 

ganTavisufleba, romelic danazogis saxiT minimum erTi wlis vadiT ganTavsdeba 

komerciul bankebSi;  

  e) sabiujeto saxsrebis xarjze specialuri fondis Seqmna,  romlis ZiriTadi 

funqcia iqneba: mcire da saSualo biznesis sferoSi  dasaqmebuli mewarmeebis 

(mcire biznesisa da mcire sawarmoebis) samewarmeo riskebis mTliani an 

nawilobrivi dazRveva da a. S.  

51.

 

statiaSi: “institutebi da ekonomikuri ganviTareba”, ganxilulia ekonomikuri 

da politikuri institutebis roli ekonomikur ganviTarebaSi.  saqarTvelos 

uaxloesi istoriis magaliTze dasabuTebulia, rom elitis sasargeblod 

formirebuli eskluziuri institutebi xels uSlis sazogadoebis farTo fenebis 

aqtiurobas, maTi niWisa da unaris gamovlena–gamoyenebas, Sesabamisad axSobs maT 

aqtiurobas investiciebis, inovaciebisa da socialuri moRvaweobis sxva 

sferoebSi, rac aferxebs qveynis grZelvadian ekonomikur ganviTarebas. 

52.

 

lizingi, rogorc inovaciuri menejmentis koordinaciiis mniSvnelovani 

faqtori 

     lizingis ganviTareba ganixileba rogorc mcire inovaciur biznesis 

subieqtebis mxardaWeris erT-erTi umniSvnelovanesi Semadgeneli nawili sxva 

formebTan SedarebiT, yuradRebas moiTxovs lizingis saqmianobis mniSvneloba, 

lizingis  mowyobilobebis da teqnikis miwodebis dafinansebis upiratesoba,  

lizingis biznesis stuqtura, misi samarTlebrivi reglamentacia.  

        saerTaSoriso statistikiT, im qveynebSi, sadac lizingis seqtori warma-

tebulad funqcionirebs, umuSevrobis done sakmaod dabalia, aseve gamarTuli 

salizingo sistema mcire da saSualo biznesis warmatebul saqmianobis 

sawindaria. 

513 

 

53.

 

mcire biznesis ganviTarebis strategia da saxelmwifo regulireba 

      Tanamedrove sabazro sistema metad rTuli da mravalmxrivi ekonomikuri 

organizmia. igi warmogvidgeba gavcliT urTierTobebze damyarebul sameurneo 

urTierTobaTa erTobliobad, romelic gamoxatavs Tavisufali biznesis 

ekonomikis arssa da bunebas.  

      mcire biznesi iZens xarisxobrivad axal rols da xdeba erT-erT 

umniSvnelovanes sarealizamcire biznesi iZens xarisxobrivad axal rols da 

xdeba erT-erT umniSvnelovanes sarealizacio formad Tanamedrove samecniero-

teqnikuri evoluciis etapze. 

54.

 

inovaciebi Tanamedrove biznesSi   

       mcire biznesi ganviTarebuli qveynebis meurneobis erT-erTi ganuyofeli da 

dinamiurad ganviTarebuli nawilia, romelic Tavisi gansakuTrebuli adgilis 

gamo, arsebiT rols asrulebs qveynis ara marto socialur-ekonomikur, aramed 

sazogadoebriv-politikur cxovrebaSic.          

      inovaciuri saqmianobis erTerTi mniSvnelovani mimarTulebaa biznes–

inkubacia. igi miznobrivi servisebisa da resursebis kompleqsis miwodebiT 

aCqarebs damwyebi da perspeqtiuli kompaniebis warmatebul ganviTarebas. 

saqarTvelos ekonomikis dinamiuri zrdisaTvis, sasicocxlod mniSvnelovania 

warmoebis tradiciuli faqtorebis kvaldakval, inovaciebze orientirebuli 

ekonomikuri iniciativebis waxaliseba da amisaTvis qveynis SedarebiTi 

upiratesobis optimaluri gamoyeneba. 

55.

 

ekonomikuri zrdis arsebuli modelebis analizis safuZvelze, dasmulia 

amocana saqarTvelosaTvis specialuri modelis SemuSavebisaTvis. 

gansazRvrulia ganviTarebis mocemul etapze saqarTvelos kulturul-

istoriuli Taviseburebebidan gamomdinare ekonomikuri integraciis 

mimarTulebebi da meqanizmi. 

56.

 

Tanamedrove msoflioSi mimdinare procesebidan gamomdinare, globalizacia da 

erovnuli ekonomikis mdgradi da usafrTxo ganviTareba erT-erTi aqtualuri 

da problematuri sakiTxia. globalizaciis mimarT mecnierebasa da praqtikaSi 

erTmaneTisagan gansxvavebuli midgomebi arsebobs.   globalizaciis procesebis 

gaRrmavebam gamoiwvia saxelmwifoTa usafrTxoebis, kerZod, ekonomikuri 

usafrTxoebisa da mdgradi ganviTarebis problemebis Seswavla -  analizisa da 

ganzogadebis aucielebloba. 

57.

 

imisaTvis, rom qveynis ekonomika ganviTardes,  Tanamedrove moTxovnebis 

Sesabamisad aucilebelia wavides inovaciuri ganviTarebis gziT. amisaTvis ki, 

saWiroa pirvel rigSi ekonomikis saxelmwifo regulirebis moqnili 

meqanizmebis Camoyalibeba. 

saxelmwiforegulirebamundaganaxorcielosoriZiriTadifunqcia: indikatoruli 

514 

 

da mastimulirebeli, 

romelTacsruliadgansazRvruliroliakisriaTinovaciuriganviTarebiscalkeule

tapebze. pirveliemsaxurebainovaciuriganviTarebisstrategiuli da 

taqtikurigegmebisformirebas, 

xolomeoreinovaciuripolitikisrealizaciassiaxleTaSeqmnis, danergvis, 

warmoebis da moxmarebisyvelastadiaze. 

58.

 

statiaSi aRniSnulia, rom sasaqonlo niSnis warmoSoba dakavSirebulia 

inglisur sityva ,,brendTan~, romelic damRas niSnavs. saqarTvelos 

kanonmdeblobas saqonlo niSans ganmartavs, rogorc simbolos an simboloT 

aerTobliobas, romelic gamoisaxeba grafikulad da ganasxvavebs erTi firmis 

saqonels da momsaxurebas meore firmis saqonlisa da momsaxurebisagan. 

Sasaqonlo niSnis dacva xorcieldeba niSnis mflobelis mier gansakuTrebuli 

uflebis mopovebis safuZvelze. 

saqarTvelos sapatento kanonis Sesabamisad, patenti warmoadgens patentis 

mflobelis saxelze gacemul dokuments, romelic adasturebs misi gacemis 

momentisaTvis patentis mflobelis gansakuTrebul uflebas. Patentis dacva 

gulisxmobs, rom gamogonebis gamoyeneba distribucia an gayidvaa krZalulia 

patentis mflobelis nebarTvis gareSe. 

59.

 

HstatiaSi xazgasmulia turizmis, rogorc msoflio industriis Sesaxeb da 

aRniSnulia, rom ganviTarebis swrafi tempebis gamoigi miCneulia aswleulis 

ekonomikur fenomenad. Aqve miTiTebulia, rom turizmi miCneulia rogorc 

savaluto Semosavlebis wyaro da saerTaSoriso kontaqtebis gafarToebis 

forma. Motanilia monacemebi saerTaSoriso turizmis masStabebis Sesaxeb 

Tanamedrove periodSi da aRniSnulia, rom amerikis SeerTebul StatebSi orjer 

meti turisti modis erT sul mosaxleze, vidre ruseTSi. xazgasmulia, rom 

gansakuTrebiT mniSvnelovania mWidro kavSiris arseboba turiznis ganviTarebis 

tendenciebsa da saerTo ekonomikur, teqnikur da socialur miRwevebs Soris. 

60.

 

statiaSi xazgasmulia, rom realobisiliaseulisuraTis, masSiwarmodgenili 

cxovrebis av-kargis, romlis rigi elementebi SeiniSneba dResac, pozitiuri 

elementebisgaZlierebiT da negatiuris gaqrobis Sedegadaa SesaZlebeli im 

sasurveli modelis ZiriTadi Strixebis warmosaxva, romelic Seesabameba 

adamianTa ideebs, cxovrebis iseT mowyobas, romelzec ocnebobdnen Taobebi. 

H61.  saq. Tanamedrove ekonomikuri mdgomareoba xasiaTdeba sawarmoo 

investirebisaTvis da ekonomikis modernizaciisaTvis aucilebeli resursebis 

mwvave deficitiT. Amitom qveynis ekonomikis efeqtiani funqcionerebisa da 

ganviTarebisaTvis erT-erT mniSvnelovan pirobas pirdapiri ucxouri 

investiciebis mozidva warmoadgens. 

investiciebis mozidvis problemis aqtualuroba kidev ufro Zlierdeba sabazro 

urTierTobaTa formirebis pirobebSi, vinaidan investiciebis dabandebis 

efeqtianobaze didad aris damokidebuli am qveyanaSisocialur-

ekonomikuriprogresi mosaxleobiskeTildReobis amaRleba. 

 

62.

 

msoflio ekonomikis ganviTarebis globalizaciisa da sazogadoebis 

515 

 

informacizaciis procesebi, sameurneo subieqtebs mkacr moTxovnebs uyenebs 

biznes-dagegmisa da gadawyvetilebebis miRebis procesSi, romelTa 

gaTvaliswinebac warmoadgens efeqturi da stabiluri biznes-saqmianobiserT-erT 

winapirobas. 

biznesis marTvisa da dagegmis sakiTxebSi mogebis dagegmas, mogebidan miRebuli 

fuladi nakadebis gonivrul gamoyenebas udidesi mniSvneloba aqvs nebismieri 

firmis efeqtiani funqcionirebisaTvis, radgan mxolod fuladi nakadebis 

moZraobis swori politikisSemuSavebiTa da praqtikaSi realizaciiTaa 

SesaZlebeli iseTi optimaluri gadawyvetilebebis miReba romelic met 

Semosavals mogvcems da konkurentunarians gaxdis. sawarmos mogeba da misi 

sidide mniSvnelovnad aris damokidebuli warmoebis moculobis zrdaze, 

SromiTi da fulad-materialuri danaxarjebis minimizaciis pirobebSi. 

63. warmoebis msgavsad mocmulia mecnierul-teqnikuri codnis kvlavwarmoebis 

sami formis originaluri deaxasiaTeba,  rac  ekonomikur TeoriaSi erT-erT 

siaxles warmoadgens. 

64. aRniSnulia, rom mcire biznesSi, gansakuTrebiT ganviTarebis sawyis stadiaSi 

kerZo kapitalis investirebis yvelaze cnobili da mniSvnelovani wyaroa 

  

venCuruli kapitali da e.w. „biznes-angelozebi“.  „venCuruli“  kapitalis 

investireba xdeba maRali riskis donian saqmeebSi (saerTo sabazrosTan 

SedarebiT) da misi warmatebiT realizaciis SemTxvevaSi am kapitals misi 

mflobelisaTvis moaqvs ufro maRali mogeba.  venCuruli biznesi saWiroebs did 

codnas, did fulsa da did garjas, magram warmatebis SemTxvevaSi igi 

uzarmazari mogebis momtani „oqros ZarRvia“  da Tavisi momgebianobiTa da 

riskianobiT ar CamorCeba navTobiT, iaraRebiTa da narkotikebiT vaWrobas. 

65. mocemulia teqnikis moraluri moZvelebis,aseve  moralurad moZvelebuli 

teqnikis ganaxlebis sami formis axleburi mecnieruli  xedva, aseve warmoebis 

msgavsad mecnierul-teqnikuri codnis kvlavwarmoebis sami formis originaluri 

daxasiaTeba ,rac ekonomikur TeoriaSi erT-erTi siaxlea. 

66. gakeTebulia daskvna, rom konkretul regionSi saxelmwifo politika SeiZleba 

Camoyalibdes turistuli kompaniis ekonomikuri rentabelobis uzrunvelyofis 

moTxovnebidan da xelsayreli socialur – ekonomikuri situaciidan gamomdinare 

turizmis  SesaZlebeli monawileobiT saerTaSoriso gacvlebSi, cxovrebis 

donis da xarisxis amaRlebiT adamianis moTxovnilebaTa sruli 

dakmayofilebisaTvis. amitom, Tanamedrove turizmis bevri problema SeiZleba 

dadebiTad gadawydes, Tu gaTvaliswinebuli iqneba reformebis saxelmwifo 

politika farTo konteqstSi. 

67. aRniSnulia , rom internacionalizaciis  da globalizaciis procesebs ar 

SeuZlia migviyvanos msoflio meurneobis centraluri da periferiuli zonebis 

dayofis likvidaciamde. isini aRmocendebian da funqcionireben axal doneze 

saerTaSoriso Sromis danawilebis procesebis ganviTarebis safuZvelze. zustad 

am procesebis qveS narCundeba msoflio meurneobis garkveuli nawilebi, 

romlebic aris sxvadasxva ganviTarebis  safuZvelze da asrulebs sxvadasxva 

funqciebs globalur, kontinentalur, lokalur doneze.  

516 

 

68.  გაკეთებულია  daskvna: universitetis yvela kaTedram erovnul enaze unda 

Seadginos studentebisTvis saxelmZRvaneloebi amerikeli, evropeli da sxva 

qveynebis cnobili profesorebis wignebis gamoyenebiT da bolo unda moeRos 

Tbilisis saxelmwifo universitetSi _ saqarTvelos umaRlesi ganaTlebisa da 

mecnierebis flagmanSi ucxoeli avtorebis wignebis saxelmZRvaneloebad 

gamocxadebas (aRiarebas). biznesis, marketingisa da menejmentis kaTedrebze aseTi 

saxelmZRvaneloebis Sedgenamde Cven vTavazobT oTx saxelmZRvanelos (g. SublaZe 

da sxv. biznesis safuZvlebi,  2010; g. SublaZis red. marketingis safuZvlebi, 2009; 

g. SublaZe da sxv. menejmentis safuZvlebi, 2008/11; marketingis menejmenti, 2014), 

romlebic internetSia ganTavsebuli) saTanado ganxilvis safuZvelze. 

69.