Сариқ иситма: аломатлари, сабаблари ва даволасҳ усуллари

САРИҚ ИСИТМА: АЛОМАТЛАРИ, САБАБЛАРИ ВА ДАВОЛАШ УСУЛЛАРИ

Тарих давомида дунёда мавжуд бўлган ва мавжуд бўлган кўплаб касалликлар мавжуд. Уларнинг баъзилари, худди Қора Ўлим сингари, дунё аҳолисининг юқори фоизини йўқ қилган вабо еди. Пандемияни келтириб чиқарадиган жиддий касалликларнинг мавжудлиги нафақат ўтмишда қолган нарса: ҳали маълум давоси бўлмаган ва ўлик потенциалга ега кўплаб касалликлар мавжуд.

Улардан бири асрлар давомида Африка ва Жанубий Америка мамлакатларида епидемия ва епидемияларни келтириб чиқаради. Бу сариқ иситма ҳақида, бу ҳақда биз ушбу мақола давомида гаплашамиз.

Белгилари ва аломатлари

Сариқ иситма уч дан олти кунгача бўлган инкубация давридан кейин бошланади. Аксарият ҳолларда фақат иситма, бош оғриғи, титроқ, бел оғриғи, чарчоқ, иштаҳани йўқотиш, мушакларда оғриқ, кўнгил айниш ва гижжалар билан енгил юқумли касаллик сабаб бўлади. Бундай ҳолларда инфекция атиги уч-тўрт кун давом етади.

15% ҳолларда, одамлар такрорий иситма билан касалликнинг иккинчи, токсик босқичига ўтишади, бу сафар сариқлик туфайли жигар шикастланиши, шунингдек қорин оғриғи. Оғиздан, бурундан, кўздан ва ошқозон-ичак тракти сабаб қон бўлган қусиш, шунинг учун испанча сариқ иситма номи, вóмито негро ("қора қусиш"). Шунингдек, буйрак етишмовчилиги, ҳиқичоқ ва делирюм бўлиши мумкин.
Сариқликни ривожлантирадиганлар орасида ўлим даражаси 20 дан 50% гача, умуман ўлим даражаси тахминан 3 дан 7,5% гача. Оғир ҳолатларда ўлим даражаси 50% дан юқори бўлиши мумкин.
Инфекциядан омон қолиш умрбод беради иммунитет,[20] ва одатда доимий органларга зарар етмайди.

Сабаби

Сариқ иситма сариқ иситма вируси, ўралган ҳолда пайдо бўлади РНК вируси 40–50 нм кенглиги бўйича, оиланинг тури ва исмлари Флавивиридае. Бу сузилган одам зардобида юқадиган ва чивинлар орқали юқадиган биринчи касаллик еди Уолтер Рид 1900 йил атрофида. Ижобий -сезги, битта симли РНК 11000 атрофида нуклеотидлар узун ва битта очиқ ўқиш доираси кодлаш а полипротеин. Хост протеазлар ушбу полипротеинни учта структуравий (C, прМ, Е) ва еттита таркибий бўлмаган оқсилларга (НС1, НС2А, НС2Б, НС3, НС4А, НС4Б, НС5) ажратиб олинг; санаб чиқиш оқсилларни кодлаш тартибига тўғри келади генлар ичида геном. Минимал сариқ иситма вируси (ЙФВ) ХъРН1 екзонуклеазининг 5ъ-3 ъегасини тўхтатиш учун 3ъУТР минтақаси керак. УТР таркибида екзонуклеазани тўхтатиш учун молекуляр сигнал бўлиб хизмат қилувчи ва субгеномик флавивирус РНК (сфРНА) ишлаб чиқариш учун ягона вирусли талаб бўлган ПКС3 псевдокнот тузилиши мавжуд. СфРНКлар екзонуклеаза билан вирус геномининг тўлиқ парчаланишининг натижасидир ва вируснинг патогенлиги учун муҳимдир. Сариқ иситма гуруҳига киради геморрагик иситма.

Вируслар бошқалар қаторида юқади, моноцитлар, макрофаглар, Шванн ҳужайралари ва дендритик ҳужайралар. Улар ҳужайра юзаларига аниқлик билан бирикадилар рецепторлари ва ендосомал томонидан қабул қилинади пуфакча. Ичкарида ендосома, пасайган пҲ ендосомал мембрананинг билан бирлашишини келтириб чиқаради вирус конвертлари. Тҳе капсид га киради ситозол, парчаланади ва геномни чиқаради. Қабул қилувчиларни боғлаш, шунингдек, мембранани бирлаштириш катализланган паст пҲ даражасида конформациясини ўзгартирадиган ва 90 ҳомонинг қайта тузилишига олиб келадиган Е оқсилидандимерлар 60 ҳомогачатриммерлар.
Хост ҳужайрасига киргандан сўнг, вирусли геном қўпол равишда такрорланади ендоплазматик тўр (ЕР) ва весикула пакетлари деб аталади. Дастлаб, вирус заррачасининг етук бўлмаган шакли ЕР таркибида ҳосил бўлади, унинг М-оқсили ҳали етук шаклга ёпишмаган, шунинг учун М (прМ) кашшофи деб белгиланади ва Е оқсил билан комплекс ҳосил қилади. да қайта ишланган Голги аппарати мезбон оқсил томонидан фурин, бу прМ-ни М.га ёпиштиради, бу Е ни комплексдан чиқаради, енди у етук, юқумли касалликда ўз ўрнини егаллаши мумкин вирион.

Сариқ иситма вируси асосан сариқ иситма чивинлари чақиши орқали юқади Аедес аегйпти, лекин бошқалар асосан Аедес йўлбарс чивинлари каби чивинлар (Аедес албопиcтус ) а вазифасини ҳам бажариши мумкин вектор ушбу вирус учун. Бошқалар сингари арбовируслар чивинлар орқали юқадиган, сариқ иситма вируси юқтирган одам ёки бошқа примат қонини ютганда аёл пашша томонидан қабул қилинади. Вируслар чивиннинг ошқозонига етиб боради ва агар вирус консентрацияси етарлича юқори бўлса, вирионлар юқиши мумкин епителия ҳужайралари ва у ерда такрорланг. У ердан улар гемоcоел (чивинларнинг қон тизими) ва у ердан туприк безлари. Чивин кейинги қонни сўраганда, тупурикни ярага юборади ва вирус тишланган одамнинг қонига етиб боради. Трансовариал ва трансстадиал узатиш ичида сариқ иситма вируси А. аегйпти, яъни аёл пашшадан унинг тухумига, сўнгра личинкаларига юқиши кўрсатилган. Векторларнинг бу аввалги қон овқациз юқиши касалликнинг бирданига тўсатдан ажралиб чиқишида муҳим рол ўйнайди.

Учта епидемиологик жиҳатдан ҳар хил юқумли цикллар содир бўлади[ унда вирус чивинлардан одамларга ёки бошқа приматларга юқади. "Шаҳар циклида" фақат сариқ иситма чивинлари А. аегйпти иштирок етади. У шаҳар жойларига яхши мосланган, шунингдек, бошқа касалликларни, шу жумладан юқтиришни ҳам мумкин Зика иситмаси, данг иситмаси ва чикунгуня. Шаҳар цикли Африкада юзага келадиган сариқ иситманинг асосий тарқалиши учун жавобгардир. 1999 йилда Боливияда авж олишдан ташқари, ушбу шаҳар цикли енди Жанубий Америкада мавжуд емас.
Африкада ҳам, Жанубий Америкада ҳам шаҳар циклидан ташқари, а силватик цикл (ўрмон ёки ўрмон айланиши) мавжуд, қаерда Аедес африcанус (Африкада) ёки чивинлар Гемагог ва Сабетҳес (Жанубий Америкада) вектор бўлиб хизмат қилади. Ўрмонда чивинлар, асосан, ғайриинсоний приматларни юқтиради; касаллик асосан Африка приматларида асемптоматик. Жанубий Америкада слйватик цикл ҳозирги вақтда одамларга юқтиришнинг ягона усули ҳисобланади, бу қитъада сариқ иситма билан касалланиш ҳолатларининг камлигини тушунтиради. Ўрмонда юқтирган одамлар вирусни шаҳар жойларига олиб боришлари мумкин, у ерда А. аегйпти вектор вазифасини бажаради. Ушбу слйватик цикл туфайли сариқ иситмани фақат вектор бўлиб хизмат қиладиган чивинларни йўқ қилиш билан бартараф етиш мумкин емас.
Африкада "саванна цикли" ёки оралиқ цикл деб номланадиган учинчи юқумли цикл ўрмон ва шаҳар цикллари ўртасида содир бўлади. Жинснинг турли хил чивинлари Аедес жалб қилинган. Сўнгги йилларда бу Африкада сариқ иситмани юқтиришнинг енг кенг тарқалган шакли бўлган.
Сариқ иситма унинг вектори бўлган Осиёдаги жануби-шарққа тарқалишидан хавотирда А. аегйпти аллақачон содир бўлган.