Ш. И. Раззоќов, М. Д. Юнусова turbo pascal алгоритмик тилида дастурлаш касб-ћунар коллеж талабалари учун ўќув ќўлланма

not, @

2	*, /, div, mod, and, shl, shr
3	+, -, or, xor
4	=, <>, >, >=, <, <=, in

Изоћ: @ - адресни ћосил ќилиш, shl – чапга силжиш, shr – ўнгга силжиш ва in – тўпламга тегишлилик амаллари.
Дастурлашнинг бошќа тилларидан фарќ ќилиб, Турбо Паскалда мантиќий амаллар, муносабат амалларига ќараганда юќори афзалликка эга. Шунинг учун мураккаб мантиќий ифодаларда одатда ќавслар ќўйиш зарур. Агар, масалан, b ва с INTEGER турига эга бўлса,
a=b and cифода синтаксис хатони кўрсатади, чунки аввал b and c амал бажарилади, юќоридаги ифодани ќуйидагича ёзиш тўѓридир:
(a=b) and (c

Назорат саволлари:

1. 
   Турбо Паскалда дастур одатда ќандай кўринишда бўлади?
   
2. 
   Турбо Паскал дастурида идентификаторларни олдиндан баён этилишнинг ќандай афзалликлари бор?
   
3. 
   Integer турдаги маълумотлар ќандай маълумот?
   
4. 
   Real турдаги маълумотлар ќандай маълумот?
   
5. 
   Char турдаги маълумотлар ќандай маълумот?
   
6. 
   String турдаги маълумотлар ќандай маълумот?
   
7. 
   Boolean турдаги маълумотлар ќандай маълумот?
   
8. 
   Ўзгармаснинг тури ќандай аниќланади?
   
9. 
   Ўзгарувчи дастурда ќандай баён этилади?
   
10. 
    Дастурда изоћлар ќандай ёзилади?
    
11. 
    Ўзлаштириш операторининг моћияти ва ишлатилиши?
    
12. 
    Компилятор дастур турлари ўртасидаги ўзгартиришларни ќандай олиб боради?
    
13. 
    «Ўрнатилган» функциялар ќандай функциялар?
    
14. 
    CHAR туридаги берилганлар бутун сонга ва тескарисига ќандай ўтказилади?
    
15. 
    Маълумотлар турини ўзгартиришнинг яна ќандай функциялари бор?
    
16. 
    Турбо Паскалда бутун сонлар билан ишлаганда ќандай процедуралар мавжуд?
    
17. 
    Ћар хил турдаги маълумотлар устида ќандай муносабат амаллари мавжуд?
    
18. 
    Ихтиёрий турдаги ћисоблашлар амалларнинг ќандай афзалликлари билан бажарилади?
    
19. 
    Турбо Паскалда мантиќий амалларнинг афзаллиги ќандай аниќланади?
    

IV БОБ.

ТУРБО ПАСКАЛ ДАСТУРИ ТАРКИБИ

Дастур таркибини норасмий равишда ќуйидагича кўрсатиш мумкин:

{I Дастур сарлавћаси}