Sezish obrazining paydo bo’lish fazalari Sezgilarning umumiy qonuniyatlari va sezgirlik

Muskul - sharakat sezgilari va statik sezgilar.
Muskul-sharakat sezgilari motor sezgilari, gosho kinestetik sezgilar deb nomlanib, ularga oqirlikni, qarshilikni, organlar sharakatini bilish sezgilari kiradi. Ularning organlari - gavda muskullari, paylar, bo’qimlardan iboratdir. Organlarning tarkibida sezuvchi nervlarning chekka tarmoqlari mavjud bo’lib, ularning ta'sirida sharakat va statik sezgilar vujudga keladi.
Muskul-sharakat sezgilarining fizik sababi muskullarga ta'sir etuvchi karsalarning mexanik tayziqi va gavda sharakatlaridir.
Statik sezgilar gavdaning fazodagi sholatini sezish va muvozanat saqlash sezgilar deb ataladi.
Gavdaning fazodagi sholatini bilish va muvozanat saqlash sezgisi uchun ichki quloqdagi vestibulyar apparat reseptor vazifasini bajaradi.
Vestibulyar apparat quloq dashlizi va chrim doira kanallardan tashkil topgan bo’ladi, sezuvchi nerv tarmoqlari esa gavdaning fazodagi sharakatini va sholatini boshqaradi. Gavda muvozanatini saqlashda otolitlar aloshida ashamiyat kasb etib, ular endolimfada suzib yuradigan mayda oshaktosh kristallaridan tashkil topgandir.
Odatda organizm avtomatik ravishda refleks yo’li bilan muvozanat saqlaydi.
Organik sezgilar
Organik sezgilarning reseptorlari ichki organlarda: qizilo’ngach, me'da, ichak, qon tomirlari, o’pka va shu kabilarda joylashgan bo’ladi.
Ichki organlardagi jarayonlar organik sezgilar reseptorlarining qo’zqatuvchilaridir. Ular quyidagilardan iboratdir:
a) oqriq sezgilari;
b) xush tuyqular;
v) noxush tuyqular.