Савод ўргатиш даврида ноанъанавий ўқитиш технологиялари орқали ўқувчиларнинг билим савиясини ошириш усуллари

Sinonim va antonimlar ustida ishlash 
Boshlang‟ich sinf o‟quvchilari 1-sinfdan boshlab so‟zlarning lug‟aviy 
ma`nolari bilan amaliy tanishib boradilar. Ularning ana shu bilimlarini 
shakllantirish maqsadida xilma-xil mustaqil ishlar olib boriladi. O‟quvchilarning 
sinonim, antonim va omonim so‟zlar yuzasidan olgan bilimlarini mustahkamlash, 
ularning qiziqishlarini orttirish maqsadida bolalarni o‟ylantirishga, mulohaza 
yuritishga, so‟zlarni taqqoslashga da`vat etuvchi bir qator grammatik o‟yinlarni 
qo‟llash mumkin. 
So‟zni boshqacha ayt o‟yini 
O‟quvchilar boshlang‟ich sinflarda sinonim so‟zlar bilan ona tili va uni 
o‟qitish hamda boshqa darslarda tanishgan. Ularning ana shu so‟zlarga diqqati 
tortiladi. Natijada yuqori sinflarda ushbu mavzuni samarali o‟rganishga 
tayyorlaydi. O‟qituvchi sinf o‟quvchilarini bir necha guruhga ajratadi. Har bir 
guruh o‟qituvchi aytgan so‟zning sinonimini aytadi. O‟qituvchi botir so‟zini 
o‟qiydi, o‟quvchilar o‟z bilganlari bo‟yicha sinonim so‟z aytadi. Botir, qo‟rqmas, 
dovyurak. Har doim ham o‟qituvchining o‟zi sinonimlarning birini aytishi shart 
emas. Bu o‟yinni o‟quvchilarning o‟zlari davom ettirishi ham mumkin. Buning 
uchun birinchi guruh o‟quvchilari 4 so‟z aytishadi. Ikkinchi guruh o‟quvchilari 
tegishli sinonim so‟zlarni aytadi. Shundan keyin ikkinchi guruh o‟quvchilari 4 so‟z 
aytadi, birinchi guruh o‟quvchilari shu so‟zlarning sinonimini topib aytadi. 
O‟quvchilar aytadigan so‟zlar boshlang‟ich sinflarda o‟tilgan va o‟rganilgan 

---

47 
bo‟lishi lozim. Agar o‟rganilayotgan so‟zning birdan oshiq, sinonimlari bo‟lsa 
o‟quvchi ularni ham aytishi mumkin. 
botir- qo‟rqmas, dovyurak kichik-mitti-jajji 
katta-ulkan-ulug‟-bahaybat bahaybat –haybatli 
vatan-diyor maqsad-niyat 
mazali-lazzatli bahor-ko‟klam 
gapirdi-aytdi askar-jangchi 
yuz-bet-bashara shirin- mazali