Семейства компьютеров

Shina kengligi

Shina kengligi (liniyalar soni) – loyihalashda ko’zga tashlanadigan eng asosiy parametr.
Shina qancha ko’p adres liniyalarini o'z ichiga olsa, protsessor shuncha ko'p xotiradan foydalana oladi [n ta adres liniyasi=> 2п ta xotira yacheykasi]

Shina kengligi

Shinaning o’tkazuvchanlik ko’rsatkichini oshirish yo’llari:

• Shina tsikli vaqtini kamaytirish (1 sekundda uzatishlar sonini ko’paytirish)
• Shina kengligini oshirish (yoki, 1 tsiklda uzatiladigan ma’lumotlar bitlari sonini ko’paytirish).

Shina tezligini oshirishda paydo bo’ladigan muammolar :

• har xil liniyalardagi signallar har xil tezlikda uzatiladi, bu hodisa “shina qiyshayishi” (расфазовка) deb ataladi, shuning uchun shina qancha tez bo'lsa, qiyshayish shunchalik katta bo'ladi.
• shina oldingi versiyalar bilan mos kelmaydigan bo'lib qoladi

Shina kengligi

Yechim: multipleks shinani qo’llash.

• adres va ma'lumotlar liniyalariga bo’linish mavjud emas

Masalan, adreslar va ma'lumotlar uchun 32 liniya bo’lsa, liniyalar dastlab adreslar uchun, keyin ma'lumotlar uchun ishlatiladi. Ma'lumotni xotiraga yozish uchun dastlab adresni, keyin ma'lumotlarni uzatish kerak bo’ladi.
Har biri uchun alohida liniyalar mavjud bo'lsa, adreslar va ma'lumotlar birgalikda uzatilishi mumkin.

Shina sinxronizatsiyasi

Ularning sinxronlashiga qarab

• Sinxron shina kvartsli generator tomonidan ishga tushiriladigan liniyali bo’ladi:
• signal - 5 dan 133 MGts gacha bo'lgan chastotali kvadrat to'lqin
• Shinaning har bir harakati shina tsikli deb nomlanuvchi butun sondan iborat bo’ladi.
• Asinxron shina generatorga ega bo’lmaydi.
• Shina tsikllari ixtiyoriy va shu bilan bir vaqtda barcha juftliklar uchun bir xil bo’lishi shart emas.

Shinaning ishlash prinsipi

Uzilishlarni qayta ishlash tsikli:

• MP biror I/O qurilmasiga biror harakatni bajarishga so’rov yuborganda bu buyruqning natijasini bildiruvchi uzilish signalini kutadi.
• Uzilish signalini yuborish uchun shina talab qilinadi.

Nizoli vaziyatlarni hal qilish

• bir nechta qurilmalar bir vaqtning o'zida uzilish sodir qiladi
• har bir qurilmaga ma'lum ustuvorlik beriladi
• ustuvorlashtirish uchun markazlashtirilgan hakamlik bajariladi.

Standart, keng qo’llaniladigan uzilishlar interfeysi:
Intel 8259А mikrosxemasi