«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 6
Download 428.27 Kb. Pdf ko'rish
|
6-017. 86-88
- Bu sahifa navigatsiya:
- MUHOKAMA VA NATIJALAR
|
87
Dehqonchilik va chorvachilik bilan shug’illangan. Urartuda qadimdan Xett Xurrit va Ossur xalqlari yashagan bular hozirgi Arman va Gruzinlarni Ota-bobolari hishoblanadi. 15-14 asrlarda Kavkaz tog’larida bir nechta xalqlar yashagan bo’lib ular uzlarini tashqi hujumlardan himoya etish uchun qabilalar ittifoqiga birlashganlar 15-10 asrlarga kelib Van ko’li atrofida davlat barpo etganlar.Bu davlatni 1 hukimdori Aramu edi. U mill avv 864-845 yillarda hukimronlik qilgan Aramu Osurr podshosi Salamansar 3 bilan janglar olib borganlar Mill avv 9 asrda Urartu kuchli davlatga aylangan Podsho Sardur1 mill avv 835-825 yy davrida Urartu Ossuriya ushtidan g’alabaga erishadi. Sardur1 o’zini “ulug’ qudratli jahon va nairi shahanshohi”deb elon qiladi. U davrida davlat hududi ancha kengayadi. Poytaxt Tushpa shahrini barpo etadi. Ishpuini mill avv 825-810 yy davrida Urartu davlati mushtahkamlanadi. U Van ko’li shimoli Urmiya ko’li janubi va janubi- g’arbda Messusir Urartuga tobe bo’ladi. Menua mill avv 810-786 yy davrida davlat har taraflama mushtahkamlandi.Uqushinni qayta tuzdi.Shahar ibodatxona harbiy ishtehkomlar qurdirdi.Obodonlashtirish va suv inshoatlariga ham etibor berdi.Tushpa shahrida 70 km uzunlikda ‘menua’ kanalini qurdiradi. U shimolda Arakis1 daryosi va janubi-g’arbda Frot daryosi bo’ylarida zafarli janglar olib bordi. MUHOKAMA VA NATIJALAR Argishti mill avv 786-764 yy davrida Urartu yanada kuchaydi. Argishti 1 Ossurlarni ham tormor etgan. Bu davirda Urartu Old Osiyoda eng kuchli davlat bulgan.Janubda dajla daryosi va bobilgacha janubi-g’arbda Frot daryosi yuqori oqimi va shimoliy suriyagacha brogan harbiy yurishlarda o’ljalar bilan bilan birga 280000 kishi asr olib kelingan. Bu davrda Urartu kuch qudratga erishgan. Sardur 2 Mill avv 764-735 yy davrida u Otasini siyosatini davom ettiradi. Harbiy ishlohot utgazib qushinni har tomonlama kuchaytirdi.Sardur 2 kavkazortiga yani Eriax davlatiga g’arbda esa shimoliy suriyaga qushin tortdi. Ossuriyaga qattiq zarba beradi. Sardur 2 hukimronligini dastlabki 10 yilida urartu kuch qudratini shaqlab qoldi. Keyingi yillarda esa Sardur 2 Ossuriyadan mag’lubiyatga ucharaydi. XULOSA Urartu inqirozi Sardur 2 davridan boshlanadi. Rusa 1 Mill avv 735-712 yy davri g’alayonlar va fitnalar oshtida o’tadi. Shunday vaziyatda ham Rusa 1 ichki nizolarni bartaraf etgan. Kavkaz va Sevanda 23 ta podsholar ushtidan g’alabaga erishgan. Ossuriya podshosi sargon 2 Mill avv 714- yilda Rusa 1 qushinlarini tormor etgan. Rusa 2 davrida Urartu uzining shon-shuhratini yuqotgan . Shu davirlardan Urartuga shimoldan Kimmeriylar va Sikiflar sharqdan esa Midiya qushinlarining hujumlari boshlangan . shimolda kimmeriylar va sikiflar janubdan www.scientificprogress.uz «SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 6 Download 428.27 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|